De opmars van ... duurzaam voedsel - Platform Verduurzaming ...
De opmars van ... duurzaam voedsel - Platform Verduurzaming ...
De opmars van ... duurzaam voedsel - Platform Verduurzaming ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Op bezoek<br />
bij biggen<br />
Pag. 3<br />
Pag. 7<br />
Duurzaam<br />
ondernemen<br />
Pag. 11<br />
klimaatplan<br />
Pag. 6<br />
Zuiver zuivel<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
Pag. 8<br />
(H)eerlijk<br />
eten<br />
Pag. 9<br />
Slim kiezen<br />
Pag. 12<br />
COlumn WnF<br />
appels<br />
& peren<br />
Duurzaamheidsagenda<br />
Pag. 5<br />
Pag. 4<br />
Wist<br />
je dat…<br />
Pag. 10<br />
<strong>De</strong> <strong>opmars</strong> <strong>van</strong> ...<br />
<strong>duurzaam</strong> <strong>voedsel</strong>
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
2<br />
‘de belangrijkste rol ligt bij<br />
de consument’<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
Maarten Rooijakkers opende tien jaar geleden een ‘zichtstal’ in Aarle-Rixtel, omdat hij vond dat<br />
boeren de varkenshouderij maar eens wat transparanter moest worden. Vanuit een skybox (“wel hoog,<br />
maar zonder bar en serverende dames”) kunnen bezoekers de zeugen en biggen in zijn stallen bekijken.<br />
3<br />
Met het kopen <strong>van</strong> <strong>voedsel</strong> of wat voor product<br />
dan ook, belast je het milieu. Maar zowel bedrijven<br />
als consumenten kunnen hun steentje<br />
bijdragen. Wouter de Bruijn, voorzitter <strong>van</strong><br />
het <strong>Platform</strong> <strong>Verduurzaming</strong> Voedsel, legt uit.<br />
“Het is belangrijk dat bedrijven aan verduurzaming<br />
doen. Onze grondstoffen moeten<br />
namelijk letterlijk groeien in een duurzame<br />
omgeving. Bedrijven beseffen dat dit in het<br />
kader <strong>van</strong> ‘people, planet en profit’ <strong>van</strong> groot<br />
belang is. <strong>De</strong> bedrijven die het meest <strong>duurzaam</strong><br />
produceren en distribueren - en dan<br />
bedoel ik zowel de inkoop <strong>van</strong> duurzame<br />
grondstoffen als de verduurzaming <strong>van</strong> de<br />
eigen productie- en distributieprocessen -<br />
blijken ook op andere terreinen heel goed te<br />
scoren. Wat dat betreft gaan ecologie en economie<br />
hand in hand.<br />
eerlijk<br />
Het produceren <strong>van</strong> <strong>voedsel</strong>, maar ook <strong>van</strong><br />
andere producten, heeft altijd effect op mens,<br />
dier en milieu. Hoe groot dat effect is, hangt<br />
af <strong>van</strong> de manier waarop je naar een product<br />
kijkt. Wij stellen dat er negen thema’s zijn<br />
waarop moet worden gelet bij de productie<br />
en distributie <strong>van</strong> <strong>voedsel</strong>. Waterverbruik,<br />
energieverbruik, reductie <strong>van</strong> CO2, transportreductie,<br />
afvalpreventie, dierenwelzijn,<br />
duurzame teelt, betrokkenheid <strong>van</strong> medewerkers<br />
en eerlijke handel.<br />
Het Ministerie <strong>van</strong> Landbouw, Natuur en<br />
Voedselkwaliteit (LNV) zorgt ervoor dat bijzondere<br />
initiatieven <strong>van</strong> het bedrijfsleven<br />
snel kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast<br />
kijken zij naar terugdringing <strong>van</strong> belemme-<br />
9 thema’s<br />
op een rij<br />
<strong>Verduurzaming</strong> <strong>voedsel</strong>. <strong>De</strong>ze benaming<br />
doet vast niet bij iedereen een belletje<br />
rinkelen. Om je wegwijs te maken in de<br />
wereld <strong>van</strong> duurzame voeding, volgt<br />
hieronder een beknopte uitleg.<br />
Bij verduurzaming <strong>van</strong> <strong>voedsel</strong> gaat het om<br />
drie aandachtsgebieden: het verminderen <strong>van</strong><br />
milieubelasting en afval, het vergroten <strong>van</strong><br />
dierenwelzijn en eerlijke handel. Daartoe moeten<br />
verduurzamingsprocessen worden doorgevoerd en<br />
moet het aanbod <strong>van</strong> duurzame <strong>voedsel</strong>producten<br />
worden vergroot. Omdat je samen meer bereikt<br />
dan alleen, hebben verschillende organisaties<br />
(zie colofon op pag. 12) zich verenigd in het<br />
<strong>Platform</strong> <strong>Verduurzaming</strong> Voedsel. Het doel: de<br />
verduurzaming <strong>van</strong> de <strong>voedsel</strong>keten versnellen.<br />
rende regels. En, heel belangrijk, het ministerie<br />
geeft zelf het goede voorbeeld door zo<br />
veel mogelijk duurzame producten in haar<br />
eigen catering aan te bieden.<br />
Veel niet-gouvernementele organisaties<br />
(ngo’s) zullen zich herkennen in een of meerdere<br />
<strong>van</strong> de negen thema’s. Sommige ngo’s<br />
helpen om de bijzondere initiatieven <strong>van</strong> het<br />
bedrijfsleven tot stand te brengen. Andere<br />
Transportreductie<br />
Bij transport gaat het om het<br />
verplaatsen <strong>van</strong> personen of<br />
goederen, bijvoorbeeld per<br />
(vracht)auto, trein, boot of<br />
vliegtuig. Verminderen <strong>van</strong> het<br />
aantal transportbewegingen,<br />
leidt to minder CO2-uitstoot<br />
en een reductie <strong>van</strong> de hoeveelheid<br />
geluid.<br />
Waterverbruik<br />
Dit verduurzamingsthema<br />
gaat over de hoeveelheid<br />
water die in de <strong>voedsel</strong>keten<br />
wordt gebruikt. Voor de productie<br />
<strong>van</strong> <strong>voedsel</strong> is water<br />
nodig, het is belangrijk om<br />
zuinig met water om te gaan.<br />
‘ Het zou goed zijn<br />
als consumenten<br />
tijdens het winkelen<br />
opletten<br />
of een product<br />
<strong>duurzaam</strong> is<br />
