Direct naar artikelinhoud

Bomen kappen voor een zandvlakte is waanzin

Waarom wil iedere terreinbeheerder zo graag zandduinen? Ze vormen een ecologisch rampenlandschap waar niets natuurlijks aan is.

Rare jongens die natuurbeschermers. Nog geen jaar geleden voerde Natuurmonumenten actie om bomen te planten in het klimaatbos. Hier was plek voor 60.000 bomen en 20.000 struiken. De actie was een groot succes. Meer dan 40.000 brave burgers kochten voor 25 euro een boom of voor 10 euro een struik om te planten in het klimaatbos te Biddinghuizen. Uiteindelijk kon een gebied van 27 hectare worden aangelegd . “Een bos om de CO2 uitstoot te beperken, is vooral symbolisch. We willen mensen handelingsperspectief bieden”, zo konden we lezen op de site van Natuurmonumenten. Maar dan*Dezelfde burgers werd afgelopen week ’handelingsperspectief’geboden om in nationaal park de Drunense Duinen bomen uit de grond te trekken. Die burger die eerst moest worden aangeleerd om een boom te planten, moest nu worden aangeleerd om de kap van 170 hectare bos te accepteren en daar zelfs dus nog actief aan mee te werken. Uitgaande van hetzelfde vermogen per hectare bos om CO2 vast te leggen, staan we één jaar later 143 hectare bos in de min. Wat is dat toch met die zandverstuivingen? Waarom wil iedere terreinbeheerder toch zo graag een zandbak? Vanwege de ecologische rijkdom? Dat is kletskoek. Op zandverstuivingen leeft niets bijzonders. Zandverstuivingen zijn namelijk een ecologisch rampenlandschap, ontstaan door ontbossing en overbegrazing. Ze zijn wel mooi, dat wel.In de 19e eeuw zijn Staatsbosbeheer en de Heidemij opgericht om deze zandverstuivingen te beteugelen. En met succes: de Veluwe bijvoorbeeld is van een ecologisch rampenlandschap geworden tot het grootste bosgebied van Noordwest Europa, met alle ecologische waarden die daar bij horen. En die zitten ‘m niet in kleine torretjes, die als enige nog kunnen leven op een dode zandvlakte en fungeren als voedsel voor de boomleeuwerik, de boompieper en de tapuit. Nee, het gaat dan om herten, zwijnen, vossen, haviken, spechten en alles wat leeft in grote aaneengesloten natuurgebieden. En het gaat in zo’n groot natuurgebied om de daarbij behorende kwaliteiten voor de mens, zoals rust, ruimte, ontspanning en een ongeschonden landschap.De burgers die boos worden om de kap van bos voor een zandverstuiving hebben daar trouwens ook om andere redenen alle recht toe. Als burgers een boom willen kappen hebben zij een kapvergunning nodig. Gemeentes moedigen de Nederlandse burgers aan om bomen in de tuin te laten staan, omdat deze ’waardevol zijn voor de leefomgeving’. Dus moeten ze genoegen nemen met wat minder zon en een boze buurman. Diezelfde burgers worden aangemoedigd om na iedere vlucht naar het buitenland de CO2-uitsoot te compenseren met het planten van bomen. Terwijl mensen zo hun best doen de wereld te redden van de ondergang, wordt op de Veluwe en de Drunense Duinen een ecologische ramp nagespeeld. Tegen deze achtergrond heb ik nog enige suggesties. Laten we ook de ecologisch dode beek uit de jaren ’60 en ’70 in ere herstellen. Het liefst inclusief de schuimkraag en de dode vissen. Ook de verontreinigde bodemlocatie en de vuilnisbelt moeten in ere worden hersteld, want het blijkt (het is echt waar) dat op veel vuilnisbelten zeldzame planten en dieren leven. Iets dat trouwens ook geldt voor veel verlaten locaties met zware bodemverontreiniging. Dus niet meer verbranden dat afval, maar storten en lekker de olie laten weglekken. Zo vinden de generaties na ons vast interessante landschappen. Trouwens, onze leeg geviste zeebodem is ook ecologisch waardevol . De kale zeebodem is te vergelijken met een zandverstuiving: onder de verwijderde leeflaag wordt de echte ’ecologische rijkdom’ zichtbaar. De belangrijkste taak voor natuurbeschermingsorganisaties de komende jaren is juist om op onze bossen te letten, want de prijs voor biomassa is zeer gunstig aan het worden. De Veluwe is al gescand op haar bijdrage voor biomassa door een grote oliemaatschappij. En voor je het weet wordt onder het mom van natuurontwikkeling en duurzame energiewinning het hele bos weggekapt en verschijnt het zand weer. Theorie? Nee, in Duitsland wordt nu voor de energiecentrales al meer hout uit het bos gehaald dan dat er jaarlijks aangroeit. Les forets précèdent les peuples, et les deserts les suivent. Niet te vertalen. Ook niet doen, want mooier is het nooit verwoord. Tom Bade
directeur kenniscentrum Triple E