Eikenprocessierupsen dicht op elkaar close up

Eikenprocessierups nog nooit zo vroeg uit ei

De Natuurkalender
2-APR-2014 - Op zondag 30 maart kwamen de eerste eikenprocessierupsjes uit het ei. Nooit eerder gebeurde dit al in maart. De uitzonderlijk hoge temperaturen hebben voor de zeer snelle ontwikkeling gezorgd. De eerste preventieve behandeling van bomen met nematoden zal daarom ook al vroeg plaats moeten vinden. Als de temperatuur vanaf nu normaal wordt dan krijgen de eerste eikenprocessierupsen al vanaf de eerste week van mei de irriterende brandharen. Vorig jaar was dat pas 12 juni.

Bericht uitgegeven door het Kenniscentrum Eikenprocessierups [land] op [publicatiedatum]

Op zondag 30 maart kwamen de eerste eikenprocessierupsjes uit het ei. Nooit eerder gebeurde dit al in maart. De uitzonderlijk hoge temperaturen hebben voor de zeer snelle ontwikkeling gezorgd. De eerste preventieve behandeling van bomen met nematoden zal daarom ook al vroeg plaats moeten vinden. Als de temperatuur vanaf nu normaal wordt dan krijgen de eerste eikenprocessierupsen al vanaf de eerste week van mei de irriterende brandharen. Vorig jaar was dat pas 12 juni.

De eerste eikenprocessierupsen werden waargenomen in het insectenonderzoekstation in Mill. Tot nu toe was 2 april het vroegst waargenomen moment van uitkomst van de eikenprocessierups. Ook in het Eikenprocessierups proefstation in Dieverbrug kwam begin van de week tweederde van de eipakketjes uit. De eipakketjes waren afkomstig uit Drenthe, Overijssel en Limburg. Het is met deze hoge temperaturen dan ook zeer waarschijnlijk dat de eikenprocessierupsen in het hele land uit het ei zijn gekomen. Tegelijkertijd met het uitkomen van de eitjes komen ook de eerste eiken in blad. Daarmee is er direct voldoende voedsel beschikbaar voor de rupsen. Overigens kunnen eikenprocessierupsen het lang uithouden zonder eten. Rupsen die sinds 12 maart na blootstelling aan verhoogde temperaturen waren uitgekomen en sindsdien in het proefstation verblijven zonder eten zijn nog steeds in leven.

Eikenprocessierupsen net uit het ei gekomen in Mill op zondag 30 maart 2014 (foto: Henry Kuppen)

Omdat de eikenprocessierupsen zo vroeg uit het ei komen zal de eerste preventieve behandeling van bomen met insectparasitaire nematoden al vanaf 12 april plaats kunnen vinden. Dan hebben de rupsen net hun eerste vervelling achter de rug. De inzet van een biologische bestrijding met een bacteriepreparaat is in te zetten bij minimaal veertig procent bladontwikkeling van de eiken. Dit zal naar verwachting vanaf de derde week van april het geval zijn. De inzet van beide methodes loopt tot aan het vierde larvale stadium van de eikenprocessierups. Vanaf dit stadium ontwikkelen de rupsen irriterende brandharen en is de inzet van een bespuiting niet meer verantwoord in verband met de verspreiding van deze brandharen. Als de temperatuurontwikkeling vanaf nu normaal verloopt dan zullen de eerste rupsen al in de eerste week van mei brandharen krijgen. Vorig jaar was dat door het koude voorjaar pas 12 juni.
Inzet van chemische bestrijding wordt sterk afgeraden in verband met de doorwerkende negatieve effecten op het milieu en de niet selectieve werking op alle overige insecten die een vervelling kennen.

Tekst: Kenniscentrum Eikenprocessierups: Henry Kuppen, Terra Nostra; Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies; Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto: Henry Kuppen