geproduceerd.’<br />
ngo’s houden het bedrijfsleven alert door<br />
aan te geven welke doelstellingen kunnen<br />
worden aangescherpt.<br />
Maar ik denk dat de belangrijkste rol bij de<br />
bewustwording <strong>van</strong> de consument ligt. Het<br />
zou goed zijn als consumenten tijdens het<br />
winkelen opletten of een product <strong>duurzaam</strong><br />
is geproduceerd. Daarmee stimuleer je een<br />
onderneming nóg meer om zich te onderscheiden<br />
op juist dit aspect. Het <strong>Platform</strong><br />
vindt vooral duidelijkheid essentieel. Consumenten<br />
moeten daarom zo goed mogelijk<br />
worden geïnformeerd. Pas dan kunnen zij<br />
een doordachte keuze maken.”<br />
Werken aan een duurzame wereld<br />
‘ Gezond, lekker<br />
en <strong>duurzaam</strong> eten<br />
gaan goed samen.<br />
Mooi dat de <strong>voedsel</strong>bedrijven<br />
hier<br />
serieus werk<br />
<strong>van</strong> maken.’<br />
– Sijas Akkerman, teammanager economie, landbouw<br />
en industrie bij Stichting Natuur en Milieu<br />
energieverbruik<br />
<strong>De</strong> hoeveelheid energie die ondernemingen<br />
verbruiken, bijvoorbeeld<br />
gas en elektriciteit. Minder<br />
en groenere energie zijn hierbij<br />
belangrijke aandachtspunten.<br />
Dierenwelzijn<br />
<strong>De</strong> fysieke en de gevoelsmatige<br />
gesteldheid <strong>van</strong> dieren. <strong>De</strong><br />
Europese Unie heeft vijf, op de<br />
grondrechten <strong>van</strong> mensen lijkende,<br />
‘dierlijke vrijheden’ toegekend:<br />
vrij <strong>van</strong> dorst, honger<br />
en ondervoeding; vrij <strong>van</strong> fysiek<br />
en fysiologisch ongerief; vrij <strong>van</strong><br />
pijn, verwondingen en ziektes;<br />
vrij om het normale gedrag te<br />
kunnen uitoefenen; vrij <strong>van</strong> angst<br />
en chronische stress.<br />
Duurzame teelt<br />
Zodanig ontwikkelen <strong>van</strong> gewassen, dat schade voor het milieu (zoals<br />
ecosystemen, biodiversiteit water en klimaat) wordt geminimaliseerd.<br />
CO 2-reductie<br />
Bij dit verduurzamingsthema<br />
gaat het om de hoeveelheid<br />
CO2 (en CO2-equivalenten)<br />
die een onderneming veroorzaakt.<br />
Centrale vraag is hoe<br />
de uitstoot <strong>van</strong> CO2 kan worden<br />
verminderd.<br />
Betrokkenheid<br />
medewerkers<br />
Dit is de maatschappelijke betrokkenheid<br />
<strong>van</strong> medewerkers<br />
in Nederland (of het land <strong>van</strong><br />
initiatief). Hierbij kan het zowel<br />
gaan om community investment<br />
als om de resultaten <strong>van</strong><br />
onderzoek naar de betrokkenheid<br />
<strong>van</strong> medewerkers.<br />
Kijk voor meer informatie op<br />
www.verduurzaming<strong>voedsel</strong>.nl<br />
Afvalpreventie<br />
Bij afvalpreventie gaat het<br />
erom het ontstaan <strong>van</strong> afval<br />
te beperken en zo mogelijk<br />
helemaal te voorkomen. Afval<br />
dat overblijft kan worden<br />
gebruikt om energie uit te<br />
winnen (vergisting), afval<br />
kan ook worden hergebruikt,<br />
gerecycled, verwerkt of verbrand.<br />
eerlijke handel<br />
Duurzame ontwikkeling <strong>van</strong> de<br />
internationale handel, vooral de<br />
export <strong>van</strong> arme landen naar<br />
rijke Westerse landen. Verbetering<br />
<strong>van</strong> sociale aspecten staat<br />
hierbij centraal.<br />
Varkensvlees<br />
met ster<br />
“Veel mensen hebben een verkeerd beeld <strong>van</strong><br />
de sector of weten zelfs niet hoe een varken<br />
er uitziet”, legt Rooijakkers uit. “Daarom<br />
willen we laten zien hoe varkens anno 2010<br />
worden gehuisvest.”<br />
Het beeld dat bezoekers nu zien, is wezenlijk<br />
anders dan tien jaar geleden. Rooijakkers<br />
werkt aan stankvermindering en betere<br />
inpassing <strong>van</strong> zijn bedrijf in het Brabantse<br />
landschap. Sinds kort houdt hij zich ook aan<br />
de Good Farming Star- (GFS) richtlijnen. Dat<br />
betekent onder meer extra leefruimte per<br />
varken, niet meer castreren en meer en ander<br />
speelgoed.<br />
Beter bijtbaar<br />
In plaats <strong>van</strong> een bal aan een ketting kunnen<br />
de varkens zich tegenwoordig vermaken met<br />
stukken touw, stro en papier. “Allemaal beter<br />
bijtbaar, wroetbaar en afbreekbaar. Met deze<br />
materialen kunnen ze zich meer uitleven”, is<br />
de ervaring <strong>van</strong> Rooijakkers.<br />
Voor de veehouder zijn er drie belangrijke<br />
redenen om volgens de GFS-principes te<br />
gaan werken. “Ik kan mijn varkens meer<br />
bieden, ik kom tegemoet aan wensen <strong>van</strong> de<br />
maatschappij en de politiek en het levert een<br />
betere prijs op voor mijn varkens. Dierenwelzijn<br />
staat hoog op onze agenda.”<br />
‘ Veel mensen<br />
hebben een<br />
verkeerd beeld<br />
<strong>van</strong> de sector of<br />
weten zelfs niet<br />
hoe een varken<br />
er uitziet’<br />
economisch interessant<br />
In de schappen <strong>van</strong> supermarkt Albert Heijn<br />
liggen tegenwoordig verpakkingen met varkensvlees<br />
met het ‘Beter Leven’-label <strong>van</strong> de<br />
Dierenbescherming.<br />
Staat er één ster op het etiket, dan kan het<br />
vlees bij Rooijakkers <strong>van</strong>daan komen. In ruil<br />
voor de aanpassingen die hij moest doen,<br />
krijgt zijn vlees namelijk een label met één<br />
ster en een iets hoger prijskaartje.<br />
Op zich zou hij ook wel twee (scharrel) of<br />
drie sterren (biologisch) op zijn vlees willen<br />
zien, “maar dan moet er wel een goede basis<br />
onder liggen en moet het economisch interessant<br />
