Mestbeleid voor de boeren van de toekomst

Op het gevaar af dat ik een heel beladen onderwerp aansnijdt, ga ik iets zeggen over het nieuwe mestbeleid waarvan minister Schouten inmiddels de contouren heeft gepresenteerd. Natuurlijk in relatie met de Boerderij van de Toekomst. En waarom het goed zou zijn dat dit nieuwe mestbeleid een link krijgt met Boerderij van de Toekomst.

Minister Schouten heeft recent de contouren van het nieuwe mestbeleid gepresenteerd in de Factsheet Contouren nieuw mestbeleid. Het zijn nadrukkelijk contouren: deze richting wil men op, al moet het nog verder uitgewerkt en bijgeschaafd worden. Ik weet eerlijk gezegd niet of ik het wel eens ben met de richting. Boerderij van de Toekomst heeft in het ontwerp ook aandacht besteed aan circulariteit en reststromen, als uitwerking van de Kringlooplandbouwvisie van het ministerie. Wij komen echter op een heel ander, tegengesteld punt uit dan de richting van het nieuwe mestbeleid.

Zorgen voor een gezond evenwicht

Boerderij van de Toekomst ontwerpt, en wat mij betreft terecht, de kringloop vanuit bodem en gewassen. Je wil namelijk zorgen dat het teeltplan bijdraagt aan behoud en verbetering van de bodemkwaliteit. Voor de akkerbouw betekent dit een gezond evenwicht tussen rooigewassen en rustgewassen. Zo’n bouwplan levert vooral voedselproducten op, maar ook veevoergrondstoffen, bijvoorbeeld grasklaver en voergraan, maar ook restromen bij industriële verwerking zoals van fritesaardappelen of suikerbieten. Met dat veevoer kun je dieren voeren, die weer mest retour leveren. Daarnaast moeten we de afvoer via voedsel weer compenseren door humane reststromen. En door een slimme combinatie van gewassen, groenbemesters en organische meststoffen hebben we een positieve organische stofbalans, wat goed is voor bodem èn klimaat. Dat is ons ideaal voor kringlooplandbouw.

Vooruitgang?

Waarom lees ik in de contouren niets over deze dingen? Waarom niets over de meest grondgebonden sector, de akkerbouw? Ja, binnen een straal van 20 km of misschien iets meer mag je mest afnemen van een melkveehouder, maar wat heb je daaraan als je akkerbouwer bent in Flevoland, Zeeland of de Veenkoloniën? Waarom lees ik ook niets over humane meststoffen? Ik lees wel dat melkveehouders grondgebonden moeten worden, wat inhoudt dat ze alle mest op eigen grond plaatsen. Of eventueel afzetten bij een naburige akkerbouwer, maar wat heb je eraan als je als melkveehouder geen akkerbouwer in de buurt hebt, zoals in grote delen van Oost-Nederland of de veenweidegebieden? Het nieuwe mestbeleid leidt dus in de huidige opzet tot de situatie dat er geen rundveemest meer beschikbaar is voor het grootste deel van de akkerbouw. Ik lees ook dat intensieve veehouderijbedrijven alle mest verplicht moeten gaan verwerken. Die producten komen dan beschikbaar voor akkerbouwers, is het idee. Is dat een vooruitgang, voor de gewassen, het klimaat, het milieu en de portemonnee?

Tegengestelde beelden

U snapt dat ik het allemaal niet meer begreep. Hoe kan je vanuit dezelfde kringlooplandbouwvisie op zulke totaal tegengestelde beelden uitkomen? Tegelijk, en zo eigenwijs ben ik dan ook wel weer, hebben wij gewoon een veel beter verhaal met Boerderij van de Toekomst. We hadden al lang bedacht dat je vanuit de akkerbouw een wederkerige samenwerking moet maken met (rund)veehouders: je levert veevoergrondstoffen, onder voorwaarde dat je mest retour krijgt. En we hadden gelukkig al lang bedacht dat we aan humane meststoffen moeten gaan werken, want je kan niet meer zonder als er veel minder dierlijke mest beschikbaar komt. Zo komen we op een gezond en duurzaam teeltsysteem voor de toekomst. Ik vrees dat de contouren van het huidige mestbeleid ons daar voor de akkerbouw zeker niet gaan brengen.

Van mest- naar mineralenbeleid van de toekomst

Ik ga er ook vanuit dat Schouten na het bezoek aan de Boerderij van de Toekomst ook nog eens even gaat praten met haar verantwoordelijke medewerkers, zo van ‘weten we wel zeker dat we een mestbeleid maken voor de boeren van de toekomst?’ En als ik dan ook een suggestie mag doen: laten we het dan ook anders gaan noemen: het mineralenbeleid van de toekomst. Dan zijn we ook af van de focus op mest als probleem.

Tot slot: Boerderij van de Toekomst is een prima plek om het gesprek eens te voeren met verschillende partijen over dit mineralenbeleid van de toekomst. Midden in een akkerbouwgebied, met het uitzicht op de toekomst!

Pieter de Wolf