Onrust over de gewijzigde dierenwet: heeft een dier recht op geluk?
Wetenschappers zijn blij met de steun van het parlement voor een wijziging van de Wet dieren. Om leed te voorkomen, worden strengere eisen gesteld aan het houden van dieren.
“Als een kip doet alsof hij een stofbad neemt, zonder dat stof of houtvezel aanwezig is, dan weet je dat het dier dat mist. Het is een essentiële behoefte en je moet zorgen dat stofbaden mogelijk is”, zegt Karel de Greef, dierwetenschapper aan de Wageningen Universiteit. “Natuurlijke behoeftes voor dieren zijn belangrijk, maar niet alles is mogelijk. Per definitie beperk je in de veehouderij natuurlijk gedrag.”
De Greef reageert op de onrust die onder meer in de veehouderij is ontstaan over een wijziging van de Wet dieren. In de Tweede en Eerste Kamer is een voorstel van de Partij voor de Dieren aangenomen. De strekking daarvan is dat het na 2022 niet meer is toegestaan dieren te houden als zij permanent géén mogelijkheid hebben om hun natuurlijk gedrag te vertonen. In de senaat passeerde het voorstel zonder debat, als hamerstuk. De voorman van de kippensector, oud-VVD-Kamerlid Gert-Jan Oplaat sprak op de website ‘Pluimveeweb’ over ‘ongebreideld jihadisme’. Minister Carola Schouten van landbouw was tegen het voorstel, maar moet zich nu buigen zich over de lastige vraag hoe zij het wetsartikel gaat uitvoeren. Schouten zei daarover vrijdag: ‘Het artikel is heel open geformuleerd, we zijn er nog niet klaar mee.’
‘Varkens moeten kunnen wroeten’
Wat Esther Ouwehand betreft (fractievoorzitter van de PvdD), is dit het signaal aan de gangbare veehouderij dat het roer om moet. “De minister moet ze daarbij helpen. Dit zijn geen wilde ideeën van de Partij voor de Dieren. CDA-minister Gerda Verburg beloofde in 2007 al dat het natuurlijk gedrag van dieren uiterlijk in 2022 leidend zou zijn. Varkens moeten kunnen wroeten. Eenden kunnen niet de hele dag op hun pootjes staan, want daar is hun skelet niet op gebouwd. Ze moeten regelmatig kunnen zwemmen.” Mensen met huisdieren moeten weten waar dieren behoefte aan hebben, zegt Ouwehand. “Het is duidelijk dat een konijn wil graven en een soortgenoot nodig heeft. Ook een parkiet is een groepsdier en kun je dus niet alleen houden. Als je ze hebt, moeten ze regelmatig uit de kooi en rondvliegen."
Door de wetswijziging moeten zowel boeren als burgers hun omgang met dieren tegen het licht houden. “Dat is heel nuttig”, vindt De Greef. De wetenschap zou per dier in kaart moeten brengen wat de behoefte is, zegt Bram Bos, onderzoeker duurzame veehouderij in Wageningen. “We weten al veel. Varkens willen spelen. Eigenlijk zouden ze ook moeten kunnen wroeten in de grond. Dat kan nu meestal niet. Het is aan de politiek om te beslissen hoever wij willen gaan. Wil je alleen leed voorkomen? Of wil je een dier ook gelukkig maken?”
Wat het kabinet en de Tweede Kamer willen, is nog niet precies duidelijk, zegt Bos. “Moeten boeren hun stal aanpassen op korte termijn? Dat is niet te doen en boeren zijn ook burgers. Daar moet je zorgvuldig mee omgaan. Het is wel goed dat de politiek keuzes maakt en dan kan er uiteindelijk meer dan we nu denken. De eerste boeren die stopten met de plofkip en traag groeiende kippen gingen houden werden voor gek verklaard. Maar nu is die manier van kippen houden heel gewoon en zijn boeren er blij mee. We zijn nog lang niet uitgeleerd.”
Met de nieuwe dierenwet in de hand, is dit hét moment om mensen aan te spreken op hoe ze voor hun huisdieren zorgen, vindt Alice van Duijn van Stichting Dierenthuis
Wat een huisdier echt nodig heeft is eigenlijk heel simpel, vindt Alice van Duijn. “Bewegingsruimte, al is het maar een paar vierkante meter, een krab- en klimpaal voor de kat, een lange dagelijkse wandeling voor de hond. Mensen moeten beseffen dat een dier ook behoeften heeft”, zegt Van Duijn. Ze staat midden in de weide waar haar tachtig honden achter elkaar aanrennen of een duik nemen in de vijver.
Naast de honden hebben Van Duijn en haar echtgenoot Steven ook nog eens 220 andere dieren, voornamelijk katten en paarden. Zij leven in Stichting Dierenthuis, waar het echtpaar probeert de dieren, die jaren van stress hebben doorgemaakt, een waardig leven te geven.
Zonder natuurlijk gedrag bouwt zich spanning op
Als dieren geen ruimte krijgen voor hun natuurlijk gedrag, bouwt zich spanning op. Van Duijn ziet in haar eigen opvanghuis wat de gevolgen daarvan kunnen zijn. Zij is dan ook blij met de wijziging van de dierenwet vanaf 2023. “Dieren hebben dan wel een aaibaarheidsfactor, maar soms kan een dier niet in een gezin met kinderen. Als er geen rekening met de natuur van het dier wordt gehouden dan krijg je probleemdieren die worden achtergelaten in een asiel.” De dalmatiër die nu speels achter een hond zonder achterpoten aan rent, was cadeau gedaan aan een jonge vrouw die hem verwaarloosde. De hond kwam bij de opvang terecht nadat hij een klein kind had aangevallen.
Van Duijn begon met asieldieren die al in de dierenambulance lagen om vervolgens geeuthanaseerd te worden. Die gaf ze een nieuwe toekomst. Die praktijk is uitgegroeid tot de stichting die het nu is, met dieren die soms ledematen missen, of een oog, of twee ogen, zoals de kleine roodgevlekte kat die zijn oren spitst om te luisteren wie er aan komt lopen. “Zo’n wet zal niet zo snel iets kunnen doen voor dit soort dieren”, zegt Duijn. “Maar als de wet ervoor zorgt dat iemand zijn buurman aanspreekt die zijn parkiet alleen maar in een kooitje houdt, dan is dat geweldig.”
Lees ook:
Omstreden ‘varkensbaron’ raakt vergunning voor staluitbreiding kwijt
De met regelmaat in opspraak geraakte varkenshouder Adriaan Straathof mag zijn megastal in Limburg niet uitbreiden.
Ethicus Monique Janssens: Dierenwelzijn een blinde vlek bij grote bedrijven
Dierenwelzijn is een blinde vlek in het duurzaamheidsbeleid van bedrijven, stelt ethicus Monique Janssens in haar proefschrift, waar ze vorige week op promoveerde. ‘De wetenschap levert steeds meer bewijs voor de intelligentie en het intense gevoelsleven van dieren.’