zijn.”<br />
Meer dan één ster vraagt namelijk om ingrijpende<br />
aanpassingen aan het bedrijf en de<br />
consument lijkt nog onvoldoende bereid die<br />
meerkosten te betalen.<br />
BiOlOgiSCH succes op internet<br />
Alex en Anneke <strong>van</strong> Hootegem begonnen tien jaar geleden een internetwinkel voor biologische producten.<br />
“Onze klanten zijn heel trouw, want als je eenmaal biologisch eet, wil je niet meer terug.”<br />
Waarom een biologische<br />
internetwinkel?<br />
“We zijn zelf tien jaar geleden<br />
overgestapt <strong>van</strong> gangbaar naar biologisch<br />
met ons akkerbouwbedrijf.<br />
Toen wilden we ook biologisch gaan<br />
eten, maar niet alleen de producten<br />
die we verbouwen op ons eigen bedrijf.<br />
Het assortiment biologische<br />
producten in de winkels was destijds<br />
nog heel klein en de kwaliteit was<br />
beneden alle peil. Dat kunnen we<br />
zelf beter, dachten we. En dat is nu<br />
ook wel gebleken.”<br />
Valt er een goede boterham<br />
mee te verdienen?<br />
“We hebben ontdekt dat je een lange<br />
adem moet hebben. <strong>De</strong> eerste paar<br />
jaar gebeurde er niet zo veel, maar<br />
inmiddels zijn er al heel wat mensen<br />
klant geworden. Die klanten zijn<br />
heel trouw, want als je eenmaal biologisch<br />
eet, wil je meestal niet meer<br />
terug.”<br />
Biggenbezoek<br />
Zelf een varkensstal bezoeken? Dat<br />
kan in Beek en Donk (12.00 - 17.00<br />
uur) en in Aarle-Rixtel (11.00 - 16.00<br />
uur). Op beide locaties worden<br />
verschillende activiteiten aangeboden<br />
met en zonder dieren. Meer<br />
informatie op www.stapindestal.nl<br />
Dat was ook jullie eigen<br />
ervaring?<br />
“Biologisch eten is beter voor het<br />
milieu, maar het is ook lekkerder.”<br />
Waar verkopen jullie?<br />
“We zitten in een groot deel <strong>van</strong><br />
Zuid-Nederland en een stuk <strong>van</strong><br />
België. We zitten niet in heel Nederland,<br />
omdat we veel met regionale<br />
producten werken en deze ook bij<br />
mensen thuis brengen.”<br />
Is jullie aanbod seizoens-<br />
gebonden?<br />
“Ja, maar niet helemaal. Tomaten<br />
bijvoorbeeld halen we in de winter<br />
uit het buitenland. Maar boontjes<br />
zijn echt niet lekker uit het buitenland,<br />
dus die hebben we alleen in het<br />
seizoen.”<br />
Dat vinden jullie klanten<br />
niet erg?<br />
“Onze klanten zijn heel tevreden. Ze<br />
vinden het vooral makkelijk dat we<br />
de spullen aan huis bezorgen.”<br />
Jullie lijken een gat in<br />
de markt te vullen. Ligt<br />
concurrentie op de loer?<br />
“Daar zijn we niet zo bang voor. Alles<br />
op internet groeit als kool. Als<br />
mensen een biologische winkel op<br />
internet willen beginnen, moeten ze<br />
dat vooral doen. Je moet je alleen wel<br />
realiseren dat het een hele klus is om<br />
het op te zetten.”<br />
Kijk voor meer informatie op<br />
www.degroteverleiding.nl
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
4 5<br />
rOn<strong>De</strong>el ei<br />
<strong>De</strong> rondeelkippen eten volop<br />
verse maïs en granen. Het<br />
<strong>voedsel</strong> bevat ook Pro Terra<br />
soja, zogenaamde duurzame<br />
soja. Voor de productie hier<strong>van</strong><br />
heeft geen ontbossing<br />
plaatsgevonden, het is niet<br />
genetisch gemodificeerd en<br />
er is extra aandacht voor de<br />
arbeidsomstandigheden.<br />
<strong>De</strong> Rondeelkippen hebben<br />
de beschikking over maar<br />
liefst drie verblijven. In het<br />
nachtverblijf kunnen de kippen<br />
eten, drinken, rusten<br />
en eieren leggen. In het<br />
dagverblijf is ruimte voor<br />
scharrelen en stofbaden. Bij<br />
de bosrand kunnen de kippen<br />
ook scharrelen, verkennen en<br />
beschutting zoeken. Het<br />
vierde gedeelte <strong>van</strong><br />
het Rondeel, de<br />
centrale middenkern,<br />
bestaat uit<br />
drie delen.<br />
Op de begane<br />
grond is een werkruimte<br />
voor de pluimveehouder.<br />
Daarboven is een<br />
ruimte voor bezoekers <strong>van</strong><br />
Rondeel, scholieren die voor<br />
een excursie komen en vergaderingen.<br />
Op de tweede<br />
verdieping is een technische<br />
ruimte waar onder meer de<br />
natuurlijke ventilatie wordt<br />
geregeld.<br />
<strong>De</strong> eieren worden <strong>van</strong>af<br />
Rondeel in Barneveld vervoerd<br />
met stille en zuinige<br />
vrachtwagens.<br />
Het Rondeelei zit in een opvallende,<br />
ronde verpakking en is<br />
te verkrijgen bij Albert Heijn.<br />
<strong>De</strong> verpakking is gemaakt <strong>van</strong><br />
biologisch afbreekbare restkokosvezels.<br />
Dit doosje is iets<br />
duurzamer dan een doosje<br />
<strong>van</strong> gerecycled karton.<br />
Naast de drie sterren <strong>van</strong> de<br />
Nederlandse Dierenbescherming<br />
(net als biologische<br />
eieren) hebben de eieren <strong>van</strong><br />
Rondeel ook het Milieukeur.<br />
<strong>De</strong>ze eieren zullen<br />
in de toekomst<br />
de schappen<br />
<strong>van</strong> supermarkten<br />
veroveren.<br />
Meer informatie:<br />
www.rondeeleieren.nl<br />
www.duurzameveehouderij.nl<br />
Piet Korstanje in zijn boomgaard<br />
appelteelt<br />
Hij had voor de biologische teelt kunnen gaan, maar<br />
Piet Korstanje ging een stap verder en maakte zijn<br />
bedrijf biologisch-dynamisch. “Ik wil gewassen zo<br />
sterk en harmonieus mogelijk laten opgroeien.”<br />
1980 was het jaar dat Piet<br />
Korstanje besloot zijn drie<br />
jaar jonge fruitteeltbedrijf<br />
biologisch-dynamisch te<br />
maken. <strong>De</strong> reden? “Ik maakte<br />
