Thuis in Onze Kern handboek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Thuis in Onze Kern handboek"

Transcriptie

1 Thuis in Onze Kern handboek Het organiseren van welkomstbijeenkomsten voor nieuwkomers op het platteland van Overijssel

2 Welkom Welkom nieuwkomers Kent u het? s Morgens door de dauw al fietsend langs het coulisselandschap op weg naar de buurtsuper. De geur van de paasvuren hangt nog in de lucht. U groet een tegemoet komende fietser en passeert een bord met een aankondiging voor een dorpsfeest. In het dorp ziet u een boog met papieren roosjes die buren hebben gemaakt voor een stel dat gaat trouwen. Eenmaal aangekomen bij de buurtsuper parkeert u uw fiets. Zonder deze op slot te zetten, gaat u naar binnen. De kassiere zegt de krentewegge al voor u te hebben klaargelegd en vraagt om de groeten te doen. Vanmiddag gaat u kroamschudden bij uw buurvrouw die een baby heeft gekregen. Een wel zeer romantisch beeld van het dorpsleven op platteland van Overijssel. Doorspekt met allerlei gebruiken, normen en waarden. Dat er meer is dan alleen dit romantische beeld is iedereen wel helder. Natuurlijk is er een verschil per buurt, dorpskern of streek, maar over het algemeen spelen deze gebruiken nog steeds een belangrijke rol in de samenleving. Toch maakt naast de rust en ruimte - deze cultuur en sociale cohesie het leven op het platteland zo bijzonder. Autochtonen zijn ermee opgegroeid. Ze kennen de gebruiken en tradities en zijn vaak actief bij een vereniging. Hoe zit het met de nieuwkomers uit de stad of van een andere provincie die op zoek naar rust en ruimte gaan wonen op het platteland? Het grootste deel wil zich graag thuis voelen en aansluiting vinden bij de lokale bevolking. Vaak weten ze niet precies hoe. Kan ik mezelf zomaar uitnodigen bij een vereniging? Of moet ik worden gevraagd? Als ik kennis maak met de buren, verwachten ze dan van mij dat ik op elke verjaardag koffie kom drinken? Sommigen trekken de stoute schoenen aan en stappen er zelf op af. Anderen vinden dat wat moeilijker om te doen. 2

3 Welkom Stel u bent nieuwkomer op het platteland. Wat zou het toch prettig zijn als iemand u welkom heet, vrijblijvend wegwijs maakt en introduceert. In dit handboek krijgt u als autochtone bewoner allerlei leuke tips, voorbeelden en handreikingen om nieuwkomers op een leuke manier te verwelkomen op het platteland. Autochtonen en nieuwkomers kunnen zo samen het prachtige platteland van Overijssel met haar rijke cultuur en bloeiende verenigingsleven levendig houden. Hoe u de Onze Kern -bijeenkomsten ook vorm gaat geven, wij waarderen uw inzet om het platteland van Overijssel voor iedereen een thuis te laten zijn en blijven. Veel leesplezier en we zijn benieuwd naar uw ervaring! Stimuland en Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen 3

4 Welkom De kern van het platteland Dit handboek heeft niet voor niets de naam Onze Kern gekregen. Het gaat om de kern van wat mensen in een dorp of buurt verbindt. Denk daarbij aan terugkerende feesten, gebruiken bij geboorte, verhalen, verenigingen, plekken en gebouwen die een identiteit geven aan dorpskernen en die zorgen voor leefbaarheid op het platteland van Overijssel. Met de komst van nieuwkomers op het platteland en de veranderende maatschappij - wordt steeds vaker de vraag gesteld of het lukt om deze kern van het plattelandsleven in stand te kunnen houden. Autochtonen hebben nieuwkomers nodig om deze leefbaarheid in stand te houden. Natuurlijk moet het van twee kanten komen, maar het begint bij het verwelkomen van de nieuwkomers en ze wegwijs te maken. Iets waar u met het organiseren van Onze kern -bijeenkomsten op een leuke manier aan bij kunt dragen. De provincie Overijssel wil u graag helpen bij het verwelkomen en betrekken van nieuwkomers op het platteland. Overijssel ondersteunt daarom van harte de komst van dit handboek Onze Kern dat wordt uitgebracht door de Vereniging van Kleine Kernen en Stimuland. Hopelijk geeft het u inspiratie en tips om nieuwkomers te verwelkomen in uw kern. provincie Overijssel 4

5 Welkom Ervaringen elders In Nederland zijn op verschillende plekken nieuwkomers op het platteland op een leuke manier welkom geheten. De ene keer door middel van één enkele fietstocht. De andere keer met een hele cursus. Hieronder treft u een paar voorbeelden aan. Olst De openbare bibiotheek in Olst heeft in samenwerking met de historische vereniging t Olster Erfgoed en de plaatselijke VVV een Olsteologie -bijeenkomsten georganiseerd. Tijdens een fietstocht, wandeling en lezing werden nieuwkomers wegwijs gemaakt in het dialect, het straatbeeld, de politiek, het sociale leven en de cultuur. Neerrijnen In Neerrijnen is in het Stroomhuis een paar jaar achter elkaar een inburgeringcursus voor nieuwe dorpsbewoners en geïnteresseerden in Neerrijnen georganiseerd. Gastsprekers vertelden o.a. over de geschiedenis van de streek, de fruitteelt, maar ook over: verhalen, dialect, liedjes en typisch Betuwse recepten. Bentelo Op initiatief van twee nieuwe dorpsbewoners zijn Thoes in Twente -bijeenkomsten voor nieuwe dorpsbewoners in de hele regio Twente georganiseerd. Lokale gastsprekers vertelden o.a. over het Twents Landschap, de kenmerkende boerderijen en de economische ontwikkelingen in Twente. Daarnaast werd er geproefd van streekgerechten en geoefend met het Twents Volkslied. Ook werd er gesproken over wat nieuwkomers en autochtonen van elkaar verwachten. Zoals u kunt zien is er een variatie aan onderwerpen en werkvormen. In dit handboek reiken wij u ideeën aan om zelf bijeenkomsten te organiseren om nieuwe dorpsbewoners te verwelkomen. 5

6 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Hoodstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Bijlagen De eerste voorbereidingen Het samenstellen van een werkgroep. Benoemen van de doelgroep en het doel. Mogelijkheden voor het samenwerken met de gemeente De inhoud van de cursus Thema s, onderwerpen en werkvormen. De techniek van het brainstormen. Het definitieve cursusprogramma Het benaderen van sprekers en verzamelen van cursusmateriaal. De kosten. Het werven van deelnemers Communicatiekanalen om deelnemers te werven. Het inschakelen van de media. Het vervolg Eenmalig of een vervolg. Maar misschien wilt u een boekje maken. Programma s, persberichten, brieven en meer Gebruik handboek U kunt het handboek helemaal lezen of inzoomen op onderwerpen die u aanspreken. Met behulp van de pictogrammen vindt u snel wat u zoekt. Interessante websites en organisaties. Tips en werkvormen. Voorbeeldmateriaal in de bijlagen. Aan de slag! Provincie Overijssel, OVKK en Stimuland wensen u veel succes en zijn natuurlijk nieuwsgierig naar uw ervaringen! 6

7 Het samenstellen van een werkgroep. Bepalen van De eerste voorbereidingen doel en doelgroep. Bedenken van een naam en samenwerking met gemeente. 1. Voorbereidingen 1. Misschien heeft u zelf spontaan het idee opgevat iets te organiseren voor nieuwe dorpsbewoners. Of bent u zelf nieuwkomer en heeft u behoefte aan meer informatie over uw nieuwe woonomgeving en wilt u een leuke manier vinden om kennis te maken met andere dorpsbewoners. Waar het eerste idee ook vandaan komt, er moet een begin worden gemaakt om het van de grond te krijgen. Samenstellen werkgroep Een cursus organiseren in uw eentje kan natuurlijk. Leuker is het om het met een groepje te doen. Zo kunt u de tijd die het kost om het te organiseren verdelen. Bovendien heeft iedereen weer ideeën en contacten die ertoe bij kunnen dragen om vlot een leuk programma in elkaar te zetten en sprekers en deelnemers te werven. Stel een klein gevarieerd werkgroepje samen. Bij voorkeur autochtonen èn nieuwkomers. Ieder brengt zo verschillende ervaringen, verwachtingen en contacten mee. Wat meestal ook goed werkt, is als er in ieder geval iemand in zit die een goed netwerk heeft binnen het dorp en de verenigingen. En de ervaring leert: één enthousiaste aanjager kan veel voor elkaar kan krijgen. Misschien ben u dat wel?! Bij vrijwilligerswerk is het altijd de vraag hoeveel tijd het kost. Het is moeilijk om een antwoord te geven op die vraag, omdat dit helemaal af hangt van hoe klein of groot u het wenst te maken. Wel is het goed om te weten dat u niet alles zelf hoeft te doen. Meestal bedenkt de werkgroep of iemand het programma en organiseert alles, maar nodigen ze lokale en/of externe sprekers uit en maken ze gebruik van bestaand informatiemateriaal zoals films, fietsroutes, vvv-materiaal en rondleidingen. Stel een gevarieerd werkgroepje samen Op de website overijssel.nl vindt u een lijst met interessante sprekers. 7

