Direct naar artikelinhoud
Biologische landbouw romantisch? Ja hoor, daar is-ie weer
OpinieLandbouw

Biologische landbouw romantisch? Ja hoor, daar is-ie weer

Beeld Trouw

Een grootschalige omschakeling naar natuurinclusieve landbouw zou ‘niet realistisch’ zijn.  Dit bekende frame kun je ook omdraaien: is het realistisch om over de ecologische grenzen heen te blijven gaan?  Wie is er nu eigenlijk romantisch, vraagt Judith Westerink, senior onderzoeker Wageningen Environmental Research, zich af.

U kent het argument waarschijnlijk wel. Een grootschalige omschakeling naar biologische of natuurinclusieve landbouw is ‘niet realistisch’. Nog erger: het is ‘romantisch’. Ik hoor het boeren en boerenorganisaties zeggen, politici, en zelfs collega-wetenschappers.

Met ‘niet realistisch’ wordt dan bedoeld dat het bedrijfseconomisch niet uit kan. Of misschien nog wel voor een individueel bedrijf, maar niet voor een groot deel van de sector. En die werkt nu eenmaal in een ­internationale markt, dat verander je niet zomaar, dat is allemaal erg ingewikkeld. Met ‘romantisch’ wordt bedoeld dat het idee teruggrijpt op een ideaalbeeld uit het verleden. Degene die dat voorstelt, zit een beetje met het hoofd in de wolken. Snapt het allemaal niet zo goed, heeft de realiteit wat uit het oog verloren. Romantische mensen zijn niet zo heel erg geloofwaardig. Wie wil nu niet realistisch zijn?

Zo, daar sta je 1-0 achter als voorstander van natuurinclusieve landbouw. Je bent succesvol geframed, zoals Hans de Bruijn het in in de rubriek Framing in Trouw zou zeggen.

Selectieve weergave

Frames zijn selectieve weergaven van de werkelijkheid, vaak met een normatieve lading, die worden ingezet om een discussie te sturen. Mensen en argumenten kunnen zo met een enkel woord of beeld worden ‘weggezet’. Hoe kun je je daartegen verweren? Laten we eens à la Hans de Bruijn een poging doen.

1. Door de frames te kapen. Realistisch kan immers betrekking hebben op alle dimensies van duurzaamheid. Realistisch betekent dan niet alleen haalbaar in economische zin, maar ook vol te houden in ecologische zin. Natuurinclusief is dan misschien wel realistischer dan het huidige gangbaar.

Je zou dan de rollen ook om kunnen draaien. Want is het realistisch om over de ecologische grenzen heen te willen blijven gaan? Te verwachten dat dat geen consequenties heeft voor de samenleving en de economie? Is het niet een buitengewoon romantisch idee om de wereld te willen voeden vanuit Nederland? Een op de wereldmarkt gerichte landbouw is dan misschien wel romantischer dan natuurinclusief.

2. Door een negatief frame om te buigen tot een positief frame. Romantisch is idealistisch, en mensen met idealen hebben het hart op de goede plek. Ze zijn bereid problemen onder ogen te zien en zich in te zetten voor een betere wereld. Ze gaan voor een duurzaam samengaan van landbouw en natuur. En wie wil dat nu niet? Zo kan ‘romantisch’ uitgroeien tot een geuzennaam.

3. Door de termen te ontmaskeren als frames. Dat is misschien wel de beste manier om je tegen frames te verweren. Zoals ik heb gedaan in dit stukje. De volgende keer dat u het woord ‘realistisch’ of ‘romantisch’ hoort of leest, denkt u namelijk: aha, daar heb je ’m. En dan klinkt-ie toch een stuk minder overtuigend.

Lees ook:

Het boerenverstand zegt: biologische landbouw is de oplossing 

Gebruik toch het boerenverstand, schrijft landbouwsysteemdeskundige Kees van Veluw. We blijven nu ronddolen in plusjes en minnetjes zonder de nodige verandering.