me zorgen over het gebruik <strong>van</strong><br />
de chemie in de landbouw.”<br />
Boomgaard Ter Linde in Oostkapelle<br />
(Zeeland) is de locatie<br />
waar Korstanje zijn bedrijf in<br />
1991 naartoe verhuisde. <strong>De</strong> grond<br />
wordt er al sinds 1930 biologischdynamisch<br />
bewerkt. <strong>De</strong> zoektocht<br />
naar een nieuwe plek voor<br />
de boomgaard begon omdat de<br />
kwaliteit <strong>van</strong> de grond vlakbij<br />
Goes, waar het bedrijf was gevestigd,<br />
niet voldoende was. Daardoor<br />
leed het fruit onder ziekten<br />
en plagen.<br />
Avalon-grond is de stichting die<br />
Korstanje in 1991 in het leven<br />
riep om de grond in Oostkapelle<br />
biologisch-dynamisch te houden.<br />
“Ik pacht de grond <strong>van</strong> de<br />
stichting. Als de grond in particuliere<br />
handen was gekomen,<br />
was het maar de vraag wat er in<br />
de toekomst mee zou gebeuren.”<br />
Biologisch-dynamisch is een<br />
voor Korstanje <strong>van</strong>zelfsprekende<br />
landbouwmethode, waarbij hij<br />
zorgvuldig rekening houdt met<br />
invloeden <strong>van</strong> de natuur en de<br />
kosmos. “Als ik biologisch was<br />
gaan telen, had ik kunstmest<br />
kunnen ver<strong>van</strong>gen door compost,<br />
maar het ging mij veel<br />
meer om het systeem en niet om<br />
symptoombestrijding.”<br />
Appels zijn de voornaamste<br />
handelswaren <strong>van</strong> Korstanje. In<br />
zijn boomgaard groeien Collina,<br />
Alkmene, Elstar en Topaz. “<strong>De</strong>ze<br />
soorten smaken goed, zijn goed<br />
te bewaren en biologisch goed<br />
te telen. Ze zijn weinig gevoelig<br />
voor ziekten en plagen.”<br />
Peren horen er voor Korstanje<br />
gewoon bij. <strong>De</strong> Conference is<br />
de bekende handpeer, de Gieser<br />
Wildeman is een stoofpeer.<br />
Supermarkt wordt duurzamer<br />
Ook in de schappen <strong>van</strong> de supermarkt liggen steeds meer duurzame producten. Arie <strong>van</strong><br />
Doesburg is onder andere verantwoordelijk voor deze artikelen bij supermarktketen Plus.<br />
Wat doet Plus aan<br />
<strong>duurzaam</strong>heid?<br />
“We hebben onder meer fairtradebananen<br />
en -koffie. <strong>De</strong>ze<br />
artikelen komen <strong>van</strong> boeren uit<br />
verre landen die er een eerlijke<br />
prijs voor krijgen. Zo blijft voor<br />
elke doos bananen die wij kopen<br />
één dollar in het land <strong>van</strong> herkomst.<br />
Verder hebben we veel<br />
biologisch <strong>voedsel</strong> en streekproducten<br />
<strong>van</strong> het merk Gijs. Dit<br />
zijn ambachtelijke waren die uit<br />
Nederland komen. Geen massaproductie,<br />
maar puur, ambachtelijk<br />
en goed <strong>van</strong> smaak.”<br />
Waarom verkopen jullie al<br />
deze producten?<br />
“We willen onderscheidend<br />
zijn <strong>van</strong> de massa. Bovendien<br />
is de consument tegenwoordig<br />
op zoek naar eerlijkheid en willen<br />
wij de supermarkt zijn met<br />
oog voor mens, milieu en maatschappij.”<br />
Sinds wanneer zijn jullie<br />
hier mee bezig?<br />
“We verkopen al vijf jaar biologische<br />
producten, maar de streekartikelen<br />
<strong>van</strong> Gijs hebben we pas<br />
anderhalf jaar.”<br />
Wat is de toekomst <strong>van</strong><br />
<strong>duurzaam</strong> <strong>voedsel</strong> in de<br />
supermarkt?<br />
“We zullen er meer in gaan investeren,<br />
maar daar zijn we nu<br />
ook al mee bezig. Al onze huismerkthee<br />
wordt bijvoorbeeld<br />
begin 2011 helemaal fair trade.”<br />
‘ <strong>De</strong>ze artikelen<br />
komen <strong>van</strong> boeren<br />
uit verre landen die<br />
er een eerlijke prijs<br />
voor krijgen’<br />
volgens de<br />
wetten <strong>van</strong><br />
de kosmos<br />
tips voor<br />
‘een peer op z’n best’<br />
<strong>De</strong> rijpheid bepaal je<br />
door met je duim net<br />
onder het steeltje<br />
te drukken. Als je dit<br />
zachtjes kunt indrukken,<br />
is de peer rijp.<br />
Zijn je peren nog te<br />
hard? Stop ze dan<br />
in een papieren zak<br />
met een appel of een<br />
banaan. Zo versnel<br />
je het rijpingsproces.<br />
Door peren in de<br />
koelkast te leggen,<br />
vertraag je het rijpingsproces.<br />
Meer informatie:<br />
www.boomgaardterlinde.nl<br />
fabrieken<br />
Verpakkingen, energie en transparantie in de keten. <strong>De</strong>ze drie thema’s<br />
prijken op de Duurzaamheidsagenda 2010 <strong>van</strong> koepelorganisatie Federatie<br />
Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI). Een introductie in vogelvlucht.<br />
‘<strong>van</strong>daag doen we het beter<br />
‘FNLI in actie: zichtbaar en concreet’:<br />
het is de titel <strong>van</strong> de Duurzaamheidsagenda,<br />
waarmee de organisatie aan<br />
Nederland – en dus ook de consument<br />
– wil laten zien dat er hard wordt gewerkt<br />
aan verduurzaming binnen de<br />
levensmiddelenindustrie. Jaarlijks ligt<br />
de focus op twee of drie thema’s.<br />
Verpakkingen<br />
Een verpakking is het visitekaartje <strong>van</strong><br />
een product. Een aantrekkelijk omhulsel<br />
kan je net over die streep trekken<br />
om een product te kopen. Het geeft<br />
daarnaast informatie over de inhoud en<br />
beschermt je aankoop tegen beschadiging<br />
of bederf. Maar de gloriedagen <strong>van</strong><br />
de verpakking zijn voorbij zodra het<br />
product is uitgepakt of geconsumeerd.<br />
Wat rest, is afval.<br />
Volgens FNLI wordt er ‘een wereld<br />
aan verduurzaming gewonnen’ in de<br />
keten <strong>van</strong> het verpakken, de terugwinning<br />
