Landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren

Tweestrijd: gemeenten moeten meer ruimte geven voor schuilstallen in buitengebied

Ingediend door jinke op 19 februari 2014 - 11:16

Al heel wat gemeenten hebben een schuilstallenbeleid voor hobbydieren in het buitengebied. Ze staan bescheiden stalletjes onder voorwaarden toe. Maar er zijn ook een paar hardnekkige dwarsliggers, zoals de gemeente Franekeradeel. Tijd voor een aflevering van tweestrijd: gemeenten moeten meer ruimte geven aan schuilstallen in het buitengebied. Paula Polman van de NBvH versus Thiadrik Twerda, wethouder Franekeradeel.

Voor
Paula Polman, voorzitter Nederlandse Belangenvereniging van Hobbydierhouders

In veel regio’s is het open landschap een belangrijke waarde. Dit open landschap willen de gemeenten terecht beschermen via hun bestemmingsplan. Daarmee hopen ze aantrekkelijk te blijven voor bewoners en toeristen. Dat open landschap lukt anders dan bedoeld steeds beter: koeien zien we minder in de wei, varkens zijn al geheel uit ons blikveld verdwenen, paarden zien we liever gaan dan komen, en kippenhouderijen met uitloop liggen onder vuur vanwege het (vermeende?) risico op vogelpest. Kortom, het landschap wordt steeds "opener". Ondertussen zijn megastallen en windmolens de blikvangers in dat open landschap geworden. Bestemmingsplannen met oog voor open landschap winnen nog steeds terrein. Maar of de bevolking dit op deze manier waardeert, is de vraag. Dieren in de wei, dat is toch wel het minste wat men burger en toerist moet bieden. Gemeenten lijken dat niet in te zien. Zij vrezen de bescherming die dieren nodig hebben, een schuilstal tegen zon en regen. Zo’n schuilstal zou het open karakter van het landschap aantasten. Dus zijn schuilstallen verboden. De consequentie is dat ook dieren in het landschap verboden zijn. Immers dieren houden zonder schuilmogelijkheid is strafbaar. In België is dat wettelijk geregeld, in Nederland geldt min of meer hetzelfde, hier is, anders dan in België, het plaatsen van schuilstallen niet vrijgegeven. Dat is jammer, want dieren in de wei zijn niet alleen leuk om naar te kijken, maar ook een bron van biodiversiteit.

Tegen
Thiadrik Twerda, wethouder Franekeradeel

De gemeente Franekeradeel is een plattelandsgemeente in Noordwest Fryslân met Franeker als kern. Het buitengebied wordt voornamelijk gebruikt voor melkveehouderij en akkerbouw. De gemeenteraad hecht aan een open landschap. Dat kwam duidelijk naar voren in de gemeentelijke structuurvisie buitengebied in 2009. Daarom is de gemeente terughoudend in het toestaan van bebouwing in het buitengebied. Bebouwing van het buitengebied willen wij beperken tot (uitbreiding van) de landbouw. Daarnaast staan we herontwikkeling van vrijkomende boerderijen voor bijvoorbeeld kleinschalige recreatie toe.
Het oude bestemmingsplan buitengebied en ook het nieuwe, dat in procedure is, staat in principe geen schuilstallen in het buitengebied toe. Toch is er wel stilgestaan bij de belangen van hobbydierhouders. Op al bebouwde percelen (bouwpercelen) in het buitengebied bestaan er volop mogelijkheden schuilstallen te plaatsen. Zo nodig treedt de gemeente handhavend op en is daarbij vasthoudend. Er is ons meerdere malen door vooral hobbyboeren verweten dat we geen oog hebben voor het dierenwelzijn. De vraag is of dat terecht is. Ik meen van niet. Wij zijn een agrarische gemeente met  voldoende mogelijkheden bij of in bestaande boerderijen. Dat kost geld, maar dat moet je er dan ook voor over hebben. Kortom, ik juich het toe dat er goed op de dieren wordt gepast. Maar dan wel op een plek die de openheid van het landschap niet aantast. En dan is er ook in onze gemeente nog heel veel mogelijk.

Schuilstallen komen er niet vanzelf

Door Jinke Hesterman
Schuilstallen komen er niet vanzelf. Wie z'n dieren de nodige beschutting in de wei wil geven, zal z'n gemeente moeten overtuigen van de noodzaak ervan. Dat was vier jaar geleden de boodschap van de brochure ''Schuilstallen in het buitengebied'', een initiatief van de stichting Levende Have, de Nederlandse Belangenvereniging van Hobbydierhouders en de Dierenbescherming.