8 Doel van de cursus Het eerste wat u met de werkgroep het beste kunt doen, is om goed na te denken over het doel van de Onze kern -bijeenkomsten. Wij adviseren u om het doel luchtig te houden. Niet zij moeten, maar wel wij verwelkomen. Op een plezierige manier elkaar en elkaars gebruiken leren kennen. Met nadruk op gezellig dus. Wie zijn uw deelnemers? Tot nu toe hebben we het vooral gehad over de nieuwe dorpsbewoners als beoogde deelnemers van de bijeenkomsten. Om de locale cohesie te versterken, is het natuurlijk heel leuk om niet alleen de nieuwkomers uit te nodigen, maar ook geïnteresseerde autochtone bewoners. Veelal weten autochtonen ook niet alles over een dorp. Zo ontstaat er een interactie. Daarnaast is het interessant om ook eens het verhaal van nieuwkomers te horen. Welke ervaringen hebben ze hier als nieuw komer? Vanuit welke gewoonten en gebruiken zijn zij gewend om met elkaar om te gaan? Wat vinden ze prettig of misschien wat moeilijker in de omgang met de autochtone bewoners? Door daar met elkaar op een luchtige manier over in gesprek te gaan, worden vaak veel onduidelijkheden of misverstanden opgelost. Nodig ook autochtone deelnemers uit. Geef ook aandacht aan de ervaringen van nieuwkomers. 1. Voorbereidingen Denkt u misschien: we hebben te weinig nieuwkomers om voldoende deelnemers te hebben. Kijk dan eens of het misschien handig is om uw gebied of aantal jaren dat mensen hier wonen iets uit te bereiden. De inhoud van uw bijeenkomsten stelt u dan zo samen dat het aansluit op de interesses van een wat bredere doelgroep. Bentelo: Bentelo wilde in de cursus vertellen over mooie plekken in de omgeving. Ze kwamen in contact met iemand die al prachtige foto s had van gebouwen en mooie plekken in de omgeving. Bovendien was hij een goed verteller en wilde recreatie stimuleren. De fotocollectie die hij door de jaren heen had gemaakt, heeft hij op een dia-avond laten zien. Zelfs autochtonen leerden daar nog dingen die ze niet wisten Enkele tips bij het bedenken van een naam: gemakkelijk te onthouden en te spellen een visueel element versterkt positieve betekenis inspireert naam die onderwerp bevat korte namen zijn pakkend controleer of de naam al bestaat (internet) 8

9 1. Voorbereidingen Heeft u geen idee wie precies de laatste jaren nieuw zijn in uw dorpskern? Vraag dan eens aan de gemeente of zij u daarmee willen helpen. De kans is groot dat zij niet zomaar de adressen vrijgeven, maar wel willen helpen bij het geven van aantallen en versturen van een brief of uitnodiging naar de nieuwkomers. Ook kan het helpen om eens na te vragen bij kerken, dorpsraden enzovoort. Een geschikte naam In dit handboek praten we over Onze Kern -bijeenkomsten. Zoals u in de voorbeelden heeft kunnen zien (Olsteologie, Thoes in Twente), zijn er allerlei namen te bedenken voor uw cursus. Een naam doet veel. Het woordje inburgeringcursus is bedoeld met een knipoog en trekt meer aandacht van de pers. En persaandacht is natuurlijk handig bij het werven van deelnemers. Maar misschien heeft u het liever over welkomstcursus of heeft u al een andere creatieve naam in gedachte. Natuurlijk bent u daar geheel vrij in. Samenwerken met uw gemeente Het bevorderen van de sociale samenhang op het platteland is ook in het belang van uw gemeente. Het kan zeker de moeite waard zijn om de gemeente te benaderen met de vraag of zij u willen ondersteunen. Dit kan op allerlei manieren. Misschien dat zij kunnen helpen bij het verspreiden van een persbericht. Of bij het opsporen en benaderen van nieuw komers. Misschien dat ze een artikel willen plaatsen in een huis-aan-huis blad of op hun website. Of dat ze bij een voorlichtingsavond aan inwoners ook uw bijeenkomsten onder de aandacht willen brengen. Daarnaast heeft een gemeente meestal voorlichtingsmateriaal dat u kunt gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan een lijst van verenigingen. Wie weet wil de gemeente ook bijdragen in de kosten van een folder of zaalhuur. Of wil de burgemeester wel een rol spelen tijdens een bijeenkomst. Vraag gewoon eens een verkennend gesprek aan met iemand van bijvoorbeeld de afdeling voorlichting van uw gemeente. Het is het proberen waard! Thoes in Twente Bij deze cursus is samenwerking gezocht met gemeente Hof van Twente. Dit leidde er toe dat de gemeente tijdens haar voorlichtingsavond voor nieuwe inwoners de Thoes in Twente-folder heeft verspreid. Ook is er in de huis-aanhuis krant van de gemeente aandacht aan besteed. In het radioprogramma Spijkers met Koppen heeft de gemeentevoorlichtster op verzoek een toelichting gegeven op het belang van de cursus. Als klap op de vuurpeil reikte de burgemeester op de laatste cursusavond een ludieke verblijfsvergunning uit aan de deelnemers. In de bijlagen: brief aan gemeente 9

10 De inhoud van de cursus Het idee om Onze Kern -bijeenkomsten te organiseren is snel ontstaan. Meestal is er geen gebrek aan enthousiasme. Het uitvoeren is de volgende stap. De kunst is om het enthousiasme te vertalen in een programma dat behapbaar is om te organiseren. Voordat u het programma gaat samenstellen, raden wij u daarom aan om als werkgroep eerst de volgende vragen te beantwoorden: De inhoud 1. Hoeveel en wanneer hebben de werkgroepsleden tijd om het te organiseren? 2. Hoeveel bijeenkomsten willen we ongeveer organiseren? 3. Hoeveel deelnemers wensen we minimaal? En maximaal? Welke verhouding nieuwkomers / autochtonen? 4. Willen we in vogelvlucht kort meerdere onderwerpen aanstippen en verwijzen naar organisaties, personen en plekken voor meer informatie? Of gaan onze bijeenkomsten over een beperkt aantal onderwerpen waar we diep op ingaan? 5. Willen we inzetten op veel interactie tussen autochtonen en nieuwe dorpelingen? Of vooral op informatieoverdracht? Of een mix? 6. Wat is de verhouding theorie doen? Bij theorie denk je aan luisteren naar sprekers en het geven van informatiemateriaal? Voorbeelden van doen zijn: fietstocht, proeverij of bezoek? 7. Willen we alle informatie altijd vertalen naar het nu? Bijvoorbeeld: vroeger ging het zo. Nu zie je dit er nog van terug. 8. Hoeveel geld is er beschikbaar? Willen we de cursisten wat laten betalen? Willen we sponsoring zoeken? 9. Willen we het eenmalig organiseren? Of gaan we het zo opzetten dat het een keer kan worden herhaald? Of dat er een informatiemapje overblijft? Brainstormen over de inhoud van de bijeenkomsten Nu komt er een onderdeel dat meestal voor veel plezier zorgt binnen de werkgroep: het brainstormen over de inhoud en opzet van de thema-bijeekomsten. Om u op ideeën te brengen, treft u straks thema s en werkvormen aan. Maar voordat er allerlei ideeën opborrelen, raden wij u aan om eerst de brainstormtips door te nemen: Kost het veel tijd? De ervaring leert dat het organiseren vooral bestaat uit: Het zoeken van sprekers in je dorp of daarbuiten. Verzamelen oude films, vvv-materiaal, foto s, routes, vvv-materiaal etc. Werven van deelnemers. Regelen van de locatie. Hoe verloopt een goede brainstorm? 1. Pak een thema/onderwerp. Laat iedereen vanuit zijn eigen interesses en verwachtingen roepen welke onderwerpen, mensen, activiteiten, informatie, plekken, organisaties, gewoonten en gebruiken mogelijk opgenomen kunnen worden in het programma. Wie kent u die iets kan vertellen of heeft gemaakt dat geschikt is voor de thema-bijeenkomsten. Denk daarbij na over dingen die echt kenmerkend Stel als werkgroep eerst de randvoorwaarden vast. 10