<strong>van</strong> verpakkingsmaterialen en<br />
de recycling <strong>van</strong> de verpakking. Afval<br />
is tenslotte een essentiële grondstof<br />
voor nieuwe waardevolle producten.<br />
Niet alleen werkt de levensmiddelenindustrie<br />
hard aan het verbeteren <strong>van</strong><br />
bestaande verpakkingen, ook worden<br />
nieuwe verpakkingen ontwikkeld. Met<br />
als uiteindelijke doel: zo laag mogelijke<br />
milieulasten.<br />
energie<br />
Energie is onmisbaar als het gaat om<br />
productieprocessen, maar ‘schoon en<br />
zuinig’ zijn hier kernwoorden. Bedrijven<br />
kunnen in de processen blijven verduurzamen,<br />
door bijvoorbeeld energiescans te<br />
laten uitvoeren. Hierbij wordt het energieverbruik<br />
<strong>van</strong> de onderneming onder<br />
de loep genomen. Daarnaast stimuleert<br />
FNLI bedrijven te kijken naar energieopwekking<br />
uit reststromen en bijproducten<br />
uit de levensmiddelenindustrie. Met de<br />
overheid is overeengekomen dat bedrijven<br />
in de agroketen 2 procent energie per<br />
jaar zullen besparen, de broeikasgassen<br />
met 30 procent zullen verminderen en<br />
dat er 20 procent duurzame energie moet<br />
worden gebruikt in 2020.<br />
voor morgen’<br />
Transparantie in de keten<br />
‘Vandaag doen we het beter voor morgen.’<br />
Het is het motto <strong>van</strong> de levensmiddelenproducenten.<br />
En dan niet<br />
alleen binnen Nederland; de helft <strong>van</strong><br />
alle grondstoffen wordt geïmporteerd<br />
en 40 procent <strong>van</strong> de geproduceerde<br />
levensmiddelen wordt weer geëxporteerd.<br />
Over de grens kijken is dus noodzakelijk.<br />
Mvo, ofwel maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen, is een sleutelwoord<br />
in de levensmiddelenindustrie.<br />
Aandacht voor mens, milieu en maatschappij<br />
in het productieproces: stapje<br />
voor stapje komt het steeds dichterbij.<br />
PrOCeSVerBeTeringen in de keten<br />
Suiker Unie<br />
Suiker Unie helpt rietsuikerboeren<br />
in Afrika bij het ontwikkelen<br />
<strong>van</strong> duurzame landbouw<br />
en het opzetten <strong>van</strong> een infrastructuur<br />
om rietsuiker aan<br />
Europese landen te kunnen<br />
leveren.<br />
In samenwerking met de organisatie<br />
Solidaridad en het<br />
Better Sugarcane Initiative<br />
adviseert Suiker Unie boeren<br />
over duurzame landbouw en<br />
maakt zij boeren bekend met<br />
nieuwe landbouwtechnieken.<br />
FrieslandCampina<br />
FrieslandCampina Benelux is<br />
in 2010 begonnen met de aan-<br />
koop <strong>van</strong> duurzame cacao<br />
voor het merk Chocomel. Om<br />
dat te bereiken werken ze samen<br />
met UTZ CERTIFIED, het<br />
<strong>duurzaam</strong>heidsprogramma<br />
waarbinnen boeren onder<br />
meer leren hoe ze hun grond<br />
zo kunnen bewerken dat deze<br />
vruchtbaar blijft. Ook worden<br />
de werkomstandigheden en<br />
de concurrentiepositie <strong>van</strong><br />
de cacaoboeren verbeterd.<br />
energie<br />
Arla Foods<br />
Zuivelonderneming<br />
Arla Foods Nederland<br />
gebruikt sinds<br />
juli 2010 uitsluitend<br />
groene stroom.<br />
GreenChoice levert<br />
deze 100 procent<br />
groene stroom, die<br />
voor 25 procent uit<br />
waterkracht en 75<br />
procent uit wind<br />
bestaat.<br />
Voor windenergie<br />
werkt GreenChoice<br />
samen met Windunie,<br />
dat 100 procent<br />
Nederlandse<br />
windenergie levert,<br />
geproduceerd met<br />
windmolens op<br />
voornamelijk boerenbedrijven.<br />
<strong>De</strong><br />
opbrengst wordt<br />
geherinvesteerd in<br />
windenergie.<br />
Zo stimuleert Arla<br />
Foods de productie<br />
<strong>van</strong> schone energie<br />
door agrariërs en<br />
het verduurzamen<br />
<strong>van</strong> de landbouw.<br />
Verpakkingen<br />
Plastic Heroes<br />
Producenten en importeurs <strong>van</strong> verpakte<br />
producten zijn verenigd in de Stichting Ned<strong>van</strong>g,<br />
omdat zij samen verantwoordelijk zijn<br />
voor de organisatie en kosten <strong>van</strong> inzameling<br />
en recycling <strong>van</strong> hun verpakkingsafval.<br />
Eind 2012 moet 42 procent <strong>van</strong> al het plastic<br />
verpakkingsafval efficiënt worden gerecycled.<br />
Met de Plastic Heroes-campagne wijst<br />
Ned<strong>van</strong>g Nederlanders op een speelse<br />
manier op het belang <strong>van</strong> het scheiden <strong>van</strong><br />
plastic verpakkingsafval <strong>van</strong> het restafval.<br />
Zie www.plasticheroes.nl<br />
Coca-Cola<br />
Nieuwe technologie en slim design maken<br />
de verpakkingen <strong>van</strong> Coca-Cola steeds<br />
lichter. Het gewicht <strong>van</strong> de stalen blikjes <strong>van</strong><br />
Coca-Cola nam de afgelopen veertig jaar al<br />
met 70 procent af en het gewicht <strong>van</strong> grote<br />
PET-flessen is gemiddeld 16 procent lichter<br />
dan vier jaar geleden. Dat is goed voor het<br />
milieu. Er is er namelijk minder energie nodig<br />
voor productie, transport en recycling<br />
<strong>van</strong> deze verpakkingen.<br />
Beemster<br />
Beemster kaas is<br />
CO2-neutraal doordat<br />
Beemster en<br />
zijn melkveehouders<br />
alleen gebruikmaken<br />
<strong>van</strong> groene stroom<br />
en groen gas.<br />
Een aantal Beemster-melkveehouders<br />
produceert<br />
duurzame energie<br />
via windmolens,<br />
zonnepanelen of<br />
vergisters. Beemster<br />
bekijkt of het in<br />
de toekomst mogelijk<br />
is om alle energie<br />
die wordt gebruikt<br />
af te nemen bij deze<br />
melkveehouders.
