Tuineigenaren vergeten tuin in herfst en winter

Bericht uitgegeven door De Tuinen van Appeltern, De Natuurkalender en Wageningen University [land] op [publicatiedatum]

De huidige tuinier weet niet meer dat je in de herfst en winter in de tuin kunt planten, snoeien, bemesten, renoveren, maar ook kunt genieten. In vergelijking met twintig jaar geleden is zo’n 30 procent van de bestedingen aan tuinplanten verschoven van de herfst naar het voorjaar. De tuinbranche spreekt over ‘Het Vergeten Tuinseizoen’. Vijftig tuinspecialisten concludeerden op een bijeenkomst in De Tuinen van Appeltern een duidelijke afname van tuinkennis bij publiek, maar ook bij tuinexperts. Deze trend is te keren door meer samen te werken en de consument beter en frequenter te informeren over de vele mogelijkheden en voordelen van tuinieren in herfst en winter.

Uit de consumentenmonitor die GFK doet in opdracht van Tuinbranche Nederland onder 10.000 consumenten die maandelijks hun uitgaven voor de tuin bijhouden, blijkt dat de omzet in de periode 2010 tot en met 2012 drie procent lager lag dan in de periode 2007 tot en met 2009. De afname is met 7 procent het grootst in het najaar. De verkoop van producten in de categorie ‘Levend’ stijgt, maar die van ‘niet-levende’ producten zoals producten voor de tuin, decoratieve tuinartikelen, tuinmateriaal/-equipment en -meubilair neemt af en dan vooral in het najaar. De laatste drie jaar werd er in het najaar gemiddeld tien procent minder aan ‘niet-levende’ producten verkocht, dan de drie jaar daarvoor. Intratuin becijferde dat in de afgelopen acht jaar in het najaar de omzet van tuinplanten met 13 procent daalde ten opzichte van de totale omzet tuinplanten in een jaar. In het voorjaar nam het aandeel tuinplanten juist met 7 procent toe. Experts schatten dat tegenwoordig, in vergelijking met 20 jaar geleden, 30 procent van de verkoop in tuinplanten van het najaar naar het voorjaar is verschoven. Ook bij De Tuinen van Appeltern merkt men de invloed van Het Vergeten Tuinseizoen. Bezoekersaantallen in de maand november zijn sinds 2001 met zestig procent achteruit gegaan, terwijl er ook in de herfstmaanden nog veel tuinideeën zijn te halen in het grootste tuininspiratiepark van Nederland.

Instanttuinieren
Volgens de vakspecialisten zijn er meerdere verklaringen voor de trend. Allereerst vermindert het contact van de mensen met de natuur. Vanuit thuis en school krijgt men steeds minder mee van natuur en (moes)tuin. Verder werken we meer binnenshuis. Mensen hebben het druk en de concurrentie met andere vrijetijdsbestedingen is toegenomen. We zijn gewend aan snel resultaat en te veel gericht op instanttuinieren. De tuineigenaar heeft minder kennis over tuinieren, weet niet wat hij/zij wanneer in de tuin moet doen en vergeet veel mooie vaste plantensoorten. Boeken over tuinieren zijn anders van opzet, besteden minder aandacht aan werkzaamheden per seizoen. Verder is het assortiment aan vaste planten minder groot en datgene dat je kunt krijgen is het hele jaar verkrijgbaar. De tuinsector zelf heeft ook bijgedragen aan de trend. De tuinier wordt te weinig en op het verkeerde moment geïnformeerd over de mogelijkheden. De kennis en de juiste voorlichting bij de tuincentra ontbreekt doordat het personeel vaak niet ‘groen’ is opgeleid en onvoldoende plantenkennis heeft. Daarbij komt dat de tuincentra zich in het najaar steeds vroeger richten op de kerstperiode. De buiteninrichting van de tuin krijgt maar bescheiden aandacht.

Weersomstandigheden in herfst verbeteren juist
Uit cijfers van het KNMI blijkt dat de weersomstandigheden in de herfst (vooral september en oktober) tegenwoordig in vergelijking met de jaren 80 van de vorige eeuw steeds gunstiger zijn voor de tuinier. De zon schijnt in september 25 procent en oktober 30 procent langer, de tijd dat het regent is in september met 20 procent en oktober 30 procent afgenomen en de maximumtemperatuur is ook gestegen. In het najaar is er daarnaast meer tijd om de tuin te ontwerpen en planten op tijd in de grond te krijgen. In de herfst is de grond warm en nat, de meest ideale tijd voor vaste planten om gemakkelijk aan te slaan en hun wortels diep de grond in te sturen. Bij het aanplanten in het voorjaar krijgen planten minder de kans om goed te wortelen waardoor ze gevoeliger worden voor vorst en droogte. Het toedienen van meststoffen in het najaar bevordert de opname door planten en stimuleert het bodemleven en daarmee de kwaliteit van de bodem. In het najaar en de winter kan er nog veel in bloei staan waarmee voedsel beschikbaar komt voor allerlei dieren die door de steeds hogere temperaturen langer actief blijven. Het najaar is ook het seizoen om bloembollen te poten. Doe je dat op tijd dan heb je vanaf januari al kleur. Er kunnen in de herfst nog veel groenten geteeld worden in de volle grond of in de hobbykas waaronder andijvie, knoflook, spinazie en spitskool. Verder is het natuurlijk de tijd om bomen en struiken te snoeien, zaden te oogsten en planten te vermeerderen. Doordat het najaar vergeten wordt als tuinseizoen moet de tuinsector in een kortere tijd het geld verdienen en wordt ze kwetsbaarder voor weersextremen.

Krachten bundelen
Op de bijeenkomst in De Tuinen van Appeltern kwamen 50 experts afkomstig van tuincentra, kwekers, hoveniers, brancheorganisaties, onderwijs, media en onderzoek bij elkaar. Zij signaleerden een duidelijke afname in tuinkennis bij publiek, docenten, maar ook bij experts zelf. 92 procent van de aanwezigen gaf aan dat de sector meer moet samenwerken en de krachten moet bundelen. Samen kan men de tuinier laten zien wat er in Het Vergeten Tuinseizoen in de tuin allemaal mogelijk is op het gebied van planten, snoeien, ontwerpen, plannen, genieten, eten, werken, natuur, beleven en voorbereiden op het volgende tuinjaar.

Meer informatie is te vinden op www.vergetentuinseizoen.nl. Op de website vragen vakspecialisten aandacht vragen voor hun standpunt dat juist deze periode prima geschikt is om van alles in en rondom de tuin te doen. Er is uitleg en achtergrondinformatie van kwekers, hoveniers en groenredacteuren te lezen. Ook zijn leuke wetenswaardigheden, acties, tips en aanbiedingen op de website te vinden.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University en Ben van Ooijen, De Tuinen van Appeltern
Foto's: De Tuinen van Appeltern; Kristel Engelen, Tuinieren