11 zijn voor uw dorpskern (en eventueel voor uw regio) en waar nieuwe dorpelingen mee te maken krijgen. Let op: deelnemers mogen in deze ronde nog niet op elkaars ideeën reageren (wat heel moeilijk is)!!! Reden hiervoor is dat de spontaniteit van het roepen behouden blijft. Eén persoon schrijft tijdens het roepen alle ideeën die naar boven komen op. Handig is om dit op een flip-over of groot vel te doen, zodat iedereen het kan zien. 2. Pas als àlle ideeën voor dit thema zijn opgeschreven, gaat u met de werkgroep de inbreng één voor één langs voor de eerste selectie. 3. Herhaal deze brainstorm per thema. 4. Wat u overhoudt is een lijst van mogelijke onderdelen voor uw programma. Deze lijst kunt u verder met elkaar gaan uitwerken om te komen tot uw definitieve cursusprogramma. Thema s U kunt natuurlijk een eenmalige bijeenkomst of fietsroute organiseren. Wilt u een iets completer beeld geven van uw dorp, dan kunt u aan de hand van de volgende thema s eens brainstormen. 2. De inhoud Geschiedenis, geloof en taal Zoals u weet, heeft de geschiedenis nog een grote invloed op het heden. Ook het geloof speelt daar vaak een rol bij. Voeg daar het dialect bij en u heeft een leuke mix van onderwerpen om iets meer te vertellen over het ontstaan van de cultuur in uw dorp of regio. Traditionele gebruiken & feesten Het is natuurlijk erg verschillend per dorp of zelfs straat, maar in Overijssel zijn nog traditionele gebruiken en feesten die ook nu nog een rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan: kroamschudden, paasvuur, boog maken, zomerfeesten etc. Hier valt vaak veel over te vertellen. Voor nieuwkomers is het goed om te weten hoe het werkt en wat er van hen wordt verwacht. Wat is er te zien (omgeving) Wat is er kenmerkend in uw dorp. Denk bijvoorbeeld aan de houtwallen en heuvels. Of de typische boerderijen. Waarom zit daar de knik in het dak? Wat betekenen de geveltekens? Zijn er specifieke gebouwen, bomen, riviertjes, bruggetjes, of andere kenmerkende elementen in uw omgeving waar een goed verhaal over te vertellen is. Verenigingen & (lokaal) bekende personen Welke verenigingen zijn er? Wat doen ze? Naast de verenigingen zijn er misschien ook personen die in uw dorp een belangrijke rol spelen. Een ongekroonde burgemeester. Hoe heet hij/zij? Wat is de bijnaam? Nieuwe dorpsbewoners en autochtonen Doel van Onze Kern -bijeenkomsten is meestal niet alléén het informeren van nieuwe dorpsbewoners. Om echt contact met elkaar te krijgen, is een vorm van interactie tussen de nieuwe dorpsbewoners en autochtonen aan te raden. Een leuk thema om daar te bespreken is: wat verwachten we van elkaar? Voorwaarde hierbij is dat er niet de indruk ontstaat dat er maar één juiste manier is. Het gaat om begrip kweken Gebruiken toelichten Gebruiken kun je heel gemakkelijk toelichten door bijvoorbeeld de levenstloop of het kalenderjaar door te lopen: Geboorte Volwassenheid Vrijgezelle leven Trouwen Sterven Nieuwjaar Pasen Zomerfeesten Oogst Kerst Oudjaar 11

12 Thema s en werkvormen Thema Onderwerpen Mogelijke werkvormen Meer informatie Geschiedenis, geloof en taal Geschiedenis / ontstaan Landbouw Industrie Bevolking Wereldoorlogen Geloof Oorsprong Invloed op dorp / gebruiken Geloof in de huidige gemeenschap Taal Ontstaan spreuken Spreuken van vroeger zeggen vaak veel over geloof, cultuur en hoe het vroeger was Oude en nieuwe landschapskaarten Foto en film van vroeger Volkslied leren zingen Dialectworkshop Historische Vereniging Historisch Centrum Overijssel Kerk Waterschap Twentse Welle Gebruiken, feesten Gebruiken van het dorp - Hoe begriepen we mekaar Streekverhalen - Sagen en legenden Traditionele gebruiken langs gaan aan de hand van een jaarkalender en/of levensloop Sagen en legenden toelichten Feest samen bezoeken. Twee autochtone senioren als vraagbaak Oranjevereniging IJsselacademie NCV 2. De inhoud Wat is er in onze omgeving Landschappen (karakteristieken en ontstaan daarvan) Boerderijen / erfinrichting (karakteristieken en oorsprong) Natuur (wat is uniek van de flora en fauna) Gebiedsontwikkelingen Streekproducten (historische en huidige) Gebouwen (karakteristieke oude en nieuwe gebouwen) Bedrijfsleven Dia/powerpointpresentatie met foto s en spreker die daar iets over kan vertellen film Wandeling Fietstocht Proeverij streekproducten Spreker ondernemersvereniging Landschap Overijssel Agrarisch Natuur Vereniging Taskforce multifunctionele landbouw Oudheidskundige kring Middenstandsvereniging Verenigingen & (lokaal) bekende personen Welke verenigingen zijn er? Wat doen zij? Wat doen de vrijwilligers? Is er nog behoefte aan vrijwilligers? Bekende dorpelingen Overzicht verenigingen vanuit gemeentegids Personen van een aantal verenigingen komen zelf wat vertellen (met knipoog vrijwilligersvacatures toelichten) Personen a.h.v. foto s wat toelichten (of komen zichzelf voorstellen) Kijkdag/introductiedag Bezoek sportdag/feest waar verschillende verenigingen actief zijn Gemeentegids Gemeentesite Lokale buurt/ verenigingsites Dorpsraad Nieuwe dorpsbewoners en autochtonen Ervaringen en gebruiken van autochtonen en van nieuwkomers uitwisselen Gezellige bijeenkomst om ervaringen uit te wisselen onder begeleiding van gespreksleider. Er is niet één manier, maar het gaat over begrip kweken voor elkaar. Samen tips opstellen. Bijvoorbeeld over kennis maken als nieuwe buur of hoe om te gaan met buurttradities. Een keukentafelgesprek tussen autochtonen en nieuwkomers kan ook prettig zijn. Trainers en/of procesbegeleiders kunnen vaak leuke werkvormen aanreiken 12

13 Het definitieve cursusprogramma Het werven van sprekers, samenstellen van cursusmateriaal en de kosten. Vanuit de brainstorm heeft u een lijst met mogelijke onderdelen. De volgende stap is om te komen tot een definitief programma. Hier gaat meestal wat tijd overheen. Ten eerste gaat u het gewenste programma samenstellen aan de hand van de eerder geformuleerde randvoorwaarden. Het is handig om een paar reserveonderdelen achter de hand te houden. Daarna gaat u kijken hoe de onderdelen kunnen worden aangeboden. Welke werkvormen wilt u gebruiken? Welke sprekers kunt u uitnodigen? Welk cursusmateriaal is er en wat moet er nog komen? Het werven van sprekers Sprekers kunnen uit uw dorp komen, maar misschien ook van elders. Het gaat erom dat ze een verhaal hebben dat toegespitst is op uw dorp. Ook al wordt gebruik gemaakt van een spreker, dan raden wij aan om toch interactie te houden met de zaal. Mensen vertellen meestal graag over onderwerpen of werkzaamheden waar ze mee bezig zijn. Helemaal als het voor een goed doel als deze is. Ook als het in uw ogen misschien drukke of te bekende mensen zijn. Denk voordat u een spreker benadert eerst na over wat u van hem/haar verwacht. Hoe kunt u hem/haar ondersteunen? Is er een vergoeding? Heeft u zelf al een datum of laat u dat de spreker aangeven? Hoe groot is uw groep waarschijnlijk? Is het al bekend waar de bijeenkomst wordt gegeven? Heeft u een spreker op het oog, dan is het natuurlijk altijd handig om te kijken of iemand hem/haar persoonlijk kent. Via via werkt meestal het beste. Is dat niet zo? Bel dan gewoon op. U kunt natuurlijk ook eerst een mail of brief sturen waarin u het doel en de opzet van de cursus uitlegt en aangeeft wat u graag van de spreker zou willen. Neem vervolgens zelf het initiatief om daarna contact op te nemen. Thuis in Loo Programma: Vroeger : over archeologie en het leven in Loo vroeger en nu. De oude Schipbeek en het Coulisselandschap. Fietstocht, slootschouw en openstelling karakteristieke huizen. Tradities en toekomt van Loo. De bijeenkomsten werden door gemiddeld 30 mensen (waarvan de helft nieuwkomer) bezocht. In de bijlagen: bevestigingsbrief voor spreker 3. Programma 6. 13

14 Is de spreker eenmaal bereid om mee te werken, spreek dan goed af welke materialen de spreker mee heeft. Is er cursusmateriaal dat u moet vermenigvuldigen? Wat heeft hij/zij nodig aan ondersteuning zoals microfoon, projector etc.? Bevestig alle afspraken daarna schriftelijk. Het cursusmateriaal Tijdens de cursus is het voor de deelnemers prettig om wat cursusmateriaal te ontvangen. U kunt natuurlijk als organisatie zelf materiaal gaan opstellen. In de praktijk wordt er echter meestal gebruik gemaakt van bestaand cursusmateriaal. Denk bijvoorbeeld aan gidsen en foldermateriaal van de gemeente, VVV, historische verenigingen, enzovoort. Als er sprekers zijn, hebben deze zelf meestal ook materiaal of een print van hun presentatie. Ontbreekt er nog iets? Kijk dan eens op de websites die u kunt vinden in de bijlagen van dit handboek. Denk daarbij wel aan het auteursrecht. Meestal is een verwijzing naar de auteur voldoende. Bedrijven zijn vaak bereid om iets te geven (of niets te rekenen) In de bijlagen: certificaten 3. Programma De kosten De kosten die u maakt, zijn natuurlijk afhankelijk van uw programma. Geeft u sprekers wel of geen vergoeding? Is er veel drukwerk? Maakt u gebruik van een zaal die u moet betalen? Brengt u een bezoek aan iets waar een entreeprijs voor wordt gevraagd? Enzovoort. Als werkgroep kunt u van te voren bespreken of u de cursisten gratis wil laten meedoen of dat u een (kleine) bijdrage van ze vraagt. De ervaring leert dat veel bedrijven en organisaties vanuit promotioneel-oogpunt wel wat willen sponsoren of gratis willen leveren. Ook kunt u vragen of u bepaalde dingen bij de gemeente kunt laten doen. Denk bijvoorbeeld aan drukwerk of het verspreiden van post. Inburgeringscursus IJhorst Programma: Historie en gebruiken Keukentafelgesprek Taal en dialect Voorstellen en presentatie verenigingsleven Streekgebonden gerechten en gebruiken rondom gerechten Het IJhorster dorpslied en streekmuziek Er waren eerst alleen nieuwkomers uitgenodigd. Toen autochtonen hoorden van het leuke programma sloten ze zich snel aan. 14

