Pluimveekrant I N N O VAT I E & O N D E R N E M E N
PluimveeActueel.nl
Deze krant is een speciale uitgave van Prosu Media Producties voor pluimveehouders in Nederland en Vlaanderen.
december - 2019
VIR-CHECK BRENGT VIRUSDRUK IN ZICHTBAAR SCHONE STAL IN KAART Met het reinigen en ontsmetten van stallen valt er nog veel te verbeteren. Uit veldproeven van Royal GD, Advee dierenartsen en De Hoop Mengvoeders blijkt dat een op het oog schone stal weinig zegt over het afdoden van taaie en resistente ziektekiemen. Met de zogenoemde VIR-check heeft de pluimveehouder een tool in handen om de virusdruk in de stal vast te stellen. “Met elkaar kijken we hoe we het kuiken de meest optimale start krijgt.” De VIR-check test op de aanwezigheid en hoeveelheid van de rotavirus A en D, astrovirus, aviaire nefritis-virus 3 en reovirus. Dit zijn de vijf meest voorkomende darmvirusinfecties bij vleeskuikens. Eenvoudige monstername via cloacaswabs bij zes kuikens van zes of zeven dagen oud moet dit inzichtelijk maken. De pluimveehouder kan dit zelf doen. Voor de interpretatie van de uitslag is het verstandig de andere erfbetreders erbij te betrekken. De Rodac-methode wordt door pluimveehouders vaak gebruikt om te beoordelen of de stal na het schoonmaken en desinfecteren ook daadwerkelijk vrij is van gemakkelijk groeiende bacteriën. “In de praktijk blijkt schoonmaak en desinfectie niet simpel en is de tijd beperkt. Terwijl leegstand mede bepalend is voor de goede start van de kuikens”, legt dierenarts en pluimveespecialist Sjaak de Wit van GD uit, “Helaas maakt het Rodac-plaatje alleen de gemakkelijk
groeiende bacteriën inzichtelijk. Het is geen garantie dat reiniging en desinfectie voldoende hebben gewerkt tegen naakte virussen, die doorgaans erg resistent zijn.” Uit veldproeven van GD, Advee dierenartsen en De Hoop blijkt dat eigenlijk iedere pluimveehouder een eigen visie en methode bij leegstand heeft. “Een op het oog schone stal zegt weinig of de kiemen gedood zijn.” Pluimveedierenarts Christiaan ter Veen van GD deed in 2013 onderzoek bij 98 koppels en bracht zo in kaart welke vijf virussen het meest voorkomen in de darmen van kuikens. “Bijna honderd procent van de kuikens op slachtleeftijd blijkt gemiddeld vier-en-een-half van de vijf virussen te hebben doorgemaakt. Dat betekent dus dat door niet succesvolle reiniging en desinfectie er vier of vijf van deze resistente virussen op de eendagskuikens liggen te wachten.” Een besmetting betekent niet meteen dat een kuiken ziek wordt. “Toch kun
je wel stellen dat over het algemeen geldt dat hoe jonger het kuiken is, hoe hoger de kans op darmschade”, legt pluimveespecialist Janny Hermans van Advee dierenartsen uit, “Beide rotavirussen kunnen alleen horizontaal worden overgedragen. Astrovirus, Aviaire Nefritis Virus en REO is verticaal, dus van moederdier via het broedei op nakomeling, ook mogelijk. Overigens niet alle drie tegelijkertijd.” Op broederijen en bij het lossen van eendagskuikens is de VIR-check ook meerdere malen uitgevoerd en is alleen Astrovirus of geen enkel virus aangetroffen. “Als op dag zes of zeven meerdere virussen worden aangetroffen, weet je dat deze al in de stal op het kuiken lagen te wachten. Ondanks alle inspanningen van de pluimveehouder is het beoogde effect van de reiniging en desinfectie niet helemaal geslaagd.” De VIR-check gaat uit van Polymerase Chain Reaction (PCR). Een snelle en zeer gevoelige methode om uit kleine hoeveelheden genetisch materiaal de aanwezigheid en hoeveelheid darmvirussen bloot te leggen. “Het gaat ons niet om een verwijtende vinger naar iemand te wijzen. De uitslag van de VIR-check is de maat voor wat kuikens al jong doormaken en laat zien of reiniging en desinfectie succesvol zijn”,
vertelt Flamur Llapashtica, specialist vleeskuiken bij De Hoop, “Het is een extra tool die we nu ter beschikking hebben om de ondernemers te helpen om de kuikens de meest optimale start te geven. We zijn continu op zoek naar extra dienstverlening en bezig met het optimaliseren van onder andere voer, water, stalkimaat, en dergelijk. Daar hoort reiniging en ontsmetting in de leegstand ook zeker bij. Dit zijn zaken die een pluimveehouder op orde moet hebben. Het is mooi dat we dit nu meetbaar kunnen maken, dat wekt de nodige beleving en nodigt uit om samen te gaan kijken wat anders of beter kan. Soms geeft een eenvoudig advies al aanknopingspunten om het effect van alle inspanningen in de leegstand te verbeteren. Het helpt bij de analyse wanneer de veehouder opschrijft wat hij precies doet en in welke dosering. Dit gebeurt echter zelden.” De check gaat uit van een stoplicht-principe. Rood geeft een score aan waaruit blijkt dat de schoonmaak en desinfectie niet succesvol is geweest. Bij een oranje score scoort een derde van de bedrijven beter. Met groen blijkt de reiniging en desinfectie grondig en succesvol te zijn geweest. In de proefperiode hebben de deelnemende bedrijven een vragenlijst gekregen om vervolgens te kijken
hoe ze de maatregelen in leegstand kunnen aanscherpen. “Het bijzondere is dat de VIR-check pluimveehouders motiveert om bij een volgende ronde nog beter te scoren. Het gaat leven”, vertelt Janny Hermans. Sjaak de Wit haakt daar op in. “Deze tool is niet het ultieme protocol voor het schoonmaken en de desinfectie. Het helpt de ondernemers bij het maken van de keuzes die passen bij het bedrijf. Er blijven ook altijd uitzonderingen. Het blijft immers biologie. Geen paniek. Rood betekent niet dat je automatisch een slechte koppel hebt of groen een goede. Er spelen nog veel meer factoren mee. De VIR-check is vooral een hulpmiddel om de kuikens een optimale start te geven, en om de schoonmaak en desinfectie succesvol te laten zijn.” Flamur Llapashtica vertelt ook dat maatregelen niet van vandaag op morgen het gewenste effect zullen sorteren. “Biofilm heb je ook niet zo afgepeld en bepaalde virussen zijn hardnekkig en moeilijk weg te krijgen. Het is een kwestie van tijdens de vaak drukke en hectische leegstand een goede organisatie en planning op te stellen, en vooral volhouden om van rood, naar oranje en uiteindelijk groen te komen.” ■ Tekst en foto’s: Martin de Vries
In deze editie focus op keurmerken en ketenconcepten
“Beter sturen op kwaliteit door vergaande samenwerking”
Pionier dimt rood en wit naar lichtbehoefte kip
“Pluimveesector moet terug naar de basis”
KEURMERKEN EN KETENCONCEPTEN 2
VERLICHTING 20
KEURMERKEN EN KETENCONCEPTEN 22