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
6 7<br />
melk<br />
koeien in de wei, een typisch<br />
nederlands landschap. Om<br />
dit beeld vast te houden, en<br />
omdat koeien het heerlijk<br />
vinden om naar buiten te<br />
kunnen, is de Stichting Weidegang<br />
opgericht. Binnen<br />
de moderne veehouderij is<br />
het niet <strong>van</strong>zelfsprekend<br />
dat koeien <strong>van</strong> voorjaar tot<br />
najaar in de wei worden<br />
gelaten.<br />
<strong>De</strong> definitie <strong>van</strong> weidegang<br />
is dat koeien gedurende<br />
minimaal 120 dagen<br />
per jaar, ten<br />
minste 6 uur per<br />
dag, <strong>van</strong> voorjaar<br />
tot najaar<br />
in de wei lopen.<br />
Biologische koeien<br />
kunnen altijd genieten <strong>van</strong><br />
de buitenlucht. <strong>De</strong> productie<br />
<strong>van</strong> de zuivelproducten <strong>van</strong><br />
deze koeien verschilt <strong>van</strong><br />
de productie <strong>van</strong> reguliere<br />
zuivelproducten. <strong>De</strong> biologische<br />
productiewijze houdt<br />
onder meer in dat koeien<br />
gegarandeerd weidegang<br />
krijgen. Ook eten de koeien<br />
biologisch geteeld veevoer<br />
en voor het grasland gebruiken<br />
biologische melkveehouders<br />
geen kunstmest en<br />
chemische gewasbeschermingsmiddelen.<br />
Op het gebied <strong>van</strong> verpakkingen<br />
dragen FrieslandCampina<br />
en Melkan – het huismerk<br />
<strong>van</strong> Jan Linders en andere<br />
Superunie-supermarkten<br />
– bij aan een duurzame samenleving.<br />
<strong>De</strong> biologische<br />
melk <strong>van</strong> FrieslandCampina<br />
is verpakt in klimaatneutrale<br />
verpakkingen.<br />
Alle CO2 die vrijkomt bij<br />
het maken en vervoeren<br />
<strong>van</strong> de verpakkingen wordt<br />
gecompenseerd volgens de<br />
zogenaamde Gold Standard,<br />
onder meer ondersteund<br />
door het Wereld natuur<br />
Fonds. <strong>De</strong> verpakkingen <strong>van</strong><br />
Melkan, gemaakt <strong>van</strong> verantwoorde<br />
houtvezels, dragen<br />
het FSC-keurmerk, eveneens<br />
ondersteund door het WNF.<br />
meters maken in<br />
de achterhoek<br />
Gasterij <strong>De</strong> Gulle Waard in Winterswijk begon tien jaar geleden met het gebruik <strong>van</strong> producten uit de ‘eigen’<br />
Achterhoek. Nel Schellekens-<strong>De</strong>n Herder zwaait de scepter in de keuken. “Gasten proeven dat je puur kookt.”<br />
Waarom stapten jullie destijds<br />
over op streekproducten?<br />
“We zijn een Vlaams georiënteerd restaurant.<br />
Toen we begonnen, achttien jaar geleden, haalden<br />
we de meeste producten uit Vlaanderen.<br />
Maar door gesprekken met onze gasten realiseerden<br />
we ons dat er een enorm aanbod in de Achterhoek<br />
is. En dat we daar<strong>van</strong> gebruik moeten<br />
maken om te zorgen dat het economisch gezien<br />
goed blijft gaan met de streek.”<br />
Hoe gaan jullie nu te werk?<br />
“We maken meters in het Achterhoekse. We hebben<br />
afspraken met zo’n dertig kleinproducenten<br />
en dat worden er steeds meer. We halen<br />
alles, behalve vis, bij producenten uit de buurt.<br />
Ik maak onder meer zelf thee en pasta <strong>van</strong><br />
Achterhoeks speltmeel. Het aanbod <strong>van</strong> een<br />
bijzondere variatie smaaktomaten gebruik ik<br />
om bijvoorbeeld ijs, boter, pesto of zongedroogde<br />
tomaten te maken. Zo ‘bewaar’ ik de zomer. Ik<br />
werk eigenlijk net als een ambachtelijk slager;<br />
alle beesten verwerk ik <strong>van</strong> kop tot staart – ik<br />
maak bijvoorbeeld hammen en worsten – zodat<br />
het voor de boer het meest opbrengt.”<br />
Zou je collega’s deze werkwijze<br />
willen aanraden?<br />
“Ik hoop echt dat steeds meer mensen op deze<br />
manier gaan werken. Dus zo min mogelijk weggooien,<br />
seizoensproducten gebruiken en producenten<br />
uit de omgeving zoeken. Ik zal nooit met<br />
ananas of rijst werken, omdat ik die producten<br />
moet invliegen. Ik zoek alternatieven. Voor een<br />
creatieve kok, geeft dat veel meer voldoening dan<br />
kant-en-klaar inkopen bij een groothandel.”<br />
Onderzoek <strong>duurzaam</strong>heid keten <strong>van</strong> eten<br />
Hoe denkt de consument over <strong>duurzaam</strong>heid? Hieronder een aantal conclusies uit<br />
onderzoek <strong>van</strong> het Centraal Bureau levensmiddelenhandel (CBl) en de Federatie<br />
nederlandse levensmiddelen industrie (Fnli). Herken je je in deze uitspraken?<br />
<strong>De</strong> meeste consumenten<br />
1 kiezen voor duurzame<br />
producten <strong>van</strong>wege hun eigen<br />
gezondheid, diervriendelijke<br />
productie en uit milieuoverwegingen.<br />
Ook de betere<br />
smaak speelt een rol.<br />
2<br />
Duurzaamheid is zelden<br />
het enige aankoopargument.<br />
Aardbeien worden<br />
bijvoorbeeld bij voorkeur niet<br />
in de winter gegeten <strong>van</strong>wege<br />
transport of kasteelt, maar<br />
ook omdat ze dan minder<br />
goed smaken.<br />
<strong>De</strong> prijs blijkt nog de<br />
3 grootste barrière om<br />
voor <strong>duurzaam</strong> te kiezen.<br />
Veel mensen denken dat<br />
biologisch alleen betaalbaar<br />
is voor gezinnen met hogere<br />
inkomens.<br />
<strong>De</strong> prijs blijkt<br />
een barrière<br />
om <strong>duurzaam</strong><br />
te kiezen<br />
4<br />
Consumenten zien dure<br />
supermarkten eerder als<br />
<strong>duurzaam</strong> dan de winkels in<br />
het lagere prijssegment.<br />
Bij <strong>duurzaam</strong>heid denken<br />
5 consumenten eerder aan<br />
een vers product als vlees<br />
of groente dan bij een meer<br />
verwerkt product zoals cola.<br />
<strong>De</strong> duurzame wereld <strong>van</strong> je boodschappen.<br />