15 Het werven van deelnemers U heeft het programma klaar, weet wanneer het is en wat het gaat kosten. Nu is het tijd om deelnemers te gaan werven. Maak hiervoor een wervende brochure met de volgende onderdelen: Naam cursus Doel cursus Voor wie Programma Tijd en locatie Kosten Meer informatie over mensen die het organiseren en waar ze te bereiken zijn voor meer informatie en opgave Sponsoren & andere ondersteuners In de bijlagen: persberichten diverse programma s 4. Werven Als u de brochure klaar heeft, kunt u via verschillende kanalen deelnemers werven. Mensen mondeling uitnodigen (eventueel via via) Brief sturen Persbericht Ingezonden artikel in (wijk)krant Brochures neerleggen bij lokale VVV, gemeentehuis, supermarkt etc. Websites en social media Posters ophangen in winkels/benzinestations,vvv school etc. Via gemeente (mogelijk kunnen zij nieuwkomers een brief sturen of hebben ze een voorlichtingsavond waar u iets kunt komen vertellen over de cursus) Maak de cursus bekend bij de kerk, verenigingen, dorpsraad etc. Op de website overijssel.nl vindt u een lijst met externe sprekers. 15

16 Het vervolg U heeft veel energie gestopt in de Onze-Kern bijeenkomst. Nu is het klaar. En dan? Er zijn allerlei manieren om de deelnemers te blijven betrekken bij uw dorp. Denk bijvoorbeeld het blijven organiseren van thema-avonden. Het opzetten van een excursieclubje of eetgroep. Misschien wilt u de deelnemers eens ergens introduceren of voor uitnodigen. Daarnaast ontstaat de vraag wat u met nieuwe nieuwkomers wil doen. Worden debijeenkomsten nog een keer herhaald over een tijd? Of in een andere vorm? Of misschien wilt u liever het themamateriaal bundelen in een informatiemap die aan nieuwe nieuwkomers wordt uitgereikt? Kortom: er zijn allerlei mogelijkheden om op een redelijk eenvoudige wijze een vervolg te geven aan uw inspanningen. Loil Met de komst van een nieuwbouwwijk besloot De Kontaktraad van Loil om een nieuwe informatiemap en een boekje voor nieuwkomers te maken. De informatiemap bevat allerlei praktische informatie zoals een plattegrond, informatie over verenigingen, contactpersonen en activiteiten. Het boekje Welkom in Loil bevat allerlei wetenswaardigheden, uitleg over de herkomst en naam van Loil, highligts en meer. De Kontaktraad gaat de informatie zelf brengen naar nieuwkomers. 5. Vervolg 16

17 Nuttige websites Bijlagen Bijlagen 17

18 Nuttige websites Bijlagen 18

19 Inburgeringcursus IJhorst Programma IJhorst In het kader van hoe burger ik in in IJhorst is het zaak dat je iets weet over de historie, de taal en gebruiken. Dit is samen gebracht in drie cursusavonden voor inwoners van ons mooie dorp. Eerste avond, Historie en gebruiken. 18 januari uur bij Het Vosje Aan de hand van foto s zal een gedeelte van de historie van IJhorst worden vertelt. Een keukentafel gesprek tussen 2 ervaren IJhorsters leert ons over de gebruiken uit de streek. Noaberhulp, Voedselvoorziening, Verkering/relatie, Turf winning etc. Tweede avond, Taal en het voorstellen van verenigingen welke daar behoefte aan hebben. 25 januari uur bij Het Vosje Het dialect wat er in IJhorst gesproken wordt. A.h.v. het voorlezen van een tekst, basis regels van de taal zoals vastgelegd en een dictee wordt de taal uitgelegd en getest. De verenigingen/stichtingen die willen kunnen zich voorstellen. Derde avond, Gebruiken op het gebied van eten en muziek. 1 februari uur bij KROKO (zoals het nu lijkt) Wat zijn de gebruiken op het gebied van eten en drinken. Het volkslied en ander liederen. Iedere avond gaan we wel een opdracht doen om de opgedane kennis te testen. Super dat jullie erbij zijn. Bijlagen 19

20 Verslag organisatie De kern in De kern in Het project De kern in ruimte tijd en saamhorigheid in Heeten Georganiseerd door Zijactief Passage OVKK De werkgroep bestond uit totaal 9 personen. Op het landgoed de Zonnenberg in het buitengebied van Heeten hebben we 16 mei 2004 deze activiteit gehad. Achterliggende gedachte was om mensen uit Heeten op een ongedwongen manier kennis te laten maken met de omgeving. Eerst hebben we koffie gedronken met Deventer koek in de aardappelschuur. Er was een foto expositie te zien van de mooiste plekjes plekjes op het landgoed, vogels en dieren van de omgeving. We liepen met groepen van 15 personen een route van anderhalve kilometer. Daar liep iemand van onze groep mee die vertelde over de eeuwen oude boerderij waar we vertrokken. Over een laan die 300 jaar oud is, de oudste boom, dalkruid, salomonszegel en jeneverbes. Drie vertellers die er geboren en getogen waren stonden onderweg op een bepaalde plek. De eerste vertelde over de historie (namen van de boerderijen, landerijen, enz.) De tweede stond op het eind van een oud kerkenpad en vertelde over tradities en gewoontes (buren, bijnamen, nieuwjaar, paasvuur, slachten, groentetuin, wanneer we elektriciteit kregen waterleiding, aardgas, de vuil ophaaldienst kwam ). In een oude paardenstal stond de derde verteller die hier ook woont en elke zondag op de Zonnenberg wandelt en elke vogel kent. In de paardenstal had hij een expositie van de vogels om ze van dichtbij te zien en de vogelgeluiden Ook mochten wij nog bij een hele oude boerderij de tuin bekijken en rond wandelen om het huis. Er deden 230 mensen aan mee, het was alleen voor Heetennaren. Erg mooi om te doen en er was wat geld vanuit een project. Vele malen hebben ze ons als organisatie nog weer gevraagd of we deze activiteit nog een keer wilden doen. Bij dit project hebben we nog 7 a 8 andere activiteiten meer gedaan het heeft 4 jaar geduurd. De activiteiten deden we met andere verenigingen uit het dorp. De Organisatie van De Kern In (Heeten) Bijlagen 20

21 Persbericht Loo PERSBERICHT Loo-Bathmen, 6 april 2011 Meer te weten komen over de geschiedenis van Loo bij De Pothaar Thuis in Loo start op 12 april Op 12 april 2011 is de eerste cursusavond Thuis in Loo in De Pothaar boerderijmuseum & boerderijkamers. Wie meer te weten wil komen over Loo is vanaf uur van harte welkom. De cursus start om uur. De eerste avond staat in het teken van vroeger : archeoloog Davy Kastelein van de gemeente Deventer vertelt meer over Loo in vroeger tijden. En ook komt Looënaar Teun Deijk langs, als Mans van de Sangel Over Loo valt véél te ontdekken! Sinds wanneer bestaat Loo eigenlijk? Wat zijn opvallende gebeurtenissen in de geschiedenis? Archeoloog Kastelein van de gemeente Deventer kan er van alles over vertellen tijdens de eerste avond van Thuis in Loo. Over het leven in Loo vroeger en nu kan ook Teun Deijk goed verhalen Als Mans van de Sangel komt hij de bezoekers van De Pothaar meer vertellen over Loo, de inwoners en hun belevenissen. Van alles leren over Loo Thuis in Loo is een cursus die wordt gegeven bij De Pothaar aan de Pothaarsweg 8a in Loo- Bathmen (zie op informatie over adres en route). In drie of vier avonden worden cursisten bijgepraat over allerlei facetten van Loo: de geschiedenis, de bewoners, het landschap en de economie. Ook kunnen cursisten zelf thema s inbrengen waarover zij graag meer willen weten. Thuis in Loo? Thuis in Loo wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Overijssel en is een samenwerking tussen de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen, Stimuland en De Pothaar, boerderijmuseum & boerderijkamers. Doel is niet alleen meer kennis over de omgeving, maar ook dat bewoners elkaar (nog) beter leren kennen. De cursus wordt gegeven in het museum: een toepasselijke omgeving, met alle lokale en regionale geschiedenisvoorwerpen als entourage. EINDE PERSBERICHT Interesse? Meld u dan even aan voor 12 april bij... of bel met... Meer informatie over adres en route staat op Bijlagen 21

