Inaugurele rede lectoraat Dairy over: Duurzame en zorgvuldige melkveehouderij met Smart Dairy Farming
|
|
- Frans Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inaugurele rede lectoraat Dairy over: Duurzame en zorgvuldige melkveehouderij met Smart Dairy Farming 21 Januari 2015 Wiepk Voskamp-Harkema, Lector Duurzame Melkveehouderij Kees Lokhorst, Lector Herd Management & Smart Dairy Farming www. h o g e s c h o o l v h l. nl
2 Inhoud Introductie lectoraat Duurzame Melkveehouderij Herd Management en Smart Dairy Farming Afsluiting www. h o g e s c h o o l v h l. nl
3 Dairy Campus Video niet beschikbaar www. h o g e s c h o o l v h l. nl
4 Dairy Campus www. h o g e s c h o o l v h l. nl
5 VHL Lectoren Food Health and Safety Food Physics Dairy Zuivelprocestechn ologie Sustainable water systems Biobased Economy Welzijn van dieren Duurzame metropolitane landbouw Docenten Studenten CoE Agrodier
6 VHL Review Board Professoren Lectoren Universitair docenten Onderzoekers Managers R&D Lectoren Food Health and Safety Food Physics Dairy Zuivelprocestechn ologie Sustainable water systems Biobased Economy Welzijn van dieren Duurzame metropolitane landbouw Docenten Studenten CoE Agrodier
7 Lectoraat Dairy Speerpunten Concurrerende keten- en marktgerichte melkveehouderij Licence to compete Duurzame en maatschappelijk geaccepteerde melkveehouderij in de Nederlandse context Licence to produce Licence to operate www. h o g e s c h o o l v h l. nl
8 Lectoraat Dairy Onderzoekslijnen: Duurzame Melkveehouderij - Wiepk Voskamp Herd Management en Smart Dairy Farming - Kees Lokhorst Concurrerende Melkveehouderij - vacature www. h o g e s c h o o l v h l. nl
9 Duurzame Melkveehouderij www. h o g e s c h o o l v h l. nl
10 Wereldvoedselvraagstuk We staan voor een grote uitdaging om de groeiende wereldpopulatie te voeden Om in miljard mensen te voeden, moet er 60% meer voedsel worden geproduceerd Maar door de manier waarop we produceren en verdelen neemt de voorraad natuurlijke grondstoffen af staan ecosystemen onder druk enneemt biodiversiteit af verandert het klimaat g/resources/ www. h o g e s c h o o l v h l. nl
11 Voedselverdeling 9 miljard 8 miljard 6 miljard 3½ miljard ½ miljard 1 miljard lijdt honger 2 miljard ontoereikend te eten 6 miljard eet dierlijk eiwit (w.o. zuivel) 3,5 miljard stelt eisen 0,5 leidt aan obesitas Bron: FAO www. h o g e s c h o o l v h l. nl
12 Voedselverdeling
13 Duurzame melkveehouderij Duurzame Melkveehouderij richt zich op de noodzaak tot verduurzaming en maatschappelijke acceptatie van de melkveehouderij. Daarbij staat de praktische vormgeving van de afspraken in de Duurzame Zuivelketen centraal.
14 Duurzame zuivelketen Klimaatneutrale ontwikkeling Continue verbetering van dierenwelzijn en diergezondheid Behoud van weidegang Behoud van biodiversiteit en milieu
15 Kennisvragen 1. Hoe benut de melkveehouder zijn grasland het beste voor een hoog rendement op korte en lange termijn? 2. Hoe verlengt de melkveehouder de levensduur van zijn melkvee op een manier die leidt tot economisch rendement? 3. Hoe blijft de melkveehouder in verbinding met de consument, burger en politiek? Zodat hij ruimte krijgt en behoudt voor zijn bedrijf? www. h o g e s c h o o l v h l. nl
16 Waar gaan de projecten over? 1. Duurzaam gebruik van grasland: Over de thema s Bodemconditie, Grasgroei, Grasbenutting en Kringlopen worden op bedrijfsniveau verbeterpunten in beeld gebracht en tools ontwikkeld. Grasbenutting en beweidingsstrategieën Gebruik Kringloopwijzer Graslandkompas Kruidenrijk grasland en diergezondheid
17 Grashoogte en beweiding www. h o g e s c h o o l v h l. nl
18 Waar gaan de projecten over? 2. Duurzaam gebruik van melkvee: Over de thema s Diergezondheid, Jongvee opfok en Beweiding worden op bedrijfsniveau verbeterpunten in beeld gebracht, alsook Best Practices en concepten ontwikkeld om verlening van levensduur te ondersteunen Optimale levensduur Verbeterpunten jongvee opfok Gebruik kengetallen Levensduur en beweiding
19 Verhoging van efficientie geeft verlaging van broeikasgassen Economische waarde Carbon footprint 1 Lifetime Efficiency Levensproductie Voederefficientie Vruchtbaarheid Welzijn Uiergezondheid Klauw gezondheid Weerstand Broeikas gassen Methaan Lachgas CO2 Nitraat / Phosfaat Maatschappelijke acceptatie 1 Per KG melk
20 Levensduur van melkvee in NL Bron: CRV www. h o g e s c h o o l v h l. nl
21 Verlenging van levensduur in Nederland Voorbeeld: verlenging van levensduur van 3 lactaties naar 3,5: 3,0 lactaties --> 33,3% vervanging 3,5 lactaties --> 28,5% vervanging Geeft op een populatie van 1,4 miljoen melkkoeien dieren minder vervangen per jaar minder pinken opfokken minder kalveren opfokken www. h o g e s c h o o l v h l. nl
22 Waar gaan de projecten over? 3. Maatschappelijke betrokkenheid Vanuit het lectoraat zullen activiteiten worden georganiseerd en ondersteund die zich richten op bewustzijn en betrokkenheid van studenten bij maatschappelijke discussies Mening vormen vs mening hebben Verbinding met de omgeving Maatschappelijke discussie
23 Actualiteiten
24 Maatschappelijke discussie Bron: Denken over dieren, Buning et al., 2012
25 Herd Management en Smart Dairy Farming www. h o g e s c h o o l v h l. nl
26 Zonder variatie geen vooruitgang! Iedere koe is uniek! Elke groep koeien is uniek! Iedere veehouder is uniek! Ieder bedrijf is uniek! Iedere keten/netwerk is uniek! Waarderen of weg organiseren? www. h o g e s c h o o l v h l. nl
27 Concept zorgvuldige veehouderij Gebaseerd op concept van zorgethiek dat in de gezondheidszorg gebruikt wordt: Maatschappelijke aandacht voor dieren in de veehouderij (caring about) door het uitwerken van relevante maatschappelijke waarden; Het verantwoordelijk zijn voor dieren (taking care of) van mensen zowel binnen de veehouderij sector als daar buiten door stelling te nemen in het maatschappelijk debat; Het zorg geven (care giving) aan dieren door professionals in de veehouderij. Scholten, M.C.Th., De Boer, I.J.M., Gremmen, B., Lokhorst, C., Livestock Farming with Care: Towards sustainable production of animal-source food NJAS - Wageningen Journal of Life Sciences 66 PP. 3 5.
