Nieuws

Droogte en hitte: wat zijn de effecten op boomgroei?

Published on
14 maart 2022

De extreme droogte en hitte van 2018 en 2019 hebben een groot effect gehad op de groei en de vitaliteit van veel boomsoorten. Hoe hebben bomen op deze extreme jaren gereageerd? Een onlangs gepubliceerd onderzoek van het CGN en het DendroLab geeft meer inzicht.

In samenwerking met het DendroLab van Wageningen University & Research (WUR) is in proefvelden van het Centrum voor Genetisch Bronnen Nederland (CGN) de groeireactie van verschillende boomsoorten geanalyseerd met behulp van jaarringonderzoek. Onlangs zijn de eerste resultaten gepubliceerd in het Vakblad Natuur Bos Landschap in het artikel Droogte en hitte: effecten op herkomsten van zomereik, Japanse lariks, hybride lariks en douglas.

Al snel na het extreem droge groeiseizoen van 2018 werd duidelijk dat sommige boomsoorten nagenoeg niet waren gegroeid en dat de stammen tijdens de extreme droogte van 2018 zelfs waren ‘gekrompen’ als gevolg van het uitdrogen van de bast. De aanhoudende droogte en de extreem hete zomer van 2019 zorgden wederom voor een verminderde groei, hoewel de effecten duidelijk verschilden per groeiplaats. Ook kan de herkomst van de bomen van belang zijn: reageren productieve Douglas-herkomsten uit Washington die worden aanbevolen via de Rassenlijst Bomen, nu anders op de 2018-droogte dan douglassparren afkomstig uit het drogere Oregon?

Boorkernmonster met aangemerkte jaarringen (Paul Copini).
Boorkernmonster met aangemerkte jaarringen (Paul Copini).

Het jaarringonderzoek liet duidelijke verschillen zien tussen boomsoorten. Zo groeide de inheemse zomereik relatief goed in jaren met zomerdroogte zoals in 2003 en 2018. Maar in jaren met late nachtvorst zoals in 2010 groeiden de bomen slecht, mogelijk ook door de vele wintervlinders die bomen kaalvraten. Herkomsten van de Japanse en hybride lariks reageerden veel sterker op de droogte en vormden smalle jaarringen in zowel 2018 als ook 2019, waarbij de hybride lariks in 2019 al weer iets herstelde in groei. Alle herkomsten van de douglas reageerden met verminderde groei in 2018, maar de aanbevolen herkomsten uit Washington bleven productief, zeker vergeleken met de droogtegevoelige lariks. Aan de hand van oudere bomen werd achterhaald dat de droogtes van 1976 en 2018 een vergelijkbare sterke groeidepressies hebben veroorzaakt.

Momenteel wordt binnen het LNV Klimaatenvelop-project ‘Vergroten kennis en beschikbaarheid klimaatslimme herkomsten en boomsoorten’ in samenwerking met Staatsbosbeheer, Probos en de Bosgroepen de database verder aangevuld. Hierbij wordt gekeken naar hoe autochtone populaties van eik en beuk, zoals in het Speulder- en Vijlenerbos, reageerden op jaren met extreme droogte en op het verwachte herstel in 2021. Daarnaast wordt ook gekeken naar de groeireactie van geïntroduceerde soorten zoals de zilverspar en tamme kastanje en worden nieuwe proeven aangelegd met minder bekende boomsoorten zoals de elsbes.

Foto's: Paul Copini.