22 22 Bijlagen Programma Thoes in Twente

23 Bijlagen Persbericht Thoes in Twente Persbericht 23 september 2006 Twente in vogelvlucht 4 oktober start cursus thoes in Twente Inwoners van Twente die meer te weten willen komen over Twente, kunnen vanaf 4 oktober 2006 terecht bij de cursus Thoes in Twente. Allerlei sprekers komen vertellen over de geschiedenis, economische ontwikkelingen, religie en volksaard, nieuwsgaring, gebruiken, omgangsvormen, landbouw en landschap. Enkele bekende namen zijn: burgemeester Anke Bijleveld Schouten, Anne van der Meiden, Gerrit Kraa en Thea Kroese. De deelnemers gaan proeven van Twentse streekgerechten, oefenen met het dialect en het volkslied. Cursusdata: 4, 11, 18, oktober, 1, 8, 22, 29 november en 6 december van tot uur te Bentelo en Markelo. Opgeven & informatie via: of tel... /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Meer informatie voor de pers: Angelique Jurrius tel: of ... Bijlagen 23

24 Brief aan gemeente T.a.v. Burgemeester {naam} Cc: Afdeling voorlichting Van: {Naam organisatoren} Betreft: welkomscursus {naam cursus} Datum:... Geachte burgemeester {naam}, Als inwoners van {naam dorp} weten we dat hier veel mooie tradities nog steeds een grote rol spelen in de samenleving. Deze tradities zijn echter niet direct zichtbaar voor nieuwe dorpsbewoners.om nieuwkomers te helpen aansluiting te vinden bij de gemeenschap en meer te weten te komen over het vroeger, het nu en de toekomst van deze prachtige streek, organiseren wij {datum} de welkomscursus: {naam cursus}. In de bijgevoegde {folder/brief} treft u meer informatie aan. Hoewel het een particulier initiatief is, in samenwerking met...en getalenteerde dorpsgenoten als sprekers, kan ik me voorstellen dat de gemeente daar ook een rol in zou kunnen of willen spelen. Wij kunnen hulp gebruiken bij het vinden van interessant materiaal over ons dorp. Het benaderen (en vinden) van nieuwkomers. Het bekend maken van het programma. Maar nog veel meer. Misschien wilt u zelf ook wel een rol spelen in het programma.dit kan bijvoorbeeld bij het verwelkomen van de deelnemers. Of juist bij {bijvoorbeeld de dorpskennisquiz tijdens de laatste avond}. Mocht u wat in onze cursus zien, dan zou het geweldig zijn om voor {datum} met u of degene die hier anders over gaat, eens van gedachte te wisselen over de mogelijkheden. Graag verneem ik uw reactie, Vriendelijke groet, {Organisatoren & contactgegevens} Bijlagen 24

25 Bevestigingsbrief spreker Dhr. {spreker} {Straat} {postcode, plaats} Betreft: informatie over inburgeringscursus {naam cursus} {Datum} Geachte heer {naam}, Vandaag hebben wij elkaar telefonische gesproken over ons verzoek om uw medewerking aan de cursus {naam}. In de bijgevoegde folder treft u meer informatie aan. Misschien is het nog leuk om te weten hoe de cursus is ontstaan: Als nieuwkomers in Twente merkten wij dat hier veel mooie tradities nog steeds een grote rol spelen in de samenleving. Deze tradities zijn echter niet direct zichtbaar voor nieuwe Twentenaren. Om nieuwkomers (bijvoorbeeld uit het Westen) op het platteland te helpen aansluiting te vinden bij de gemeenschap en meer te weten te komen over het vroeger, het nu en de toekomst van deze prachtige streek, organiseren wij aankomend najaar de inburgeringcursus: Thoes in Twente. De cursus is een particulier initiatief en wordt ondersteund door... Centraal staat de ontmoeting. Dit houdt in dat de sprekers die iets aan de nieuwkomers komen vertellen authentieke Twentenaren zijn of veel over Twente kunnen vertellen. Zoals we hebben besproken gaat uw bijdrage aan de cursus met name over de bouw van Twentse boerderijen.aangezien wij in vogelvlucht allerlei onderwerpen willen behandelen tijdens de cursus, proberen we een vlot programma te organiseren. We denken daarom aan ongeveer 1 uur per spreker. De exacte invulling van de avond bespreken we graag op het moment dat de planning rond is. Hartelijk dank voor uw toezegging. Wij laten zo snel mogelijk horen welke woensdagavond wij u graag ontvangen in {locatie}. Vriendelijke groet, {Organisatie en contactgegevens} Bijlagen 25

26 Certificaat voor deelnemers Bijlagen 26

27 Verblijfsvergunnig deelnemers Bijlagen 27

28 Colofon Oprachtgever: provincie Overijssel Projectleiding: Stimuland Projectuitvoering: Stimuland, OVKK en Commae Tekst & vormgeving: Commae Met dank aan de pilotdorpen IJhorst en Loo en alle andere inspriratiebronnen. Uitgave: februari 2012 Stichting Stimuland Postbus AC Ommen

TOEKOMSTVISIE. het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting

TOEKOMSTVISIE. het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting TOEKOMSTVISIE het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting Als je plannen maakt voor een vakantie, dan kies je eerst een bestemming. Gran Canaria of Schiermonnikoog, Amsterdam of Barcelona,

Nadere informatie

www.landschapsbeheergelderland.nl Twitter: @SLGelderland Startavond Klompenpad Beekbergen Stichting Landschapsbeheer Gelderland Programma Uitleg klompenpaden (wat, waarom, hoe) Ervaringen Gerard Nijhof

Nadere informatie

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens

Nadere informatie

Publiciteit en werving OSA

Publiciteit en werving OSA Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan

Nadere informatie

BIJLAGE MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS

BIJLAGE MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS BIJLAGE MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS BIJLAGE PAGINA 1 MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS Deze tekst is te gebruiken voor de trainingsdag van cursusleiders. Hoewel sommigen onmiddellijk positief zullen

Nadere informatie

Tips voor de organisatie van een evenement. 1. Evenementen Solar Days

Tips voor de organisatie van een evenement. 1. Evenementen Solar Days Tips voor de organisatie van een evenement In dit document: 1. Evenementen van Solar Days 2. Tips voor de organisatie van uw evenement 3. Planning 4. Contact gegevens Solar Days 2013 1. Evenementen Solar

Nadere informatie

Nieuwe A. Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap

Nieuwe A. Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Nieuwe A Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Mixen in Mokum Nieuwe Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Volwassen Amsterdammers met verschillende culturele achtergronden ontmoeten

Nadere informatie

Voorbeeldprogramma startbijeenkomst

Voorbeeldprogramma startbijeenkomst BIJLAGE 3 Voorbeeldprogramma startbijeenkomst Inleiding De startbijeenkomst vindt plaats vooraf aan iedere activiteit, ook wanneer jongeren al vaker mee hebben gedaan met M25. Natuurlijk kun je variëren

Nadere informatie

TAAK 1. Straatfeest. 1. Welke straatfeesten komen in aanmerking voor een financiële bijdrage van de gemeente?...

TAAK 1. Straatfeest. 1. Welke straatfeesten komen in aanmerking voor een financiële bijdrage van de gemeente?... TAAK 1 Straatfeest U woont in de gemeente Bertem in Vlaanderen. U wilt graag een straatfeest organiseren. U zoekt informatie in de folder van de gemeente over de organisatie van straatfeesten. Lees het

Nadere informatie

Zonder aanleiding is er geen noodzaak

Zonder aanleiding is er geen noodzaak Handleiding begeleiders - gereedschapskist Typisch Gronings Typisch Gronings?! Typisch Gronings is een werkmethode waarbij je gebruik maakt van een vrij beschikbare gereedschapskist. Dorpen kunnen zelf

Nadere informatie

Bijlagen. Bijlage C Selectiecriteria bij de werving van de gespreksdeelnemers... 2 Bijlage E Draaiboek focusgroepen senioren... 4

Bijlagen. Bijlage C Selectiecriteria bij de werving van de gespreksdeelnemers... 2 Bijlage E Draaiboek focusgroepen senioren... 4 Carola Simon, Lotte Vermeij en Anja Steenbekkers, Het beste van twee werelden. Plattelanders over hun leven op het platteland. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, oktober 2007. Bijlagen Bijlage

Nadere informatie

PROFILERING HOF VAN TWENTE

PROFILERING HOF VAN TWENTE PROFILERING HOF VAN TWENTE SEPTEMBER 2017 PROFIEL HOF VAN TWENTE In Hof van Twente vind je nog het kenmerkende coulisse-landschap waar landbouw, recreatie, wonen en werken naadloos worden ingepast. Ondernemers

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid

Nadere informatie

Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra

Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra Speciale aandacht voor senioren die nog nooit met een computer, tablet of internet hebben gewerkt Er zijn nog teveel digibeten

Nadere informatie

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden.

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. Ga het vragen. Zoek in boeken en op internet. Schrijf de antwoorden op. Zoek er plaatjes bij.