28 Transitie in denken en doen Kan ik als melkveehouder garanderen dat iedere koe/kalf de zorg krijgt waar het om vraagt en dit op het goede moment, op de juiste plaats en in de juiste hoeveelheid leveren en wil ik dit transparant maken. Zorg = drinken, eten, melken, voetbad, borstelen, insemineren, toegang tot weide,.. Keuze is dan hoe dit te organiseren? Keuze? Zelf harder werken Meer familie/kennis sen inzetten Medewerkers aanstellen Uitbesteden Automatiseren
29 Taal van de koe Body (fysiologie) Behavior (gedrag koe in een groep) Brain (slaap, EEG) Productie (melk, groei, voer, water) Gebruik faciliteiten
30 Verbinden ICT, melkveehouder en koe ICT - Hulpmiddelen Koe(ien) kijken en begrijpen verbinden
31 Mijn ambitie Met ICT toegevoegde waarde creëren door maximaal in te zetten op ondersteuning van het dagelijks management op basis van transparante kwantitatieve informatie en kennis van (individuele) dierkenmerken. Smart Farming ~ Een manier van boeren!
32 Focus op kennisvragen 1. Hoe kan Smart Dairy Farming succesvol in specifieke bedrijfssystemen ingepast worden? (BOP) 2. Hoe specifiek moet informatie verwerkt worden om verantwoorde operationele beslissingen te kunnen nemen? (SOP) 3. Hoe kan gebruikswaarde ingezet worden om ICT ontwikkelingen en SDF producten en diensten te waarderen? (ICT)
33 1. Hoe kan Smart Dairy Farming succesvol in specifieke bedrijfssystemen ingepast worden? (BOP) Als wij van een professionele melkveehouder verwachten dat hij/zij (samen met zijn erfbetreders).. in staat is zijn eigen handelen/bedrijf systematisch kritisch te beoordelen en de vinger op de zere plek te leggen; kennis van zaken te hebben wat zijn referentie en streefdoel is; zich bewust is van de (toegevoegde) waarde van sensoren, adviessystemen, medewerkers, dienstverleners, automatisering; dit om kan zetten in een bedrijfsspecifiek ontwikkel plan (BOP); dit plan kan implementeren en consequent kan uitvoeren. dan is er naast opleiding en training ook behoefte aan kennisontwikkeling op het gebied van:
34 .. onderzoek naar... het effect van training en opleiding op snelheid en kwaliteit van bedrijfsanalyse en het maken van de bedrijfsspecifieke plannen (BOP) de praktische uitvoerbaarheid van de bedrijfsspecifieke plannen de bruikbaarheid en inzetbaarheid van de levensduurmatrix.. www. h o g e s c h o o l v h l. nl
35 Levensduurmatrix Levensduurmatrix Naam bedrijf: Tel: Melkvee Jongvee Quotum/VAK Huidige levensduur: (jaar-maanden) NDR Afgevoerde dieren levensduur (jaar-maanden) NDR Streef levensduur : (jaar-maanden) --> SMART geformuleerd: Evaluerende kengetallen Waarneming Referentie & streefwaarde? Meten met? Expert? Mijn vraag? Aspect/proces 1. Opfok 2. Transitie 3. Vruchtbaarheid 4. Uiergezondheid A (eerste check) LW vaarzen Voedingsziekten TKT Celgetal Model & SOP B (verdieping) C D E F G 9 maand gewicht % uitval < 60 dagen Dagen in lactatie, ALPI Nieuwe gevallen Groei, BCS Pensvulling Weekscore, tochtig en geïnsemineerd Actie afweging, status koe 5. Klauwgezondheid (& fysiologische Bekap protocol Digiklauw LC score conditie /beweging) 6. Productie en lactatieperiode Bedrijfsoverzicht Ureum verloop Kg melk/dag 7. Voeding (& metabole stress) Rantsoenen Restvoer Mestscore 8. Fokkerij Fokkerij overzicht Duurzaamheidsoverzicht Paringssysteem 9. Huisvesting/welzijn (&sociale stress) Koe kompas Hygiëne Gewenst gedrag 10. Gezondheid (& immunologische stress) Infectieziekten BGP Actieplan
36 2. Hoe specifiek moet informatie verwerkt worden om verantwoorde operationele beslissingen te kunnen nemen? (SOP)
37 Voorbeeld data stroom op basis van Bedrijfsspecifiek Ontwikkel Plan Dashboard SOP-generation models Cattle rearing SOP s Transition SOP s Fertility SOP s Change concentrate a/b Change basic ration a/b Extra observation Ask feed advice SOP-application SOPs Model Cattle Rearing Model Transition Model Fertility Data collection on the farm Sensor data logistics 135x nvt Smaxtec system q Smaxtec Oostenrijk tbd InfoBroker SCR Activity /Rumination Milk parlour Activity Concentrate feeder Weight 2x Eating time Repeater PC??? VC5 Rovecom loggers 2x Nedap app. + logger q q q levensnr tbd repeater Activiteit_xxx.csv Melk_xxx.csv Feed_xxx.csv q FTP server (temporary) Hof_SCR_xxx.csv Match & Merge q Realtime sensor Data storage sftp/nedap sftp/scr sftp/agrovision sftp/rovecom???_gewicht_xxx.csv???_velosactivity#_xxx.csv Vreettijd_xxx.csv (tdb) Static/ operational Data storage CRV_EMM CRV_Cowregistration CRV_Diagnose CRV_Treatment
