Flora
23
Van boven naar beneden: Euastrum oblongum Micrasterias thomasiana Micrasterias papillifera Micrasterias rotata
in hogere dichtheden voor dan in het omringende water.
Foto’s: Marien van Westen
Natuurwaarde
onderzoek naar het voorkomen van sieralgen worden meestal in het water drijvende veenmossen en fijn verdeelde waterplanten uit het water gevist en vervolgens uitgeknepen. Het hierbij vrijkomende water wordt opgevangen in monsterpotjes voor het microscopisch onderzoek. Sieralgen blijken vaak gebruik te maken van de beschutting van waterplanten en mossen. Zij komen tussen deze planten gewoonlijk
De verspreiding van sieralgen geschiedt over grotere afstanden waarschijnlijk vooral door transport via vogels en over kleinere afstanden ook door transport via grotere dieren zoals runderen, schapen en reeën. In plassen waarin veel door runderen wordt gebaad, wordt het water echter troebel en verontreinigd door mest en urine. Dit zijn factoren die de ontwikkeling van gemeenschappen van sieralgen negatief beïnvloeden.Voor het voortbestaan van de gemeenschappen zal het noodzakelijk zijn om hier en daar een zekere mate van ruimtelijke inperking voor runderen aan te brengen. Coesel heeft een methode ontwikkeld om aan de hand van de soortsamenstelling van de sieralgenflora een uitspraak te kunnen doen over de natuurwaarde van de betreffende plas of natuurterrein. Door de veranderingen in de sieralgensamenstelling in de loop van de tijd te volgen, kan met dit instrument de verandering in de natuurwaarde worden gemeten. De huidige, beperkte kennis van zeldzaamheid en verspreiding over Nederland is waarschijnlijk vooral te wijten aan de geringe aandacht die sieralgen in het verleden hebben gehad. Drenthe is de eerste provincie waarvan de verspreiding van sieralgen grootschalig wordt onderzocht. Door het grote aantal vennen en natuurgebieden is Drenthe hier uitermate geschikt voor. Onderzoek
Tot nu toe heeft het sieralgenonderzoek in Drenthe altijd betrekking gehad op een beperkt aantal plassen.
De auteurs van dit artikel streven ernaar om van zoveel mogelijk natuurlijke plassen in de provincie Drenthe de soortsamenstelling te bepalen en om op basis daarvan de verspreiding van de sieralgensoorten in kaart te brengen. Inmiddels is gebleken dat nogal wat soorten in Drenthe veel meer voorkomen dan aanvankelijk gedacht, zodat uitspraken over zeldzaamheid en over verspreiding moeten worden bijgesteld. Een voorlopige indruk is, dat Drenthe weliswaar veel plassen heeft waarin sieralgen voorkomen, maar dat slechts weinige daarvan als toplocatie met een rijke sieralgenflora kunnen worden aangemerkt. Anderzijds blijkt dat de meeste interessante sieralgengemeenschappen vooral ontstaan in ondiepe plassen die nieuw worden aangelegd in het kader van natuurontwikkelingsprojecten. Het is uiteraard van groot belang te weten hoe lang deze gemeenschappen in stand blijven en als ze achteruitgaan of verdwijnen, wat daarvan de oorzaak is. Door middel van inventarisaties zal dit proces de komende jaren gevolgd worden.
*Dr. H.J. van der Meulen was werkzaam als microbiol ‑oog in de farmaceutische en levensmiddelenindustrie. Ir. M.C. van Westen is docent elektrotechniek aan de Hanzehogeschool.