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

De oude molen groep 7/8

De oude molen groep 7/8 Verhalend ontwerp over Olie- en Korenmolen Woldzigt in Roderwolde De oude molen groep 7/8 Episode 1: Het uitzicht van Merlijn De leerkracht vertelt over Merlijn, een jongen van een jaar of 10. Merlijn

Nadere informatie

plan HERDENKINGS Naam monument:... Plaats monument:... School:... Klas:...

plan HERDENKINGS Naam monument:... Plaats monument:... School:... Klas:... VO plan HERDENKINGS Naam monument:... Plaats monument:... School:... Klas:... Jullie hebben onderzoek gedaan naar het monument dat jullie hebben geadopteerd. Jullie weten dus al veel over het verhaal achter

Nadere informatie

Wie ben jij & wie ben ik?

Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie

Nadere informatie

Voorbeeldexamen Maatschappelijk Formeel. Deel B: Schriftelijk gedeelte

Voorbeeldexamen Maatschappelijk Formeel. Deel B: Schriftelijk gedeelte Voorbeeldexamen Maatschappelijk Formeel Deel B: Schriftelijk gedeelte Naam: Voornaam: Geboortedatum: Naam van de instelling: Land: Taak 1 30 Straatfeest U woont in de gemeente Bertem in Vlaanderen. U wilt

Nadere informatie

Drukte bij de molen groep 5/6

Drukte bij de molen groep 5/6 Verhalend ontwerp over Olie- en Koren Woldzigt in Roderwolde Drukte bij de groep 5/6 Episode 1: Mensen rond 1900 De leerkracht laat een oud kistje of blikje zien. Daarin zitten allemaal kaartjes. Op die

Nadere informatie

䰀䘀唀一䐀匀倀刀䄀夀䔀刀一䤀䜀䠀吀㐀 㜀䠀䄀一䐀䈀伀䔀䬀吀

䰀䘀唀一䐀匀倀刀䄀夀䔀刀一䤀䜀䠀吀㐀 㜀䠀䄀一䐀䈀伀䔀䬀吀 䰀䘀唀一䐀匀倀刀䄀夀䔀刀一䤀䜀䠀吀㐀 㜀䠀䄀一䐀䈀伀䔀䬀吀 Voorwoord Wat fijn dat jij een Prayer Night wil organiseren en samen met andere jongeren tot God wil bidden en Hem wil aanbidden. Begin de voorbereiding met gebed en vraag

Nadere informatie

Wonen, werken, meedoen

Wonen, werken, meedoen Wonen, werken, meedoen zoals jíj dat wilt Bij Prezzent is er van alles te doen Wij zíjn er voor jou Bij Prezzent kun je wonen, werken en meedoen zoals jij dat wilt. Wij hebben woonlocaties met zelfstandige

Nadere informatie

Lesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst

Lesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Lesbrief: Woonwijk van de toekomst Thema: Mens & Dienstverlenen in de toekomst Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In de toekomst zal onze samenleving er anders

Nadere informatie

Vrienden van Berbice: extra nieuwsbrief lezing en concert. View this in your browser. belangstellende,

Vrienden van Berbice: extra nieuwsbrief lezing en concert. View this  in your browser. belangstellende, Vrienden van Berbice: extra nieuwsbrief lezing en concert View this email in your browser Beste belangstellende, Het evenementenseizoen is weer begonnen! Vorige week hebben we een groep enthousiaste deelnemers

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Stappenplan organiseren buurtbijeenkomst

Stappenplan organiseren buurtbijeenkomst Stappenplan organiseren buurtbijeenkomst Dit stappenplan voor het organiseren van een buurtbijeenkomst is onderdeel van de Buurten met Energie toolbox, een project van Nudge. Deze toolbox is samengesteld

Nadere informatie

Lesbrief: Zo verkoop je een boek Thema: Wat is er?

Lesbrief: Zo verkoop je een boek Thema: Wat is er? Lesbrief: Zo verkoop je een boek Thema: Wat is er? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Wanneer jij iets wilt verkopen, moet je altijd rekening houden met je

Nadere informatie

ANTWOORDEN TAALSTERK B1 THEMA 2 WERK ZOEKEN

ANTWOORDEN TAALSTERK B1 THEMA 2 WERK ZOEKEN ANTWOORDEN TAALSTERK B1 THEMA 2 WERK ZOEKEN Opdracht 4 1. En wat doe jij volgend jaar? 2. luisteren naar verhalen over opleiding en werk, vragen stellen, praten met de andere deelnemers 3. 22.00 uur 4.

Nadere informatie

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart) Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën

Nadere informatie

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel Overijse Overlegt Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente Leidraad voor grotere toekomsttafel Leidraad voor een toekomsttafel 6 tot 14 personen 30 tot 60 min (afhankelijk van aantal deelnemers)

Nadere informatie

Gemeente Beesel en haar inwoners presenteren: Blij in Beesel, vandaag, morgen en overmorgen

Gemeente Beesel en haar inwoners presenteren: Blij in Beesel, vandaag, morgen en overmorgen Gemeente Beesel en haar inwoners presenteren: Blij in Beesel, vandaag, morgen en overmorgen Visie Blij in Beesel, vandaag, morgen en overmorgen Een visie die van u is; die het (toekomst)beeld van inwoners

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Les 1: Je eigen vredesspreuk bedenken Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje op www.nieuwsbegrip.nl. Let er vooral op wat vrede precies betekent.

Nadere informatie

Najaarsbijeenkomst regio Friesland van het Genootschap van Sint Jacob 9 november 2013.

Najaarsbijeenkomst regio Friesland van het Genootschap van Sint Jacob 9 november 2013. Najaarsbijeenkomst regio Friesland van het Genootschap van Sint Jacob 9 november 2013. Een feest van herinneringen, dàt is een bijeenkomst van het Genootschap. Dit jaar komen we bij elkaar in Hotel/Restaurant

Nadere informatie

Gemeente Geertruidenberg 1 6 JAN. 2915

Gemeente Geertruidenberg 1 6 JAN. 2915 Brabantlaan 1 mw. S.C. van Haaften - Harkema, Gedeputeerde Cultuur en Samenleving Postbus 90151 5200 MC 's-hertogenbosch Telefoon (073) 681 28 12 Fax (073) 614 11 15 info@brabant.nl www.brabant.nl IBAN

Nadere informatie

en Alzheimer Nederland ADOPTIE PROJECT - Jong adopteert Oud

en Alzheimer Nederland ADOPTIE PROJECT - Jong adopteert Oud en Alzheimer Nederland ADOPTIE PROJECT - Jong adopteert Oud Foto: Marcel van Hoorn Voor meer informatie: 043-387 41 75 adoptieproject@maastrichtuniversity.nl www.alzheimercentrumlimburg.nl Ontwerp: Erik

Nadere informatie

HANDOUT. Waarover moet ik nadenken als ik vrijwilligerswerk wil doen?

HANDOUT. Waarover moet ik nadenken als ik vrijwilligerswerk wil doen? Waarover moet ik nadenken als ik vrijwilligerswerk wil doen? Je hebt overwogen om vrijwilligerswerk te gaan doen. Wat goed! Als je vrijwilligerswerk wilt gaan doen zijn er veel dingen om over na te denken

Nadere informatie

BiebPanel Concept vragenlijst ouders van jonge kinderen van 0-4

BiebPanel Concept vragenlijst ouders van jonge kinderen van 0-4 BiebPanel Concept vragenlijst ouders van jonge kinderen van 0-4 Doelgroep: ouders met minstens één kind in de leeftijd 0-4 uit een Nederlands panel; 30% kinderen die lid zijn van de Bibliotheek, 70% kinderen

Nadere informatie

Winkelen in het bos?

Winkelen in het bos? Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.

Nadere informatie

Boerderijuitje.nl Buitengewone Bedrijfuitjes

Boerderijuitje.nl Buitengewone Bedrijfuitjes Boerderijuitje.nl BV postbus 629 1000 Ap Amsterdam T 020 419 7080 F 020 419 7081 info@boerderijuitje.nl Boerderijuitje.nl Buitengewone Bedrijfuitjes b u i t e n g e w o n e b e d r i j f s u i t j e s

Nadere informatie

Lesbrief: Reis rond de wereld Thema: Hoe kom ik daar?

Lesbrief: Reis rond de wereld Thema: Hoe kom ik daar? Lesbrief: Reis rond de wereld Thema: Hoe kom ik daar? Copyright Vakcollege Groep B.V. 2015. Alle rechten voorbehouden. Reis rond de wereld Inleiding In Nederland leven veel culturen naast elkaar. Op school,

Nadere informatie

Voorlichting Koning Willem 1 College te Den Bosch

Voorlichting Koning Willem 1 College te Den Bosch Nieuwsbrief december 2016 Voorlichting Koning Willem 1 College te Den Bosch In deze Nieuwsbrief Eskil aan het woord Partners van... Movie night Stichting specsavers Sociale vaardingsheids training Vrijwilliger

Nadere informatie

Factsheet Europees Vrijwilligerswerk (EVS) - Youth in Action

Factsheet Europees Vrijwilligerswerk (EVS) - Youth in Action Factsheet Europees Vrijwilligerswerk (EVS) - Youth in Action Met EVS naar het buitenland Met deze factsheet willen wij je informeren voordat je met EVS naar het buitenland vertrekt. Er staat informatie

Nadere informatie

In je kracht. Spelhandleiding

In je kracht. Spelhandleiding In je kracht Spelhandleiding Inhoud Introductie 3 1. Kennismakingsspel 4 2. Inspiratiespel 7 3. Kwaliteitenspel 11 Colofon De aanpak EVA (Educatie voor Vrouwen met Ambitie) is een verdieping op het ondersteuningsprogramma

Nadere informatie

Samen zorgen Informatie voor mantelzorgers

Samen zorgen Informatie voor mantelzorgers Samen zorgen Informatie voor mantelzorgers www.szr.nl SZR vindt de inbreng van een mantelzorger erg belangrijk. U kent uw naaste/familie en weet hoe hij of zij de zorg het liefst wil ontvangen. Tips voor

Nadere informatie

Een paar maanden geleden installeerde ik een burgemeester. Dat doe ik wel vaker, maar dit was echt een burgemeester 2.0.

