Nederlandse truffels als nieuwe delicatesse?

In de culinaire wereld zijn truffels een exclusieve delicatesse die meestal uit Zuid-Frankrijk en Italië komt. Om te kijken of het ook mogelijk is om truffels in Nederland te kweken, begon bioprocestechnoloog Judith Evenaar haar eigen truffelgaard op de 0,8 hectare metende oude kwekerij van landgoed Oranje Nassau's Oord in het Gelderse Wageningen.

Haar initiatief heeft op verschillende plaatsen navolging gevonden. Van Nederland Truffelland is volgens Evenaar nog lang geen sprake, maar de eerste stappen zijn gezet.

Wildplukken

De ondernemer is al haar hele professionele leven geïnteresseerd in gezonde voeding die is gemaakt van primaire producten. Ze specialiseerde zich in het wildplukken van culinaire paddenstoelen en het ontwikkelen van teeltmethodes. Daarnaast is ze gefascineerd door bomen en het bodemleven.

Tien jaar geleden hoorde Evenaar tijdens een congres in Marokko voor het eerst over de teelt van truffels. Hun schimmeldraden groeien onder de grond op de haarwortels van bomen als eiken en hazelaars. Het dradennetwerk zorgt voor een betere water- en voedingsstoffenvoorziening van de boom en de truffels nemen de suikers op die de boom produceert.

'Voor mij kwam daarmee alles bij elkaar. Na er veel over te hebben gelezen, ben ik begonnen.'
Evenaar kon het zich, na jaren als onderzoeker te hebben gewerkt, permitteren dat het minimaal zes jaar zou duren voordat de gaard voor het eerst truffels zou opleveren. 'Ik wilde eerst zelf goed begrijpen hoe het werkte en zag het als een investering in de toekomst.'

Crowdfunding

De ondernemer overlegde met Spaanse, Italiaanse, Franse, Finse en Marokkaanse truffelprofessoren en truffelexperts. Via crowdfunding lukte het haar in 2012 om voldoende geld in te zamelen om de grond voor te bereiden, onder andere met kalk uit de Kunradersteengroeve in het Limburgse Voerendaal.

In 2013 plantte Evenaar 320 hazelaars en eiken aan, waarvan de wortels waren geënt met sporen van de bianchetto of bleke truffel, Tuber borchii. In de winter van 2019-2020 vond ze met behulp van een truffelhond haar eerste halve kilo truffels, de meeste van 10 tot 20 en een paar van 30 tot 40 gram.

Nieuwe teeltmethodes

Met haar Wageningen Truffle Center ontwikkelt de ondernemer duurzame truffelketens en nieuwe teeltmethodes voor truffels en inventariseert zij gegevens over de verspreiding van verschillende soorten truffels in Nederland. Daarnaast geeft ze rondleidingen in haar truffelgaard, verkoopt ze truffelbomen, verzorgt ze trainingen en workshops en geeft ze advies aan ondernemers over aanleg en onderhoud van truffelgaarden.

'Voor een succesvolle gaard ga ik uit van een jaarlijkse opbrengst van 15 tot 30 kilo per hectare, waarbij je wat betreft opbrengst aan tussen de 200 en 400 euro per kilo moet denken', zegt Evenaar.

Grootste truffelgaard

André Leclercq is eigenaar van de Eyserhalte, een delicatessenzaak in het Limburgse Eys, die verse groenten, fruit, wijnen en diverse culinaire producten verkoopt, waaronder truffels. Op zijn voormalige fruitboomgaard van 1,2 hectare heeft hij in november 2020 740 zomereiken, hazelaars en haagbeuken aangeplant, waarmee hij de grootste truffelgaard van Nederland heeft.

Via een bekende bij de nabijgelegen steengroeve kwam de Limburger in contact met Evenaar, die hem kort daarna bezocht en een bodemanalyse liet uitvoeren. 'Het bleek dat onze lössgrond, die veel kalk bevat, zeer geschikt is voor de truffelteelt', vertelt Leclercq. 'De populieren in ons glooiende land doen denken aan cipressen, waardoor het hier wel wat op Toscane lijkt.'

Rondleidingen en proeverijen

Op aanraden van Evenaar heeft Leclerq gekozen voor een variant van de zomertruffel of Bourgondische truffel, Tuber uncinatum. Met de gaard wil hij zich vooral richten op de beleving van de bezoekers, met rondleidingen en proeverijen. Daarnaast ziet hij het als een verrijking van de regio, die bijdraagt aan de biodiversiteit en de vermindering van de CO2-uitstoot.

De ondernemer kan niet inschatten hoeveel kilo truffels de aangeplante bomen op zullen brengen, maar heeft er vertrouwen in dat hij zijn investering van zo'n 30.000 euro zal terugverdienen.

Boomgaard bij hotel

Een andere pionier in Limburg is kok Cas Berg van Hotel Bemelmans in Schin op Geul, die in overleg met Evenaar in maart samen met tuinman Jan Simons een boomgaard met 27 hazelaars en eiken heeft aangeplant. In het najaar wil hij deze uitbreiden met nog eens 30 bomen, waarvan 15 in een meidoornhaag, 5 lindebomen en 10 hazelaars. De bomen zijn geënt met de bleke en de zomertruffel, Tuber aestivum.

'We zijn in ons hotel steeds meer bezig met duurzaamheid en producten van eigen bodem. De teelt van truffels past daar goed bij', zegt Berg. 'Bovendien kunnen we onze gasten ermee verrassen.'