De gemeente Wijchen diende destijds als lichtend voorbeeld. Daar hadden ze een diervriendelijk schuilstallenbeleid opgezet, inclusief zeer acceptabele voorwaarden en richtlijnen. Inmiddels hebben heel wat gemeenten, al dan niet onder druk van houders van dieren, het voorbeeld van Wijchen gevolgd. Wijziging van bestemmingsplannen werd aangegrepen om het plaatsen van schuilstallen mogelijk te maken. Soms zelfs tegen provinciale bezwaren in. Zo laat Brabant – nota bene de provincie met het grootste aantal ontsierende veestallen van het land – zich kennen als tegenstander van schuilstallen. De gemeente Vught echter – gelegen in datzelfde Brabant – vaart zijn eigen koers. Houders van hobbydieren krijgen weliswaar geen fiat om maar overal schuilstallen neer te zetten – er geldt een afstand van maximaal honderd meter van een woning – maar iets is meer dan niets.

''Met het oog op hun welzijn vinden wij het van belang dat weidedieren zich ter plaatse kunnen beschutten tegen uitzonderlijke weersomstandigheden'', aldus de gemeente Vught. ''Wij zijn van oordeel dat het in beperkte mate toestaan van kleine schuilgelegenheden geen inbreuk maakt op de door het provinciaal bestuur nagestreefde zorgplicht voor ruimtelijke kwaliteit. Dergelijke schuilgelegenheden kunnen juist een positieve bijdrage leveren aan de ruimtelijke kwaliteiten van het buitengebied. De beschikking over een schuilgelegenheid nodigt eerder en langer uit tot het weiden van dieren en dat komt de beleving van de functie en de kwaliteiten het buitengebied ten goede. Met het toestaan van schuilgelegenheden, die voldoen aan de gestelde voorwaarden omtrent vormgeving, materiaalgebruik en gebiedseigen aanplant, wordt mede voorkomen dat her en der niet passende bouwwerken, zoals oude vrachtwagentrailers en zeecontainers, het landschap ontsieren.''

Franekeradeel
Dwars ligt nog een gemeente als Franekeradeel. Het buitengebied is geschikt voor het hobbymatig houden van dieren, vindt deze gemeente. Er is een trend zichtbaar dat vrijkomende agrarische bebouwing op een hobbymatige manier wordt ingevuld, stellen de bestuurders van Franekeradeel vast. ''Vanuit deze hobbysector komen vragen over de mogelijkheid tot het plaatsen van schuilstallen in weilanden. Op deze manier kunnen de dieren schuilen tegen weer en wind. Hierdoor kan echter een verrommeling van het open landschap optreden met beeldverstorende bebouwing.’’ Nieuwe schuilstallen worden om deze reden niet toegestaan.De gemeente Franekeradeel is niet de enige die het hobbymatige houders van boerderijdieren lastig maakt. De gemeente Enschede stelt zich ronduit paternalistisch op. Niet-agrariërs die hobbymatig dieren houden, beschikken over de mogelijkheid om een schuilgelegenheid op eigen erf te bouwen, vinden ze op het gemeentehuis in Enschede. ''Het buiten de bouwvlakken oprichten van stallen/schuilgelegenheden wordt om landschappelijke redenen (verrommeling van het landschap) ongewenst geacht. Het is ook maar zeer de vraag of het dierenwelzijn er per saldo mee is gebaat als het bestemmingsplan ruime mogelijkheden zou bevatten om buiten de bestaande erven de realisatie van schuilgelegenheden/stallen te realiseren. De regeling zou namelijk stimuleren dat mensen op grote afstand van de woning dieren gaan weiden, waardoor toezicht op de dieren niet mogelijk is. Denk aan uitbraak van dieren uit de wei, dieren die in een sloot belanden, schapen die op hun rug belanden en op eigen kracht niet meer om kunnen draaien en daardoor sterven.''

Barneveld
Ook Barneveld is wars van verstening van het buitengebied. Vreemd standpunt van een gemeente waar je door de pluimveestallen het bos bijna niet meer ziet.  ''Natuurlijk onderkennen wij het belang van dierenwelzijn. Om toch te kunnen voldoen aan de eisen van dierenwelzijn kan echter ook gekeken worden naar andere oplossingen. Te denken valt aan het stallen van paarden bij pensionstallen.''
Niettemin zijn er inmiddels heel wat gemeenten waar schuilstallen wel onder bepaalde voorwaarden zijn toegestaan. Het voorbeeld van Wijchen heeft navolging gevonden in onder meer Nunspeet, Hengelo, Weesp, Bergen (L), Schijndel, Oldenbroek, en Cranendonck. In België is zelfs een wet die het plaatsen van een eenvoudig schuilhok vanuit het oogpunt van dierenwelzijn voorschrijft. Voor het plaatsen van een dergelijk schuilhok hoeft  - onder bepaalde voorwaarden - geen vergunning te worden aangevraagd.

(Deze aflevering van Tweestrijd verscheen in het magazine Levende Have & Alles over kippen, april 2013)

Dossier
Verschenen in

Aanbevolen door Levende Have

Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag
Dierenwelzijn, de wet en natuurlijk gedrag €14,95

Bestellen? Klik hier
Schapen in de weiden van de lage landen
NIEUW! Schapen in de weiden van de lage landen  € 24.90

Bestellen? Klik hier

Cover dierenwelzijn de wet en onze democratie
 Dierenwelzijn,
 de wet en 
 onze democratie
 
Gratis te downloaden
 Klik hier