Een paar maanden geleden installeerde ik een burgemeester. Dat doe ik wel vaker, maar dit was echt een burgemeester 2.0. Welkomstwoord Commissaris van de Koningin drs. Ank Bijleveld-Schouten bij de Dag van de ambtenaar 2.0 op 6 februari 2013 te Zwolle. Een paar maanden geleden installeerde ik een burgemeester. Dat doe ik

Nadere informatie

Nieuwe raadsleden zoeken Handreiking voor cliëntenraden in de gehandicaptenzorg

Nieuwe raadsleden zoeken Handreiking voor cliëntenraden in de gehandicaptenzorg Nieuwe raadsleden zoeken Handreiking voor cliëntenraden in de gehandicaptenzorg Uitgave van het LSR (Landelijk Steunpunt cliëntenraden) Nieuwe raadsleden zoeken Handreiking voor cliëntenraden in de gehandicaptenzorg

Nadere informatie

Werkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken

Werkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken Werkboek Maatschappelijke stage Stichting Oude Groninger Kerken 2011 Inhoud: Inleiding Wat is de SOGK? Wat ga je doen? Voorbereiding Uitvoering Verwerking Evaluatie Bijlagen p3 p X p X p X p X p X p x

Nadere informatie

Hertaling juni Door: Peter Eggen

Hertaling juni Door: Peter Eggen Hertaling juni 2017 Door: Peter Eggen Wie zijn wij, Het Regionaal Platform Ervaringskennis is gestart in 2013. Het RPE is een samenwerking tussen cliëntenraden en Wmo-raden in de regio Nijmegen. Mensen

Nadere informatie

COMMUNICATIE MATERIAAL

COMMUNICATIE MATERIAAL COMMUNICATIE MATERIAAL Poster... 3 Programma... 4 Memo/mail werkplekbegeleiders... 5 Flyer werving medewerkers... 6 Mail gast-medewerkers... 7 Tekst intranet... 8 Uitnodiging borrel... 9 2 PUURNU1415 DVDM

Nadere informatie

Gemeente Hof van Twente

Gemeente Hof van Twente Gemeente Hof van Twente Gemeente Hof van Twente Hof van Twente wil graag dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig blijven en actief deel blijven nemen aan de samenleving. Dat lukt echter niet altijd. Soms

Nadere informatie

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting Vooraf Hoe ziet onze leefomgeving er over 15 jaar uit? Of eigenlijk: hoe ervaren we die dan? Als inwoner, ondernemer, bezoeker of toerist. De tijd

Nadere informatie

In actie voor je naaste met Way of Life

In actie voor je naaste met Way of Life In actie voor je naaste met Way of Life www.wayoflife.nl Inleiding Wil jij je graag inzetten voor anderen? Vind jij het leuk om zelf actief aan de slag te gaan? Lees dan gauw verder. Way of Life wil namelijk

Nadere informatie

CONCRETE ACTIES 2011 ERBIJ HOREN

CONCRETE ACTIES 2011 ERBIJ HOREN DIALOOG TOEPASSEN IN WOON- /WERK- /LEEFOMGEVING Volgende verkiezingen partijprogramma s screenen op sociaal gebied en zorg Gezelligheid stimuleren Vertrouwen hebben; aandacht geven en krijgen Doorgaan

Nadere informatie

IKHEBHOOP.NL LESBRIEF HET HOOP LIED! Handleiding leerkracht

IKHEBHOOP.NL LESBRIEF HET HOOP LIED! Handleiding leerkracht LESBRIEF HET HOOP LIED! Handleiding leerkracht Dit jaar hebben we met de Week van de Hoop de start gemaakt met een positieve beweging in onze maatschappij. Samen met zo n 4.000 klassen hebben we nagedacht

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Deze handleiding is ontwikkeld om je te helpen je Alpha zo bekend mogelijk te maken in je dorp, stad of regio. Daar hebben we mooie

Deze handleiding is ontwikkeld om je te helpen je Alpha zo bekend mogelijk te maken in je dorp, stad of regio. Daar hebben we mooie Deze handleiding is ontwikkeld om je te helpen je Alpha zo bekend mogelijk te maken in je dorp, stad of regio. Daar hebben we mooie promotiematerialen voor ontwikkeld. De hoofdpersoon in deze eerste! internationale

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Handleiding Leesclub voor Laaggeletterden

Handleiding Leesclub voor Laaggeletterden Handleiding Leesclub voor Laaggeletterden Tips en suggesties voor het opzetten van een leesclub voor laaggeletterden Inleiding Ontspannen de krant lezen en op de hoogte blijven van het nieuws van de dag.

Nadere informatie

DNA van Molenhoek. Wie zijn wij & waar ligt onze kracht. Samenvatting DNA Molenhoek

DNA van Molenhoek. Wie zijn wij & waar ligt onze kracht. Samenvatting DNA Molenhoek DNA van Molenhoek Wie zijn wij & waar ligt onze kracht Samenvatting DNA Molenhoek Molenhoek is een rijk dorp qua voorzieningen, natuur, cultuur en infrastructuur en bereikbaarheid. Het is een dorp met

Nadere informatie

Bijeenkomst 5 Module Wonen als u ouder wordt (2)

Bijeenkomst 5 Module Wonen als u ouder wordt (2) Bijeenkomst 5 Module Wonen als u ouder wordt (2) Let op! Wegens excursie duurt deze bijeenkomst langer! Doelen van deze bijeenkomst Doelen voor de cursusbegeleider: b informeren over en praktisch kennis

Nadere informatie

jaargang 18 nummer 5 oktober 2015 Uitnodiging

jaargang 18 nummer 5 oktober 2015 Uitnodiging Secr. Gerard Thijssen Rozenbloemstraat 34, 4921 KG Made Tel: 0162-683323 Mail: heemkundemadedrimmelen@gmail.com NIEUWSBRIEF jaargang 18 nummer 5 oktober 2015. Uitnodiging Op dinsdag 20 oktober organiseert

Nadere informatie

Betreft: Informatiepakket voorlichtingsbijeenkomst Ouderen in Veilige Handen

Betreft: Informatiepakket voorlichtingsbijeenkomst Ouderen in Veilige Handen Naam afdeling Naam contactpersoon Adres contactpersoon Postcode, woonplaats Datum: Kenmerk: Betreft: Informatiepakket voorlichtingsbijeenkomst Ouderen in Veilige Handen Beste heer/mevrouw, Dank voor uw

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Organiseer samen een WJD-dienstenveiling

Organiseer samen een WJD-dienstenveiling Organiseer samen een WJD-dienstenveiling INHOUD De WJD-dienstenveiling... 3 Stappenplan... 4 bijlage 1: Contactlijst... 6 Bijlage 2: Afsprakenlijst... 7 Bijlage 3: Plan van aanpak... 8 Bijlage 4: Ideeën

Nadere informatie

Koeien langs het ommetje Marienheem

Koeien langs het ommetje Marienheem Zes ommetjeswerkgroepen zijn druk met het voor elkaar maken van een aantal prachtige ommetjes door heel Overijssel. Daarbij hebben jullie regelmatig dezelfde vragen. Vandaar dat we een soort nieuwsbrief

Nadere informatie

VAN HANZEHUIS TOT L EVEL Z

VAN HANZEHUIS TOT L EVEL Z DOCENT Het thema architectuur was voor groep 5 en 6 vooral gericht op huizen van vroeger, die in en rondom het huidige stonden. De leerlingen keken naar verschillen en overeenkomsten tussen de huizen van

Nadere informatie

Foto s De Heuveltjes fietstocht juni 2015

Foto s De Heuveltjes fietstocht juni 2015 Foto s De Heuveltjes fietstocht juni 2015 foto s schilderijen expositie mei 2015 Foto s fietstocht De Maasdorpen mei 2015 «1 van 2» Persbericht: Gilde zoekt cursusleiders Computer en Fotografie Hebt u

Nadere informatie

Netwerktips lid bereid te geven een tip Bereid je voor Onderhoud je contacten Schrijf Mis geen kansen positief niet al te moeilijk

Netwerktips lid bereid te geven een tip Bereid je voor Onderhoud je contacten Schrijf Mis geen kansen positief niet al te moeilijk Netwerktips Hieronder een aantal tips op een rijtje: niet uitputtend, maar gewoon een selectie van mogelijkheden om in contact te komen met potentiele nieuwe klanten. 1. Word lid van een club, een mailinglist,

Nadere informatie

Cursussen Utrecht en haar historie

Cursussen Utrecht en haar historie Cursussen 2018 Utrecht en haar historie Wat een stad is Utrecht! Zoveel historie, zoveel nog te zien, en ik ben er al die jaren langs gefietst zonder het te weten. Voor u ligt de eerste folder met cursussen

Nadere informatie

TOOLKIT KLANTENBINDING DOOR GASTVRIJHEID OP DE CLUB SPORTWEKEN

TOOLKIT KLANTENBINDING DOOR GASTVRIJHEID OP DE CLUB SPORTWEKEN TOOLKIT KLANTENBINDING DOOR GASTVRIJHEID OP DE CLUB SPORTWEKEN Introductie Door mee te doen aan de AH Sportweken zet je jouw deuren open voor iedereen die wilt kennismaken met jouw club en sport. Je hoopt

Nadere informatie

/ Een bewonerscommissie opzetten Iets voor u?

