Bij mechanisch recyclen draait het om het sorteren, reinigen en upgraden van plastics zodat deze opnieuw als grondstof in de keten kunnen worden aangeboden. Daarbij verandert de chemische samenstelling niet. De zuiverheid van het recyclaat bepaalt de toepassing. Toch zitten er beperkingen aan mechanisch recyclen. We recyclen het verleden: eventuele additieven zoals brandvertragers, stabilisatoren of weekmakers komen ook weer terug in het recyclaat. Sommige van deze stoffen mogen vandaag de dag vanwege bijkomende milieu-impact of onder strikte condities teruggebracht worden op de markt (REACH regelgeving). Na een aantal malen mechanisch recyclen gaan ook de materiaaleigenschappen achteruit. Zelfs papiervezels zijn na vijf tot zeven keer mechanisch recyclen te kort geworden om nog bruikbaar te zijn. Producten als verpakkingen of consumentenelektronica zijn bovendien niet ontworpen om te worden hergebruikt of gerecycled. Dat zorgt ervoor dat zelfs in de allerbest presterende landen (vaak in Noord-West Europa) hooguit de helft van alle geproduceerde plastics wordt gerecycled. De rest komt niet terug in de keten. Chemisch recyclen kan daar een antwoord op geven.
Om dat op een goede manier te doen, is technologie nodig die zichzelf commercieel heeft bewezen.
Van Eijk: “In 2030 moeten we al 55% CO2-besparing hebben gerealiseerd, dus de tijd dringt. Daarna moeten we het nog grootschaliger gaan uitrollen en verder opschalen richting 2050.”
Megatrajecten
Het inzetten op een feedstock-transitie van aardolie als grondstof naar afvalplastics en organische residuen of biogrondstoffen in grote hoeveelheden is niet de enige zorg waarmee de grote chemiebedrijven de komende jaren te maken krijgen. Daarnaast is er ook nog eens een hernieuwbare energietransitie én -als onderdeel van beide- een waterstoftransitie. Het zijn megaveranderingen voor bedrijven als Dow, Shell of SABIC. “Het zijn net mammoettankers, die veranderen niet zomaar even van koers. Maar als dat uiteindelijk gebeurt, zijn ze niet meer te stoppen en dan gaat het plotseling om grote volumes en grote belangen: langetermijnnvesteringen van vele honderden miljoenen per project en miljarden euro’s voor de totale sector.”
“Elk van die trajecten brengt een enorme complexiteit met zich mee. Dat kan geen bedrijf alleen. Daar zijn nieuwe coalities voor nodig, tussen chemiebedrijven, afvalverwerkers, overheden, kennisinstellingen én technologie-startups. De partnerships die je nu vormt kunnen wel eens doorslaggevend worden voor je toekomstige succes. En een start-up die zich nu weet te verbinden aan een brandowner als Unilever, Neste of Coca Cola of een chemiereus als Shell, Dow of SABIC, kan zijn technologie wereldwijd schalen.”
Oude bril
Circular Biobased Delta is wat dat betreft de spin in het web en verbindt als triple helix-organisatie en neutrale transitiemakelaar de overheid, kennisinstellingen en bedrijven. Geen eenvoudige taak, want het gaat om het bij elkaar brengen van partijen die ieder een andere mindset of belang hebben, van start-ups die kiezen voor wendbaarheid en snelheid tot chemie-multinationals met hun omvangrijke beslistrajecten en overheden die het maatschappelijk- en omgevingsbelang voorop stellen. Wet- en regelgeving, veelal bedacht in andere tijden, belemmert echter een snelle transitie. “Het is met een oude bril kijken naar nieuwe innovaties en ontwikkelingen.”
Samen met competente partners uit de industrie en de kennissector brengt Circular Biobased Delta de partijen bij elkaar. Ook werkt CBBD nauw samen met andere platforms, zoals Groene Chemie, Nieuwe Economie, en nationale zowel als internationale clusters uit België, Duitsland en Frankrijk. De stichting weet zich ondersteund door lokale, regionale en de nationale overheden en onderhoudt warme contacten met de financiële wereld en ondernemers.
Ketenafstemming
Van Eijk: “Afstemming in de keten wordt steeds belangrijker. Dat doen we bijvoorbeeld met ons Netwerk Chemisch Recycling, waarin zowel afvalbeheerders als technologiebedrijven, chemiereuzen en de overheid zijn betrokken. Het biedt jou als lid de kans om op het gewenste niveau met kennis te praten met anderen die begrijpen waar je het over hebt. Zodat je jezelf kan verplaatsen in de pragmatische wereld van afvalmanagers of je verdiepen in de wereld van moleculen en specs op PPM niveau in de wereld van de chemie. Je dient te begrijpen hoe regelgeving inwerkt op beide werelden. Dat is best bijzonder.”
Over de vooruitgang die in de waardeketens die in Nederland is geboekt bij het integreren van chemische recyclingtechnologieën organiseert CBBD in november een nationale top: de Chemical Recycling Summit. Dit event is duidelijk Delta regio overschrijdend en biedt de mogelijkheid voor de samenwerkende clusters binnen Groene Chemie, Nieuwe Economie om ondernemers uit hun netwerk die bezig zijn met chemisch recyclen hun voortgang te (laten) presenteren. Daarbij zullen ook de barrières waar zij tegenaan lopen en de oplossingen de aandacht krijgen in expertsessies.
Matchmaking
De uitdagingen van chemisch recyclen spelen echter ook op internationale schaal, in Vlaanderen en het Roergebied. Daarom organiseert CBBD op 15 september een internationaal event in Noordrijn-Westfalen: NRW-Dutch cross-border opportunities in Chemical Recycling. Een samenwerking met ministeries, start-ups, kennisinstellingen en de chemiesector, als onderdeel van het meerdaagse Circular Economy Hotspot Event in Bottrop. Daar zetten onder meer TNO, het Wuppertal Institut en 15 andere organiserende partners de stand van zaken in beide landen tegen elkaar af. Waar kunnen ondernemers elkaar vinden en wat zijn de verschillen? In de ochtend wordt ook een exclusief Matchmaking Event georganiseerd, waar men zich voor 8 september gratis voor kan inschrijven via https://chemical-recycling-2022.b2match.io
Freek van Eijk: “Als dat goed bevalt, willen we een soortgelijk event eind dit jaar ook met de zuiderburen gaan doen. We zorgen dat we op nationaal gebied de neuzen richten maar ook waar de dynamiek is, dus het Roergebied en regio Antwerpen-Gent; regio’s die in veel opzichten dichtbij West-Brabant en Zeeland liggen, waar CBBD onder andere via BIG-Cluster, de trilaterale agenda en Smart Delta Resources uitstekende contacten heeft opgebouwd in de afgelopen jaren. Dit soort investeringen kosten tijd, maar betalen uit voor de grote systeeminnovaties waar iedereen zich nu voor geplaatst ziet!
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Circular Biobased Delta.
Beeld bovenaan: Corepics VOF/Shutterstock
