Struikelend gaat hybride knol voorwaarts

'Dat de Verenigde Staten als eerste een patent heeft verleend aan Solynta voor de productie van de hybride aardappel uit zaad, is puur toeval', legt de algemeen directeur van het veredelingsbedrijf in Wageningen uit. 'We hebben in 2009 in verschillende landen het patent aangevraagd, waaronder ook in de Europese Unie. En in Amerika is die aanvraag het snelst door de molen gegaan.'

Daar heeft Solynta volgens Kruyt niets aan kunnen sturen. 'Dus nee, we hebben geen overwogen plannen om daar als eerste van start te gaan met het op de markt brengen van de hybrideaardappel. Dan hadden we eerlijk gezegd liever de Europese Unie gehad. Die markt is groter.'

Maar ook hier zal de marktintroductie niet plaatsvinden, vervolgt de Solynta-directeur. Waar dan wel? 'In Oost-Afrika. Tenminste, als alles meezit introduceren we daar volgend jaar de eerste commerciële rassen.' Kruyt houdt een slag om de arm, want hij heeft al wat blauwe plekken opgelopen en hobbels moeten nemen sinds in 2006 het idee ontstond om aardappelen uit zaad te produceren.

Niet zomaar exporteren

Een enorme hobbel voor het revolutionaire aardappelzaad is dat het in de regelgeving niet bestaat. 'Zo gaan we steeds struikelend voorwaarts', schetst Kruyt de situatie. Solynta kan het zaad daarom bijvoorbeeld niet zomaar exporteren naar andere landen.

In Centraal- en Oost-Afrikaanse landen als Angola, Kenia en Rwanda vinden dit jaar testen met het aardappelzaad plaats, waarvan enkele grootschalig. 'Voor die testen hebben we van deze landen vergunningen gekregen om zaad te importeren. In de veronderstelling dat deze testen goed verlopen en dat we opnieuw zaad kunnen importeren, brengen we volgend jaar in Afrika de eerste commerciële rassen uit', legt Kruyt uit.

Om het aardappelzaad in licentie op de markt te brengen, is Solynta van plan samen te werken met lokale distributeurs in Afrika. 'Er zijn veel kleine boeren, wat een fijnmazige distributie vereist. Zo'n netwerk kunnen we niet alleen opzetten, dat vraagt om partners', ontvouwt Kruyt de plannen.

Zaaien in Nederland

Wanneer de Nederlandse akkerbouwer voor het eerst aardappelen zal zaaien, durft de directeur niet te voorspellen. 'De sector zit hier anders in elkaar dan in Afrika en de opbrengsten zijn van een ander kaliber. Ook hebben in Nederland nog geen grootschalige proeven plaatsgevonden.'

Dat het aardappelzaad zijn intrede zal doen in Nederland is volgens Kruyt zeker. Hij voorziet wel dat 'het rondje pootgoed' naast de productie uit zaad voorlopig blijft bestaan. 'De kilo-opbrengsten daarvan zijn hoger.'

Grote pluspunten

Dat de hybrideaardappel uit zaad succes gaat hebben, staat bij Kruyt buiten kijf. Er zijn twee grote pluspunten. Zaad als uitgangsmateriaal zorgt voor een grotere beschikbaarheid van voedsel, wat een van de grondslagen is van waarom Solynta zo ver gevorderd is in Afrika. 'Aardappelen uit zaad is in veel grotere aantallen te vermeerderen. Elke plant kan per seizoen vijfduizend zaden produceren.'

Het andere grote voordeel is dat bij de teelt minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. In de hybrideaardappel zijn eenvoudig en snel natuurlijke eigenschappen in te kruisen, bijvoorbeeld phytophthoraresistentie, maar ook droogtetolerantie of eigenschappen waardoor de pieper lekkerder smaakt, voedzamer is of extra proteïnes heeft.