38 Complexe afwegingen en visualisatie Data Informatie Kennis Actie (SOP) Resultaat Gebruiker: veehouder medewerker erfbetreder processor -.. Level: koe - koppel - bedrijf - keten Tijd: veel dimensies en eenheden? Real time, duur, dagritme, cyclus, (deel)lactatie, levensduur,.. Video niet beschikbaar Plaats: waar de koe is waar de gebruiker is
39 .. met bijzondere aandacht voor processen.. 1. voeren 2. early warning van bedrijfsgebonden dierziekten 3. productiestoornissen De Mol, Ipema, cs
40 .. onderzoek.. Effect onderzoeken van verschillende manieren van visualisatie van informatie en SOP s Hoe kan gaming effectief ingezet worden om sneller inzicht te krijgen om verantwoorde afwegingen te kunnen maken. Experimenten op praktijk- en proefbedrijven en in gecontroleerde game omgeving.
41 3. Hoe kan gebruikswaarde ingezet worden om ICT ontwikkelingen en SDF producten en diensten te waarderen? (ICT) Internet of Things (connectivity, interoperability) BIG Data Social Media Location awareness Wireless Remote access and control Sensor networks Security Lab on a chip..
42 Gebruikswaarde Economic modelling to evaluate the benefits of precision livestock farming technologies C. Kamphuis, W. Steeneveld and H. Hogeveen
43 .. onderzoek.. ontwikkelen en uitvoeren van methode om de gebruikswaarde van sensoren en modellen vast te stellen voor de melkveesector. uitvoeren van technology scans/asessments uitvoeren van validatie studies van sensoren en modellen toegankelijk maken van gebruikswaarde
44 Herd Management and Smart Dairy Farming at Van Hall Larenstein University of Applied Science AGRO SYSTEM KNOWLEDGE SYSTEM Objective: To improve herd management by using modern technology, right performance indicators and decision support tools. This contributes to better financial returns, sustainability, animal health and animal welfare. Tasks: Coach and empower lecturers, students, dairy farmers and their advisors/service providers to reach the full potential of their animals. Advice on curriculum and new education programs. Create portfolio of applied research and innovation projects. Network development in cooperation with Dairy Campus. C. (Kees) Lokhorst PhD MSc Professor uas Herd Management en Smart Dairy Farming Van Hall Larenstein University of Applied Science P.O. Box 1528, 8901BV Leeuwarden, The Netherlands T (also mobile) E kees.lokhorst@wur.nl
45 Zonder variatie geen vooruitgang! Iedere koe is uniek! Elke groep koeien is uniek! Iedere veehouder is uniek! Ieder bedrijf is uniek! Iedere keten/netwerk is uniek! In mijn lectoraat kies ik dus heel bewust voor het waarderen van variatie en het leveren van maatwerk voor koe en melkveehouder door samen te werken aan kennisontwikkeling en - toepassing.
46 Zonder samen werken geen succes! Melkveehouders Bedrijfsleven Kenniskring Studenten Kennisinstellingen WO, HBO en MBO Dairy Campus Financiers.. www. h o g e s c h o o l v h l. nl
47 Smart Dairy Farming april 2015 workshop www. h o g e s c h o o l v h l. nl
48 Afsluiting Dank aan iedereen die dit voor ons mogelijk maken www. h o g e s c h o o l v h l. nl
Duurzame melkveehouderij
Duurzame melkveehouderij Wiepk Voskamp, Lector Duurzame melkveehouderij Hogeschool VHL 19 November 2014 Wageningen UR Hogeschool VHL Nordwin College DTC LTO Friesland Campina Provincie Friesland Gemeente
Nadere informatieFieldlab SmartDairyFarming Bart Jan Wulfse
Fieldlab SmartDairyFarming Bart Jan Wulfse 1 Fieldlab Fieldlab is: een praktijkomgeving waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren
Nadere informatieEr valt veel te winnen met een langere levensduur. Henk Hogeveen
Er valt veel te winnen met een langere levensduur Henk Hogeveen Lange levensduur is goed...... gevolg van betere gezondheid... gevolg van betere vruchtbaarheid... minder jongvee nodig minder kosten minder
Nadere informatieLandelijke onderwijsdag 9 nov 2016
Landelijke onderwijsdag 9 nov 2016 @Kees_deKoning @DairyCampus Wat is Dairy Campus? Nationale centrum voor innovatie, onderzoek, educatie en training in de melkveehouderij/zuivelketen Toekomstbestendig,