/ Een bewonerscommissie opzetten Iets voor u? 2015-072/72015 Een bewonerscommissie opzetten Iets voor u? Meedenken en meedoen De woning waarin u woont maakt deel uit van een groter geheel, een zogenoemd complex. In zo n complex hebben de bewoners

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2 april 2017

Nieuwsbrief 2 april 2017 Nieuwsbrief 2 april 2017 Nieuwsbrief 2 april 2017 In deze nieuwsbrief zijn de volgende onderwerpen te lezen: 1. Historische canon van Castricum en Bakkum 2. Tentoonstelling Vervaagd agrarisch verleden

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

vaardigheden - 21st century skills

vaardigheden - 21st century skills vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met

Nadere informatie

Burgerpanel gemeente Oisterwijk. Resultaten onderzoek toevoeging van het dorp Haaren

Burgerpanel gemeente Oisterwijk. Resultaten onderzoek toevoeging van het dorp Haaren Burgerpanel gemeente Oisterwijk Resultaten onderzoek toevoeging van het dorp Haaren Burgerpanel gemeente Oisterwijk Resultaten onderzoek toevoeging van het dorp Haaren Britte van Dalen MSC ir. Jolanda

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.2 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

Landbouwmuseum Tiengemeten

Landbouwmuseum Tiengemeten Landbouwmuseum Tiengemeten Cultuureducatiepakket Basisscholen Landbouw Tiengemeten Landbouwmuseum Tiengemeten Cultuureducatiepakket Basisscholen Landbouw Museum Tiengemeten Tekst: Landbouw Museum Fotografie:

Nadere informatie

Communicatiemateriaal

Communicatiemateriaal Communicatiemateriaal ACE ARNHEM/ACHTERHOEK/LIEMERS Communicatiemateriaal V 1.0 27-01-2017 Inhoudsopgave Programma 3 Mail werkplekbegeleiders 4 Flyer werving medewerkers 5 Mail gast-medewerkers 6 Tekst

Nadere informatie

PASSENDE MEDEZEGGENSCHAP:

PASSENDE MEDEZEGGENSCHAP: PASSENDE MEDEZEGGENSCHAP: Hoe maak je die? 1 Passende medezeggenschap: Hoe maak je die? 2012 Colofon Passende medezeggenschap: Hoe maak je die? is een uitgave van LOC Zeggenschap in zorg. LOC komt op voor

Nadere informatie

Werk mee aan het herstel van biodiversiteit en cultuurhistorie in uw eigen streek. Start uw eigen project voor de terugkeer van de vlechtheg.

Werk mee aan het herstel van biodiversiteit en cultuurhistorie in uw eigen streek. Start uw eigen project voor de terugkeer van de vlechtheg. Werk mee aan het herstel van biodiversiteit en cultuurhistorie in uw eigen streek. Start uw eigen project voor de terugkeer van de vlechtheg. Rond 1900 lag er rond akkers en weilanden in Oost- en Zuid-Nederland

Nadere informatie

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer

Nadere informatie

VraagRaak ondersteunt bij medezeggenschap

VraagRaak ondersteunt bij medezeggenschap VraagRaak ondersteunt bij medezeggenschap VraagRaak is het steunpunt medezeggenschap in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. VraagRaak maakt onderdeel uit van de vereniging KansPlus, belangennetwerk

Nadere informatie

Geachte voorzitter Flierman, beste familieleden, geachte burgemeester, geacht College van Bestuur, geachte aanwezigen,

Geachte voorzitter Flierman, beste familieleden, geachte burgemeester, geacht College van Bestuur, geachte aanwezigen, Toespraak van Commissaris van de Koningin drs. Ank Bijleveld-Schouten bij het afscheid van Dr. Anne Flierman als voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Twente op 24 april 2013. Geachte

Nadere informatie

3.4 Het vergroten van de naamsbekendheid van de familieraad

3.4 Het vergroten van de naamsbekendheid van de familieraad Om als een rol van betekenis te kunnen spelen bij het bevorderen van de implementatie van familiebeleid in de instelling, is het een voorwaarde dat de bekend is. Niet alleen bij de Raad van Bestuur, maar

Nadere informatie

Deze handleiding geeft u tips voor de voorbereiding. Wat staat u te wachten en waar kunt u op letten?

Deze handleiding geeft u tips voor de voorbereiding. Wat staat u te wachten en waar kunt u op letten? Wat fijn dat u uw huis openstelt en een rondleiding wilt geven in uw woning in het kader van de thematours. Met uw deelname helpt u anderen op weg om hun huis duurzamer te maken en werkt u mee aan een

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding

Inhoudsopgave. Inleiding Handboek Inhoudsopgave Inleiding... 1 Thema... 2 1. Aan de slag... 3 2. Waar beginnen?... 4 2.1 WANNEER?... 4 2.2 AANMELDEN ALS ORGANISATOR... 5 2.3 SAMENSTELLEN VAN EEN TEAM... 5 2.4 WAARVOOR MOETEN WE

Nadere informatie

Samen zorgen voor de toekomst van mooi Gelderland. Meerjarenvisie Geldersch Landschap & Kasteelen 2016-2025

Samen zorgen voor de toekomst van mooi Gelderland. Meerjarenvisie Geldersch Landschap & Kasteelen 2016-2025 Samen zorgen voor de toekomst van mooi Gelderland Meerjarenvisie Geldersch Landschap & Kasteelen 2016-2025 650 gebouwen 35 kastelen, landhuizen, kasteelruïnes ruim 150 terreinen 24.000 museumstukken ruim

Nadere informatie

Werkboek. In 7 stappen aan de slag met maatschappelijke stage. Maatschappelijke stage in en rond de kerk. In 7 stappen

Werkboek. In 7 stappen aan de slag met maatschappelijke stage. Maatschappelijke stage in en rond de kerk. In 7 stappen kerk en stage Maatschappelijke stage in en rond de kerk In 7 stappen Werkboek In 7 stappen aan de slag met maatschappelijke stage Inhoudsopgave In zeven stappen aan de slag met maatschappelijke stage 4

Nadere informatie

HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit

HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit INHOUD Tips en trucs... 3 Ter inspiratie: verslagen van deelnemers... 5 2 Tips en trucs Tips om tot een goede invulling van

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Inspirerend Presenteren

Inspirerend Presenteren Inspirerend Presenteren Door Kai Vermaas & Charis Heising Bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla Inleiding Wil je leren hoe jij een presentatie kunt geven waar je zeker bent van je verhaal? En

Nadere informatie

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 BEÏNVLOEDING TOEKOMSTIG GEMEENTELIJK BELEID In maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Het is daarom van belang dat u nu al begint met het uitoefenen van belangenbehartiging

Nadere informatie

"Winterdutje" weer voorbij

Winterdutje weer voorbij Museum SMAAK is een tijdelijk museum door senioren, voor iedereen in het indrukwekkende en historische pand van het Pieters en Bloklands Gasthuis, Amersfoort centrum. Het museum is precies een maand open:

Nadere informatie

Lesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk

Lesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk Lesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In de lesbrieven van het thema Aan het werk hebben jullie

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam: Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren

Nadere informatie

Opdrachten bij de tentoonstelling Foodtopia

Opdrachten bij de tentoonstelling Foodtopia Opdrachten bij de tentoonstelling Foodtopia HET ETEN VAN DE TOEKOMST Welkom in Foodtopia! De tentoonstelling Foodtopia richt zich op voedselinnovaties die vaak gedaan werden en worden om wereldvoedselproblemen

Nadere informatie

3.6 Werving en selectie van leden voor de familieraad

3.6 Werving en selectie van leden voor de familieraad 3.6 Werving en selectie van leden voor de familieraad Een familieraad binnen een GGZ-instelling kan op verschillende manieren georganiseerd zijn: één familieraad voor de hele instelling, een centrale familieraad

Nadere informatie

PR-team, stand van zaken

PR-team, stand van zaken Beste deelnemer, Ditmaal ontvang je een update van het PR-team. Deze update staat voornamelijk in het teken van de kaartverkoop ten behoeve van ons thuisconcert op 24 mei a.s.. We vragen je deze dan ook

Nadere informatie