Zeewierteelt op Noordzee gaat flink groeien
Zeewierteelt in de Noordzee kan de komende tien jaar een flinke vlucht nemen. De teelt levert een bijdrage aan de voedselzekerheid. Klimaatveranderingen hebben relatief weinig invloed op zeewierteelt. De Nederlandse kennis is bovendien een potentieel exportproduct.
Woordvoerder Koen van Swam van de Stichting Noordzeeboerderij ziet Nederland zeker een voortrekkersrol nemen op het gebied van de zeewierteelt in open zee. “We hebben het in feite over akkerbouw op zee. Zeewierteelt is een combinatie van technieken uit de agrofoodsector en de maritieme sector. In beide sectoren zijn we in Nederland erg sterk en deskundig. Er ligt een enorme kans om ons met zeewier internationaal te onderscheiden met bijvoorbeeld vermeerderingstechnieken en geïntegreerde teelt.”
Groeisector
Zeewierteelt is een van de groeisectoren op voedselgebied, naast bijvoorbeeld algen en insecten. Er zijn zo’n 15.000 zeewiersoorten die, afhankelijk van hun specifieke kenmerken, in zee te telen zijn, zonder dat het landoppervlak, zoetwater en meststof kost. Zeewier legt bovendien CO2 vast en is breed toe te passen: als groente in een vegetarische burger, als smaakstof in soepen en salades, maar ook als grondstof voor bioplastics en textiel, of als basis voor biogas. En als potentieel methaanreducerend veevoeder-additief voor koeien en varkens.
10% groei per jaar
De vraag naar zeewier groeit wereldwijd met 10% per jaar, en vooral ook in Europa, weet Van der Swam. “is Het is dan ook tijd om productie te gaan draaien. We zijn langzamerhand het onderzoekstadium van zeewierteelt in de Noordzee voorbij. De oogst van dit jaar ging nog geheel naar onderzoek. We keken naar zaken als het beste oogstmoment, de samenstelling van het geoogste zeewier, de eventuele aanwezigheid van microplastics et cetera. We willen immers een zeer hoogwaardig en ook veilig product telen.”
Sectororganisatie
Van Swam benadrukt dat de Stichting Noordzeeboerderij een sectororganisatie is en geen productiebedrijf. In de stichting werken inmiddels 85 organisaties en bedrijven samen die de hele zeewierketen omhelzen: van onderzoek tot productie, logistiek en verwerking. De stichting werkt er hard aan om grootschalige productielocaties te creëren tussen de bestaande en nog te realiseren windmolenparken op de Noordzee. De eerste proeven met offshore-zeewierteelt zijn goed verlopen. De ambitie is om vanaf 2030 zo’n 500 vierkante kilometer productieruimte te kunnen benutten om jaarlijks tot maximaal 10 miljoen ton verse zeewier te telen, ofwel zo’n 1 miljoen ton droge stof. Dat is bijna de helft van wat China, de grootste zeewierproducent wereldwijd, nu jaarlijks uit zee haalt.
Nieuwe productietechnieken
Daarnaast stimuleert de stichting projecten voor nieuwe productietechnieken, omdat de keuze op dat vlak nu beperkt is. Ten derde wordt ingezet op het vinden van afzetmarkt en (nieuwe) toepassingsgebieden. “Zeewier als voedingsmiddel en voedselgrondstof is een belangrijke toepassing. De teelt is duurzaam en behoorlijk constant te maken. Zeewier gaat zeker een rol spelen op het gebied van voedselzekerheid. Maar het is bijvoorbeeld ook te gebruiken als bio-stimulant. Je kunt het als additief gebruiken in de vollegrondsteelt om planten weerbaarder te maken als er bijvoorbeeld schaarste is aan voedingstoffen of aan vocht. In die zin kan zeewier dus ook bijdragen aan het verhogen van de voedselzekerheid”, zo schetst Van Swam.
Zeewier gaat zeker een rol spelen op het gebied van voedselzekerheid
Klimaatbestendig
In beginsel is de zeewierteelt klimaatbestendig. De zeespiegelstijging heeft geen directe invloed op de teelt. De stijgende temperatuur en de verzuring van de zee zijn wel factoren om rekening mee te houden. De oceanen en zeeën nemen CO2 op, maar nu de CO2-concentratie in de lucht steeds hoger wordt, verzuurt het water langzaam. “Zeewier neemt wel CO2 op, maar wat het is nog niet duidelijk wat het effect is als de verzuring van het water doorzet. En de temperatuurstijging zal de groeicyclus van zeewier beïnvloeden. Nu zijn er duizenden zeewiersoorten en je kunt net als in de akkerbouw sturen op het moment van uitzetten van de zeewierplanten en het oogstmoment.”
Ook zal moeten blijken hoe groot het draagvlak van de Noordzee is om zeewier te telen. Het is net als in de akkerbouw: te intensief gebruik van in dit geval het zeewater kan het leven in het water en de groeiomstandigheden ongunstig beïnvloeden. “Daar moet je een balans in zoeken. Zeewierteelt heeft één heel belangrijk voordeel ten opzichte van landbouw en veeteelt: je hebt geen mest nodig en je houdt geen fosfaat over. Daardoor is het een veel milieuvriendelijker teelt.”
Symposium
In 2019 houdt de International Seaweed Association haar 23e internationale symposium op het Zuid-Koreaanse eiland Jeju. Daar is ook Nederlandse inbreng. Zo spreekt Joost Wouters, medeoprichter van de bedrijven The Seaweed Company en INRADA, over verschillende technieken om zeewier om te zetten in biobrandstof. Marien bioloog Alexander Ebbing van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) vertelt in Korea over wereldwijde uitdagingen om zeewierteelt op te schalen. En Monique Mulder van het Erasmus MC preekt er over het toepassen van stoffen uit zeewier in de gezondheidszorg, rekening houdend met normen en wetgeving.
Van Swam: “De Stichting Noordzeeboerderij kan in Korea vertellen over onze visie op geïntegreerde teelt en hoe we deze innovaties kunnen versnellen. Maar we kunnen ook leren van landen als Korea en Japan over hun wijze van zeewierteelt in open zee.”
November 2018