Terreinbeschrijving
4
In de middenloop van het Reestdal ligt het Schrapveen. Een tamelijk onbekend beekdalmoeras van uitzonderlijke allure. Het is het domein van de Watersnip, Moeraskartelblad en het zeldzame Stijf struisriet. In de winter is het er nat en nauwelijks begaanbaar. ‘s Zomers wordt het uitzicht gesierd door zeggenhalmen en wordt de bezoeker mogelijk verrast door een Velduil. De Stichting ‘Het Drentse Landschap’ heeft begin jaren negentig maatregelen getroffen om verdroging en verzuring van het reservaat tegen te gaan. Een verhaal over beginnend herstel en wat er verder nodig is. Uko Vegter*
Schrapveen
© Topografische Dienst emmen
Situatie heden
Het huidige reservaat Schrapveen omvat circa 60 hectare moeras- en grasland. Het bevindt zich op de overgang van bovenloop naar middenloop in het Reestdal en wordt aan de oostzijde begrensd door de Paardelanden, eveneens een relatief laaggelegen gebied. Opvallend is dat het laaggelegen deel van het Schrapveen niet direct aan de beek grenst. Een hoger gelegen dekzandrug fungeert als een soort barrière tussen beek en reservaat. Het lage deel vormt zo een bijna afgesloten kom, die in de huidige situatie maar op één plek afwatert naar de beek. Het Schrapveen is een open gebied. Alleen een eikenbosje op een beekduin, enkele solitaire wilgenstruiken en een elzenwal aan de zuidzijde doorbreken deze openheid. Al in de 17e eeuw werden het Schrapveen en zijn omgeving landbouwkundig gebruikt. In 1654 worden voor het Schrapveen twee erven beschreven. Het erf van Jan Pieters omvatte vier mud bouwland (een mud was ongeveer 40 are) en besloeg hoofdzakelijk de hoger gelegen zandgronden rond het beekdal. Het erf van Geuchien had vijf mud waarvan één mud ‘woest’. Dit waren onder andere de natte gronden langs de Reest. Vermoedelijk werden in deze en latere perioden hooilandpercelen in het Schrapveen opzettelijk bevloeid met Reestwater. Doel hiervan was de hooilanden door voedingsstoffen en slib uit dat water productiever te maken bij gebrek aan meststoffen. Voor het overige waren de gronden rondom het Schrapveen overwegend woest en ledig. Op de historische kaart is te zien dat halverwege de 19e eeuw het Schrapveen wordt omgeven door een nog grotendeels onontgonnen gebied met de naam Paardelanden. Dat
foto: Geert de Vries
Situatie 1813
© Uitgeverij Heveskes, Groningen
een zeldzaam beekdalmoeras in het Reestdal