Nadere informatieValacon-Dairy v.o.f. Duurzaam melkvee. Het waarom en hoe. Willem van Laarhoven 23 november
Duurzaam melkvee Het waarom en hoe. Willem van Laarhoven 23 november 2010 www.duurzaammelkvee.nl 1 . Onderzoeks- en adviesbureau voor duurzaam melkvee. Richt zich op de economische, ecologische en maatschappelijk
Nadere informatieKetensamenwerking als drijvende kracht achter Smart Dairy Farming. Frido Hamoen, manager Innovatie van CRV
Ketensamenwerking als drijvende kracht achter Smart Dairy Farming Frido Hamoen, manager Innovatie van CRV CRV Cooperatie van melkveehouders Missie CRV is een toonaangevende, klantgerichte rundveeverbeteringscoöperatie,
Nadere informatieCoE Agrodier Resultaten en Kansen
CoE Agrodier Resultaten en Kansen Arjen Heerema Programma manager Vrz Secretaris Regiomakelaars Aeres: 1/10/17) Has: Management team Arjen Heerema (VHL) Bert van der Scheer (VHL) Ernest van den Boezem
Nadere informatieLactatie op Maat Optimaliseren van lactatielengte bij melkvee om diergezondheid en productie-efficiëntie te verbeteren
Ziekte incidentie (per 100 koeien) Lactatie op Maat Optimaliseren van lactatielengte bij melkvee om diergezondheid en productie-efficiëntie te verbeteren Eline Burgers 1,2, Akke Kok 1,3, Roselinde Goselink
Nadere informatieZaaien, oogsten en eten
7 juni 2017, Wageningen Duurzame veehouderij Roadmap Duurzame Veehouderij 50 TKI projecten 22 MIT projecten 3 NWO projecten Ca 140 M (60 publiek, 80 privaat) Focus Maatschappelijke wensen zijn integraal
Nadere informatieLactatie op Maat. - lactatielengte afgestemd op de individuele koe -
Lactatie op Maat - lactatielengte afgestemd op de individuele koe - Ariëtte van Knegsel 1, Eline Burgers 1,2, Roselinde Goselink 2, Hanneke van Wichen 3 1 Adaptation Physiology Group WUR, 2 Wageningen
Nadere informatieTransformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw
Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-
Nadere informatieBedrijfsmanagement melkveehouderij 2025
Symposium Smart Dairy Farming 26 september 2013 Bedrijfsmanagement melkveehouderij 2025 Jelle Zijlstra Hogeschool Van Hall Larenstein Leeuwarden Inhoud presentatie Melkveebedrijf 2025 Centrale thema s
Nadere informatieWaarom onderzoek naar een Droogstand op Maat?
Waarom onderzoek naar een Droogstand op Maat? Ariette van Knegsel en Bas Kemp Korter of niet droogzetten verbetert de energiebalans Energiebalans effecten weerspiegelt in betere stofwisseling (glucose,
Nadere informatieInternet Of Things & Sensorrevolutie
Internet Of Things & Sensorrevolutie Smart Farming in de Veehouderij Bennie van der Fels, WUR Livestock Research Wageningen, 27 mei 2013 Smart Farming Agenda: IoT en de Sensor Revolutie Perspectieven Smart
Nadere informatieBEWEIDING UDV ONDERWIJSDAG 5 NOVEMBER 2015. Maarten Vrolijk Agnes van den Pol-van Dasselaar
BEWEIDING UDV ONDERWIJSDAG 5 NOVEMBER 2015 Maarten Vrolijk Agnes van den Pol-van Dasselaar Beweiding: Top resultaten ook bij robotbedrijven Nederland Maarten Vrolijk, Livestock Research Wageningen UR Buiten
Nadere informatieDairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff
Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff Dairy Campus Initiatief Wageningen UR Livestock Research (LR), Van Hall Larenstein (VHL), AERES/ PTC+, Prov. Friesland, Gemeente
Nadere informatieKansen melkveehouderij voor top management
Kansen melkveehouderij voor top management Lubbert van Dellen MAB RB 6 oktober 2015 PIR DAP l.vandellen@acconavm.nl agenda Verandering regelgeving Het effect in euro s? Welke management keuzes bij melkveehouders
Nadere informatie14-12-2010. Caring Dairy en het. Het Kringloop-Kompas. Inhoud. CONO Kaasmakers. Wat is duurzaamheid voor CONO Kaasmakers? Caring Dairy: Hoe het begon
-- CONO Kaasmakers, blije boeren, blije aarde Ruim jaar ervaring Zelfstandige coöperatie Caring Dairy en het leden en medewerkers Werelderfgoed De Beemster 8 miljoen kilogram kaas Kaas met toegevoegde
Nadere informatieGedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen
Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Inleiding Via de Duurzame Zuivelketen streven zuivelondernemingen (NZO) en melkveehouders (LTO) gezamenlijk naar een toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector.