Ben je benieuwd hoe <strong>duurzaam</strong> jouw boodschappen<br />
worden geproduceerd? Op de website<br />
www.keten<strong>van</strong>eten.nl kun je precies zien wat<br />
de Nederlandse levensmiddelenindustrie doet<br />
om productieprocessen te verduurzamen.<br />
<strong>De</strong> keten op de website bestaat uit vijf schakels:<br />
grondstof, transport, productie & verwerking,<br />
handel & distributie en verpakken & recyclen.<br />
Daarnaast vind je er allerlei informatie over<br />
algemene en gezamenlijke initiatieven die de<br />
levensmiddelenindustrie neemt.<br />
<strong>De</strong> Federatie Nederlandse Levensmiddelen<br />
Industrie (FNLI), initiatiefnemer <strong>van</strong> www.keten<strong>van</strong>eten.nl,<br />
hoopt dat de website een inspiratiebron<br />
is voor consumenten en bedrijven. Levensmiddelenproducenten<br />
die een goed initiatief<br />
hebben op het gebied <strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong>heid kunnen<br />
dit aangeven via keten<strong>van</strong>eten@fnli.nl<br />
<strong>De</strong> levensmiddelenindustrie heeft de afgelopen jaren veel ondernomen op het gebied<br />
<strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong>heid. Die activiteiten willen we graag laten zien!<br />
horeca<br />
Duurzaamheid heeft de toekomst in de horecabranche, daar<strong>van</strong> is Lodewijk <strong>van</strong> der Grinten<br />
overtuigd. “Het is niet alleen beter voor mens, dier en milieu”, zegt de directeur <strong>van</strong> Koninklijke<br />
Horeca Nederland (KHN). “Als je de juiste keuzes maakt, komt het ook je bedrijfsvoering ten goede.”<br />
‘Duurzaamheid<br />
‘ Het is pure noodzaak.<br />
We kunnen<br />
niet doorgaan<br />
met maar raak<br />
consumeren en<br />
onnodig veel afval<br />
produceren.’<br />
– Lodewijk <strong>van</strong> der Grinten, directeur KHN<br />
“Het is geen modegril of hype, het<br />
is pure noodzaak. We kunnen niet<br />
doorgaan met maar raak consumeren<br />
en onnodig veel afval produceren. We<br />
moeten verantwoordelijkheid nemen.<br />
Als branche willen we daarbij een<br />
vooraanstaande positie innemen.”<br />
Het is een <strong>van</strong> de doelstellingen <strong>van</strong><br />
het <strong>Platform</strong> <strong>Verduurzaming</strong> Voedsel,<br />
waar KHN deel <strong>van</strong> uitmaakt: in 2012<br />
moet 90 procent <strong>van</strong> alle horecaondernemers<br />
weten en begrijpen wat verduurzaming<br />
is.<br />
respect<br />
Om te beginnen is de keus voor <strong>duurzaam</strong><br />
geproduceerde producten op<br />
de kaart <strong>van</strong> belang. Volgens Van der<br />
Grinten wordt al zeer regelmatig gewerkt<br />
met fairtradeproducten, vleesver<strong>van</strong>gers,<br />
duurzame vis en <strong>duurzaam</strong><br />
geproduceerd vlees.<br />
“Stel jezelf als ondernemer iedere<br />
keer dat je inkoopt de vraag: zijn deze<br />
producten op een duurzame manier<br />
geproduceerd en vervoerd met respect<br />
voor mens, dier en milieu?” Een andere<br />
optie is kiezen voor producten die<br />
uit de omgeving worden gehaald en<br />
waarvoor dus geen hoge transportkosten<br />
zijn gemaakt. En voor groente en<br />
fruit <strong>van</strong> het seizoen, zodat het energieverbruik<br />
in de kassen omlaag kan.<br />
Winst<br />
Voedselverspilling is een ander, heikel<br />
punt in horecaland. Volgens Van der<br />
Grinten zit de winst <strong>van</strong> veel ondernemers<br />
letterlijk ‘in de kiepelton’, omdat er<br />
onnodig veel <strong>voedsel</strong> wordt weggegooid.<br />
waar werken horeca<br />
en catering aan?<br />
• Minder water verbruiken - bijvoorbeeld door vaatwassers<br />
alleen vol te laten draaien.<br />
• Energieverbruik - bijvoorbeeld door bij grote productiekeukens<br />
warmte terug te winnen.<br />
• Minder transport - bijvoorbeeld door restaurants<br />
efficiënter te bevoorraden.<br />
• Meer biologische en eerlijke handel - bijvoorbeeld door<br />
over te schakelen op Max Havelaar-koffie.<br />
• Afval voorkomen - bijvoorbeeld door kleinere porties<br />
en minder verpakkingen.<br />
• Afval scheiden - op steeds meer locaties worden alle<br />
afvalstromen apart verwerkt.<br />
is geen modegril’<br />
“Op dit punt valt enorm veel te winnen.<br />
Dat is niet alleen ethisch het<br />
juiste maar uiteindelijk ook beter voor<br />
je bedrijf.” Hij adviseert ondernemers<br />
beter en nauwkeuriger in te schatten<br />
hoeveel <strong>voedsel</strong> ze daadwerkelijk<br />
nodig hebben en meer à la minute te<br />
bereiden.<br />
energie besparen<br />
KHN probeert haar ondernemers bewust<br />
te maken hoe zij het beste energie<br />
kunnen besparen tijdens hun bedrijfsprocessen.<br />
“Bijvoorbeeld door tijdens<br />
het bereiden en verwerken <strong>van</strong> <strong>voedsel</strong><br />
in de gaten te houden of er op de juiste<br />
temperatuur wordt gestookt en er<br />
geen onnodige apparatuur aanstaat.”<br />
Hij is enthousiast over het feit dat<br />
steeds meer hotels ledverlichting ge-<br />
bruiken en heel bewust bezig zijn met<br />
de vraag of ze niet onnodig de airconditioning<br />
of verwarming gebruiken.<br />
Tevreden gasten<br />
Het mes snijdt met <strong>duurzaam</strong> ondernemen<br />
aan meerdere kanten, vindt<br />
de KHN-directeur. Wanneer ondernemers<br />
zich bewuster worden <strong>van</strong><br />
het belang <strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong>heid en hun<br />
businessconcept daarop aanpassen,<br />
bereikt het uiteindelijk ook de gasten.<br />
“Tenslotte heeft de horeca zo´n vijftien<br />
miljoen bezoekers per week. Wij kunnen<br />
onze gasten enthousiast maken<br />
voor <strong>duurzaam</strong>heid door hen er gepassioneerd<br />