Nadere informatieDuurzame zuivelketen. Programmateam Diergezondheid en Dierenwelzijn. 20 september 2016
Duurzame zuivelketen Programmateam Diergezondheid en Dierenwelzijn 20 september 2016 1 Duurzame Zuivelketen Een gezamenlijk initiatief van NZO en LTO Nederland 2 Visie: toekomstbestendige en verantwoorde
Nadere informatie20-4-2012. Afwegingskader Opstallen - Weiden. Stichting Weidegang (missie) Programma
Afwegingskader Opstallen - Weiden Symposium Lekker Buiten: Outdoor Animal Husbandry De kracht en uitdagingen van het buiten houden van vee 19 april Wageningen Ir. Q.G.W. (René) van den Oord sr. adviseur
Nadere informatieDe praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen
De praktijkwaarde van Better Life-fokkerijgetallen De veestapel maakt het verschil Wat is een goed presterende veestapel? Hoge melkproductie met goede gehalten Efficiënt omzetten van voer in melk Hoge
Nadere informatieIntegraal Duurzame Veestapel Integraal denken en werken op bedrijfsniveau met oog voor klimaat
- Eindrapportage aan de provincie Drenthe - Integraal Duurzame Veestapel Integraal denken en werken op bedrijfsniveau met oog voor klimaat Projectbeheerder: ETC Adviesgroep Mevr. I. Rameijer i.rameijer@etcnl.nl
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2016 Het begon in 1918 Wageningen University & Research Wageningen University Medewerkers: 2,600 studenten:>
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:
Nadere informatieSmart Dairy Farming. individuele attentie aandacht dieren" Pieter Hogewerf, Dronten, 4 juni 2013
Smart Dairy Farming individuele attentie aandacht dieren" Pieter Hogewerf, Dronten, 4 juni 2013 Introductie Farm management: Observaties veehouder Gedurende melken Identification Sensoren Management support
Nadere informatieBiometrie toegepast. Zomerseminar AgroConnect: Kennisbenutting
Biometrie toegepast Zomerseminar AgroConnect: Kennisbenutting Welkom! Ir. Chris van Erp Manager Innovation cverp@fancom.com 1991 1996 Agricultural Engineering Wageningen Since 1996 Employed by Fancom Research
Nadere informatieDuurzaam Fokken en Groen Onderwijs. Dr. Ir. Wiepk Voskamp-Harkema Lector Duurzame melkveehouderij Hogeschool Van Hall Larenstein
Duurzaam Fokken en Groen Onderwijs Dr. Ir. Wiepk Voskamp-Harkema Lector Duurzame melkveehouderij Hogeschool Van Hall Larenstein Lectoraat melkveehouderij Herd Management en Smart Dairy Farming - Kees Lokhorst
Nadere informatieGrenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij
Grenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij Wageningen, 7 februari 2013 Wouter van der Weijden Stichting Centrum voor Landbouw en Milieu www.clm.nl Dijkhuizen-these 1. Hoge productie per ha
Nadere informatieWelkom bij break-out sessie Samenwerking in de keten Dieren, Data, Dialoog
Welkom bij break-out sessie Samenwerking in de keten Dieren, Data, Dialoog AgriFoodTech Platform Jacqueline van Oosten Programmamanager Telefoon: 06-54253994 E-mail: Jacqueline.van.oosten@fme.nl Uitdagingen
Nadere informatieDe People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe
De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Rik Eweg Het Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Pagina 2 Het lectoraat
Nadere informatieFrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina
FrieslandCampina Erwin Wunnekink 2018 FrieslandCampina Even voorstellen: Erwin Wunnekink Lid van coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2009 Vice-voorzitter van bestuur en rvc sinds 20 december
Nadere informatieMelkveehouderij in Nederland sector en actuele ontwikkelingen. 4 september 2017 Livestock Research
Melkveehouderij in Nederland sector en actuele ontwikkelingen Introductie Agrotechnologie Maarten Vrolijk 4 september 2017 Livestock Research NL melkveehouderij Cijfers en prestaties Duurzaamheid (Systeem)
Nadere informatie3.7. Precision Livestock Farming: het dier centraal
Precision Livestock Farming: het dier centraal Dr. ir Kees Lokhorst, Livestock Research Dr. ir. Kees Lokhorst Dit essay gaat over het concept Precision Livestock Farming (PLF). Voor de melkveehouderij
Nadere informatieWas, is of komt er aandacht voor
Was, is of komt er aandacht voor SoftwareKwaliteit in het onderwijs? Voorjaarsevenement TestNet 2012 Leo van der Aalst Lector Software Quality and Testing at Fontys University of Applied Sciences Locaties
Nadere informatieLuchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen. VK Loonwerkers Najaar 2018
Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen VK Loonwerkers Najaar 2018 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Methaan Lachgas Kooldioxide Ammoniak Nitraat Fosfaat Milieuopgave melkveehouderij 1 Ammoniak
Nadere informatieWat heeft de veehouder aan Genomics
2/1/21 Wat heeft de veehouder aan Genomics Mario Calus en Johan van Arendonk Wageningen UR Livestock Research en Wageningen University Wat wil de veehouder? Een goed inkomen halen van het bedrijf door
Nadere informatieMastitis en de vrije markt. Henk Hogeveen
Mastitis en de vrije markt Henk Hogeveen Wat kunt u van mij verwachten Denken in een tijd zonder quotum Het probleem: Preventieve kosten vs faalkosten En nu zonder quotum Oude denken Productiecapaciteit
Nadere informatieDoor de data de koe terug zien - Sensordata -
Door de data de koe terug zien - Sensordata - Workshop november 2014 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Technologie & Voeding www.ilvo.vlaanderen.be Overzicht Sensoren? wat welke Focus
Nadere informatieHorizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020.
Horizon 2020 MKB instrument & Fast track to Innovation 10 juni 2015 Martijn Lammers Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020 2 1 Boodschap 3 MKB instrument: wat is het? Financiering voor High
Nadere informatieUitslag KringloopWijzer
Uitslag KringloopWijzer Bedrijfspecifieke excretie melkvee Bedrijfs-kringloopscore Jaaropgave : 2014 Omschrijving : plomp 2014 feb15 Naam veehouder : Plomp Agro Vof Straat + huisnummer : Geerkade 10 Postcode
Nadere informatieOnderwijs en Kennisoverdracht
Onderwijs en Kennisoverdracht Ontwikkelingen in de duurzame landbouw in Suriname Prof. Tiny van Boekel, Decaan voor Onderwijs/Vice-rector, Wageningen University & Research Centre, NL Inhoud lezing Ontwikkelingen
Nadere informatieMeer waarde uit gras!
Meer waarde uit gras! Agnes van den Pol-van Dasselaar, lector Beweiding Aeres Hogeschool Dronten 9 oktober 2018 Deze dag is mogelijk gemaakt door Onderwijsvernieuwingsprogramma (OVP) Dier Agenda Verdieping
Nadere informatieDoel Naam veehouder: Adviseurs 1: Datum: (toelichting A) 2: UBN: 3:
KIJK & BENOEM Doel Naam veehouder: Adviseurs 1: Datum: (toelichting A) 2: UBN: 3: Doel Mijn ondernemersdoel voor een beter veemanagement is (toelichting B): Ik vind dit doel belangrijk, omdat (toelichting
Nadere informatieRoger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014
Roger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014 Het knooppunt van digitaal onderzoek, innovatie en ondernemerschap in Vlaanderen De troeven van 5 universiteiten! 800+ onderzoekers 3 Een gebalanceerd
Nadere informatieVerder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020
Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 0 Experts verwachten een volumegroei van ~20% tot 2020 door het afschaffen van de quota... Nederlandse melkproductie (mln kg/jaar) 14,000
Nadere informatieDr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN
Dr Doede J Binnema Programm leader Food&Nutrition HANNN Why is a cluster needed? Healthy Ageing has become an important pillar of R&D (e.g. Lifelines & ERIBA) in the three provinces of the Northern Netherlands
Nadere informatieNieuwe modellen voor het schatten van genotype-milieu interactie
Nieuwe modellen voor het schatten van genotype-milieu interactie Mario Calus Roel Veerkamp Divisie Dier en Omgeving Animal Sciences Group (ASG) - Lelystad Wageningen UR Wat is genotype-milieu interactie?
Nadere informatiePrecision Livestock farming bij pluimvee
Precision Livestock farming bij pluimvee Stand van zaken en toekomstperspectieven 14 November 2012, KVIV-genootschap, Dr.Ir. C. (Kees) Lokhorst Inhoud Waar haal ik inspiratie vandaan Ontwikkelingen en
Nadere informatieZuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie
Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Toekomstbeeld De Nederlandse zuivelsector floreert. Zij profiteert optimaal van de goede
Nadere informatieopfok24 > gezonde kalveren > robuuste vaarzen > hoge levensproductie
opfok24 > gezonde kalveren > robuuste vaarzen > hoge levensproductie Het beste uit uw jongvee Vaarzen die op 24 maanden aan de melk komen, worden de beste koeien. Zowel in melkproductie als in levensduur.
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Veehouderij (MVV)
Feed4Foodure Maatschappelijk Verantwoorde Veehouderij (MVV) 2 juli, 2013 Gert van Duinkerken Consortium Naam Plaats Contactpersoon Agrifirm Group Apeldoorn Ruud Tijssens Productschap Diervoeder Den Haag
Nadere informatieLessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West.
Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Wim Honkoop Begeleiding 35 individuele melkveehouders. Al ruim 3 jaar actief in het opstellen en optimaliseren van Kringloopwijzer resultaten.
Nadere informatieVeterinaire kengetallen om tot meer rendement te komen
Veterinaire kengetallen om tot meer rendement te komen Inhoud presentatie Dierziekten: ontwikkelingen BVD en IBR Uiergezondheid: kengetallen omtrent droogstandstherapie Vruchtbaarheid: nieuwe benadering
Nadere informatieMelk Daar zit meer in! 8: Meer melk met behulp van techniek
Melk Daar zit meer in! 8: Meer melk met behulp van techniek Simon de Haan Dairy Herd Management Automation Specialist 20/10/2017 Security Level 1 2 Meer melk met behulp van techniek Techniek staat niet
Nadere informatieSmartDairyFarming werkt
SmartDairyFarming werkt De afgelopen twee jaar is er veel gebeurd in het project SmartDairyFarming. Melkveehouders, onderzoekers, technici en andere betrokkenen hebben nauw samengewerkt aan het realiseren
Nadere informatieKansen voor kruiden. Het Emotive uitwisselingsprogramma: an Indian-Dutch exchange on the reduction of antibiotic use in dairy farming
Kansen voor kruiden Het Emotive uitwisselingsprogramma: an Indian-Dutch exchange on the reduction of antibiotic use in dairy farming Katrien van t Hooft, DVM NVF/Dier en Kruid bijeenkomst 20 maart 2014
Nadere informatieMeten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer
Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Januari 2013 Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Herman van Schooten (WUR-LR) Hans Dirksen (DMS) Januari 2013 Inleiding
Nadere informatieDe melkveehouder van de toekomst
De melkveehouder van de toekomst Dirk Siert Schoonman Lid vakgroep Melkveehouderij LTO Nederland 23 november 2010 Mondiale ontwikkelingen 1. Groei wereldbevolking van 6 naar 9 mld in 2050 2. Mensen gaan
Nadere informatieWat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar
Wat wil de koe? Dairy Campus, Symposium Biodiversiteit en melkveehouderij, mei 2018 Agnes van den Pol-van Dasselaar Wat wil de koe? 2 Antropomorfisme Grieks woord voor 'mens' (ἄνϑρωπος / ánthrōpos) Grieks
Nadere informatieAmbitieus ondernemen en innovatie in de melkveehouderij. Carel de Vries programmadirecteur Courage
www.courage2025.nl Ambitieus ondernemen en innovatie in de melkveehouderij Carel de Vries programmadirecteur Courage Ondernemen en innoveren. Succesvolle ondernemingen en sectoren kenmerken zich door een
Nadere informatieVijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang
1 Vijf nieuwe innovatietrajecten voor weidegang Het project Amazing Grazing, dat vorig jaar van start ging, wil de huidige opstaltrend van melkvee keren. Daarvoor zijn dan wel amazing ideas nodig! Deze
Nadere informatiePPS Vitaal & Gezond Kalf. Kees van Reenen (WLR), Adriaan Antonis (WBVR) & Jacques de Groot (VanDrie Group)
PPS Vitaal & Gezond Kalf Kees van Reenen (WLR), Adriaan Antonis (WBVR) & Jacques de Groot (VanDrie Group) Om veilig en zorgvuldig voedsel te produceren is anno 2017 een gezond vleeskalf van essentieel
Nadere informatieSmart Industry 4.0. Edwin van Rensch/Eric Megens
Smart Industry 4.0 Edwin van Rensch/Eric Megens Agenda o Introductie Hotraco Group o Introductie Smart Industry 4.0 o Data model Hotraco Product improvement Remote service Benchmark Additional service
Nadere informatieOpleiden: samen ervoor staan (en gaan)
Ontwikkelingen Food in het Noorden Opleiden: samen ervoor staan (en gaan) Peet Ferwerda 4 november 2014 Friesland College en Nordwin College Food MBO Food HBO In Leeuwarden 2x groen en grijs Friesland
Nadere informatieOpbrengst workshop: Onderwijs voor de toekomst, DAS conferentie 23 maart 2017
Hieronder volgt de inhoud van de workshop Onderwijs voor de toekomst, die gehouden is op de DAS conferentie van 23 maart 2017, gevolgd door de opdracht die vooraf toegestuurd is aan de deelnemers en tot
Nadere informatieNutrition Management Module
Nutrition Management Module with new detection method for subclinical ketosis via milk recording Hiemke Knijn General facts CRV 2012 Owners: CR Delta and VRV (co-operatives) 50.000 customers world-wide
Nadere informatieCentre for Biobased Economy. Gerlinde van Vilsteren, 4 februari 2015
Centre for Economy Gerlinde van Vilsteren, 4 februari 2015 1 CBBE Binnen het Centre for Economy (CBBE) bundelen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven hun krachten om professionals op te leiden voor
Nadere informatieRDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven
RDM Centre of Expertise Innovatie motor voor Stad en Haven https://www.youtube.com/watch?v=ubghpqsittc RDM Centre of Expertise RDM Centre of Expertise is een broedplaats waar studenten, onderzoekers/lectoren
Nadere informatiede bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank
de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank Verhoeven Verstand van het platteland! Boerenverstand werken aan praktische duurzaamheid! Zo verkopen we de melk Wat is duurzame melk? Blije koeien:
Nadere informatiePirDAP Regiobijeenkomst. Beter adviseren vanuit de duurzaamheidsmonitor
PirDAP Regiobijeenkomst Beter adviseren vanuit de duurzaamheidsmonitor Betsie Krattley Rundvee dierenarts September 2016 Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk (ULP) Sinds 1 april 2009 Fusie: Buitenpraktijk
Nadere informatieDataficatie en agrofood
Dataficatie en agrofood Hoe zorgen we voor nog meer innovatie en bedrijvigheid op het snijvlak van data science en agrofood? Voorlopige uitkomsten verkenning De sector heeft te maken met sterk uiteenlopende
Nadere informatieDeLaval 22 november 2013 Name, title. Internal
DeLaval 22 november 2013 Name, title Internal 1 Andre de Leeuw Solution manager VMS & Herd Navigator Benelux HAS richting agrarische economie met focus op automatisering Insentec B.V. boer tussen de ontwikkelaars
Nadere informatieMeerjarenvisie Onderzoek & Innovatie in de melkveehouderij 2015-2018
Meerjarenvisie Onderzoek & Innovatie in de melkveehouderij 2015-2018 Deze meerjarenvisie is op 8 vastgesteld door de themagroep Onderzoek & Innovatie van ZuivelNL. Inleiding De Nederlandse melkveehouderij
Nadere informatieMeer waarde met minder verspillingen. Moyna Bierma & Gerrit Meulenaar Lely Farm Management Support
Meer waarde met minder verspillingen Moyna Bierma & Gerrit Meulenaar Lely Farm Management Support Wat gaan we doen? Introductie 8 vormen van verspilling Praktijkopdracht Hoe pakt Lely het aan? Wat neem
Nadere informatieNedap RealTime Tochtdetectie Halslabel
Nedap Tochtdetectie Nedap Tochtdetectie Visuele tochtdetectie op grote bedrijven is lastig Het is niet efficiënt en onvoldoende betrouwbaar. Met Nedap Tochtdetectie is het mogelijk om grote melkveestapels
Nadere informatieVeranderingen in de melkveehouderij
Veranderingen in de melkveehouderij duurzame voedselproductie Heideheeren Maarten Vrolijk 17 januari 2018 v/h Livestock Research 1 Shift in another direction 2 Voedselproductie korte geschiedenis Na WO
Nadere informatieSmart Farming: Heden & toekomst. Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018
Smart Farming: Heden & toekomst Kristine Piccart (ILVO) Veetournee 2018 2 Overzicht ❶ ❷ ❸ ❹ ❺ Inleiding Monitoring gezondheid & productie Toekomstvisie Conclusies Vragen 3 1. Inleiding 4 Smart farming
Nadere informatieNZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld
NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld Frans Keurentjes Raad van Commissarissen / Bestuurslid FrieslandCampina 5 november 2015 Wereldwijd Europa Nederland Duitsland België Griekenland Hongarije Roemenië
Nadere informatieHappy Cow Project i.s.m. Rabobank Maas en Waal en CowSignals Training Company. Evaluatie
Happy Cow Project i.s.m. Rabobank Maas en Waal en CowSignals Training Company Evaluatie Conclusie Happy Cow Project: april 2013 Happy Cow Project succesvol afgesloten! Bijna alle deelnemers hebben reeds
Nadere informatieStaphycoloccus aureus, van kwaad naar beter. Uiergezondheidspanel november 2018
Staphycoloccus aureus, van kwaad naar beter Uiergezondheidspanel november 2018 Kees Uil Introductie Vooropleiding HAS Dronten richting Veehouderij en Diergezondheid Afgestudeerd Diergeneeskunde 2013 naar
Nadere informatieWerk als team aan betere resultaten
Werk als team aan betere resultaten Door: Tim van Houtum Tim.van.houtum@zlto.nl 06-15686804 Wie ben ik? Tim van Houtum Has- Veehouderij Melkveeadviseur bij ZLTO OPTIcow Van data naar praktisch handelen
Nadere informatieUitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij en het groen onderwijs. Presentatie Productschap Zuivel Willem Roeterdink
Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij en het groen onderwijs Presentatie Productschap Zuivel Willem Roeterdink 1 november 2011 Presentatie Hoe kan de verbinding gelegd worden tussen de verduurzaming van
Nadere informatieRoger Lemmens. Directeur 17 Maart 2014
Roger Lemmens Directeur 17 Maart 2014 Het knooppunt van digitaal onderzoek, innovatie en ondernemerschap in Vlaanderen is het onafhankelijk onderzoeks- & expertisecentrum voor digitale zorg & gezondheidsinnovatie,
Nadere informatieVoedselagenda en inspiratiedag-food
Voedselagenda en inspiratiedag-food Onderwijs heeft een rol in noodzakelijke transitie van landbouw -naar voedsel beleid. WRR rapport. Voedseltop. Ketenbenadering. Gezondheid Ecologie (Mondiale) Voedselzekerheid.
Nadere informatieCopernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development
Copernicus Institute of Sustainable Development Koe en klimaat Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel Inhoud presentatie Hoe zat het ook al weer met klimaatverandering? Broeikasgasemissies in Nederland Klimaatbeleid
Nadere informatieIntroductie AMS-STAGE
Introductie AMS-STAGE 1 Algemeen - Stageduur 5 weken - Inleveren POK, stageverslag, urenregistratie - Stagebezoek - Beoordeling 2 Programma vandaag Stageopdrachten Algemene bedrijfsbeschrijving(missie,
Nadere informatiePassen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij?
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij? Weidetop - 11 juni 2014 Gijs Kuneman Directeur CLM Onderzoek en Advies Over CLM Onafhankelijk
Nadere informatieCentre for Biobased Economy. Gerlinde van Vilsteren, 24 juni 2015
Centre for Biobased Economy Gerlinde van Vilsteren, 24 juni 2015 1 CBBE Binnen het Centre for Biobased Economy (CBBE) bundelen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven hun krachten om professionals op
Nadere informatieKengetallen. E-13 Voortplanting
Kengetallen E-13 Voortplanting Inleiding Op melkveebedrijven wordt jaarlijks een aanzienlijke schade geleden als gevolg van een niet optimale tussenkalftijd en een voortijdige afvoer van koeien die niet
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen. Veel onderzoek. Wat kunt u verwachten? Wat kost mastitis. Theorie en praktijk ( /koe/jaar) Economie van diergezondheid
Nieuwe ontwikkelingen Economie van diergezondheid Henk Hogeveen Leerstoelgroep Bedrijfseconomie, Wageningen Universiteit Departement Gezondheidszorg Landbouwhuisideren, Universiteit Utrecht Antibiotica
Nadere informatiePrecisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal. Met gras is nog veel te winnen... Melkproduktie per ha. Droge stofproduktie per ha
Precisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal Met gras is nog veel te winnen... Gezonde Veehouderij 2023 5 november 2015 Bert Philipsen ea WUR Droge stofproduktie per ha Melkproduktie per ha Smith et
Nadere informatieSMART DAIRY FARMING TAKING THE NEXT STEPS MEI 2017
SMART DAIRY FARMING TAKING THE NEXT STEPS MEI 2017 SMART DAIRY FARMING BIG DATA MANAGEMENT DOOR SAMEN TE WERKEN DOEL: VERSNELLING VAN INNOVATIE OP HET BOERENERF VERLAGING TOTAL COST OF OWNERSHIP VOOR
Nadere informatiePlanning voorlichtingsavond vervolgstudies HBO & WO
Planning voorlichtingsavond vervolgstudies HBO & WO Rondes Voorlichting Opleidingen Instelling 1 2 3 Lokaal Algemene voorlichting HAS - Bedrijfskunde en agrfoodbusiness - Business in Agriculture & Food
Nadere informatieInnovatieagenda Melkveehouderij
Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de
Nadere informatieKengetallenoverzichten en PDCA-aanpak voor verlenging levensduur melkvee
Kengetallenoverzichten en PDCA-aanpak voor verlenging levensduur melkvee J. Zijlstra, R. Vlemminx, M. Dellevoet Kengetallenoverzichten en PDCA-aanpak voor verlenging levensduur melkvee J. Zijlstra 1 R.
Nadere informatieSmart Dairy Farming - InfoBroker
Smart Dairy Farming - InfoBroker Inhoud SDF 1.0 in het kort SDF InfoBroker - concept/demo Status SDF en InfoBroker InfoBroker - Facts & figures InfoBroker - Interaces InfoBroker - Next steps Matthijs Vonder
Nadere informatieDemo-project Levensduur Verlengen. Meer melk en minder methaan door langere. levensduur. Leen Vandaele Studiedag SMART-Melken - 11/12/2018 ILVO
Demo-project Levensduur Verlengen Meer melk en minder methaan door langere Leen Vandaele Studiedag SMART-Melken - 11/12/2018 levensduur Verbeterd bedrijfsmanagement: impact op de methaanuitstoot in Vlaanderen
Nadere informatieWie ben ik? Rendementsverbetering in bedrijfsbegeleiding. Wat kunt u verwachten. 1 Economisch adviseur
Rendementsverbetering in bedrijfsbegeleiding Een paar startpunten voor discussie Wie ben ik? Boerenzoon, 45 melkkoeien Studie veeteelt, LandbouwUniversiteit Wageningen Epidemiologie Economie (lange termijn
Nadere informatie