over te vertellen én het hen<br />
te laten ervaren. En zeg nu zelf: welk<br />
bedrijf vaart niet goed bij tevreden<br />
klanten?”<br />
Alle Veneca-leden werken<br />
momenteel samen met<br />
WUR om de <strong>voedsel</strong>verspilling<br />
in de catering in<br />
kaart te brengen en te<br />
verminderen.<br />
<strong>duurzaam</strong> zweten<br />
Sauna Hotstones in Vrouwenparochie<br />
heeft <strong>duurzaam</strong>heid verweven in haar<br />
totale bedrijfsvoering. Zo is in 2008 alle<br />
apparatuur (zoals de zwembadfilters,<br />
pompen en verwarmingselementen) vernieuwd,<br />
waardoor het energieverbruik<br />
kon worden gehalveerd. Het ecologische<br />
buitenbad wordt gefilterd door speciale<br />
planten en zonder toevoegingen <strong>van</strong><br />
zwembad chemicaliën. Ook in het restaurant<br />
<strong>van</strong> de sauna zie je de vertaalslag<br />
terug: op de kaart prijken onder meer<br />
scharrelvlees en biologisch geteelde<br />
groenten afkomstig <strong>van</strong> lokale mkb-ondernemers.<br />
<strong>De</strong> Friese sauna werd beloond<br />
met de Duurzaamheidsprijs Provincie<br />
Friesland 2009 voor haar inspanningen op<br />
het gebied <strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong> ondernemen.<br />
STrijD tegen<br />
<strong>voedsel</strong>verspilling<br />
Het is een bekend fenomeen bij de All you<br />
can eat-restaurants: je ogen zijn groter<br />
dan je maag, dus je schept je bord overvol.<br />
Grote kans dat er uiteindelijk heel wat in de<br />
kliko verdwijnt. Het Sushi en Japanse Grill<br />
restaurant Shabu Shabu (met vestigingen<br />
in onder meer Amsterdam, Rotterdam en<br />
<strong>De</strong>n Haag) heeft iets bedacht op deze vorm<br />
<strong>van</strong> <strong>voedsel</strong>verspilling: voor ieder te veel<br />
besteld stukje sushi betaal je 1 euro en voor<br />
warme gerechten 3 euro.
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
8 9<br />
ViS<br />
Door overbevissing en bij<strong>van</strong>gst<br />
raken de oceanen<br />
steeds leger. Duurzame visserij<br />
is noodzakelijk om ook<br />
in de toekomst vis te kunnen<br />
blijven eten. Het mSC-keurmerk<br />
garandeert dat een vis<br />
<strong>duurzaam</strong> is ge<strong>van</strong>gen.<br />
mSC is een afkorting <strong>van</strong> Marine<br />
Stewardship Council. Dit<br />
is een onafhankelijke, internationale<br />
organisatie die zich<br />
inzet om het visaanbod in de<br />
zee voor de lange termijn<br />
te garanderen. Ook<br />
wil de organisatie<br />
de leefomgeving<br />
<strong>van</strong> de vissen<br />
gezond houden.<br />
<strong>De</strong> MSC-organisatie<br />
is in 1997 opgericht<br />
om duurzame<br />
vis<strong>van</strong>gst te bevorderen.<br />
Duurzame visserij maakt<br />
gebruik <strong>van</strong> vistechnieken<br />
waarbij de kans op bij<strong>van</strong>gst<br />
sterk afneemt. <strong>De</strong> vissers<br />
respecteren de natuur onder<br />
water. Duurzame visserij is<br />
dus niet alleen noodzakelijk<br />
voor het behoud <strong>van</strong> de vis,<br />
maar ook voor het behoud<br />
<strong>van</strong> de vissector.<br />
Wat zijn de regels voor duurzame<br />
visserij volgens MSC?<br />
n <strong>De</strong> visserij mag niet leiden<br />
tot overbevissing of uitputting<br />
<strong>van</strong> vissoorten.<br />
n <strong>De</strong> natuur onder water<br />
moet worden beschermd.<br />
n <strong>De</strong> visserijbedrijven moeten<br />
zich verantwoorden<br />
voor hun doen en laten<br />
en garant staan voor een<br />
effectief, <strong>duurzaam</strong> beheer<br />
<strong>van</strong> het visaanbod.<br />
n Visserijen moeten lokale,<br />
nationale en internationale<br />
wetten en regels respecteren.<br />
Vis met een mSC-keurmerk<br />
is verkrijgbaar bij supermarkten<br />
en in de horeca<br />
en catering.<br />
Verantwoorde<br />
Gijsbert Bianchi, ondernemer en<br />
voorzitter <strong>van</strong> de sector restaurants<br />
<strong>van</strong> Koninklijke Horeca Nederland vertelt<br />
over ‘Duurzame vis op de kaart’, een<br />
campagne <strong>van</strong> KHN in samenwerking met<br />
onder meer het Wereld Natuur Fonds.<br />
“Mensen gaan steeds bewuster uit<br />
eten, ze vinden niet alleen de versheid<br />
<strong>van</strong> een product belangrijk maar ook<br />
de oorsprong en of het verantwoord<br />
is. Met de campagne stimuleren we<br />
enerzijds restaurateurs om duurzame<br />
vis op de kaart te zetten – en dit ook te<br />
vermelden of erover te vertellen – en<br />
anderzijds willen we voor bewustwording<br />
bij de consument zorgen. Als we<br />
over tien of twintig jaar nog steeds<br />
‘ ik betaal er<br />
graag wat<br />
meer voor’<br />
let jij op <strong>duurzaam</strong> als je uit<br />
eten gaat? We vroegen het<br />
janine Harbers, werkzaam in<br />
de gezondheidszorg.<br />
“Ik ben geen hardcore<br />
vegetariër<br />
of biologische<br />
fanaticus, maar<br />
als ik erop kan<br />
letten, doe ik dat.<br />
Ik ben zo iemand die<br />
altijd scharrelvlees koopt, groenten<br />
<strong>van</strong> het seizoen en bij vis zo veel<br />
mogelijk rekening houdt met de<br />
viswijzer. Als ik uit eten ga, betaal ik<br />
graag wat meer als ik weet dat er<br />
rekening wordt gehouden met het<br />
seizoen en er alleen vis wordt gebruikt<br />
uit duurzame <strong>van</strong>gst. <strong>De</strong>els uit<br />
schuldgevoel voor de dieren, deels<br />
omdat ik het gezonder vind en omdat<br />
het gewoon lekkerder is. Ik drink ook<br />
graag biologische wijn, omdat er dan<br />
geen kunstmest wordt gebruikt.”<br />
vis<br />
vis willen eten, is het pure noodzaak<br />
om duurzame vis op de kaart te zetten.<br />
Waar we nu alleen nog tegenaan<br />
lopen, zijn prijs en aanbod. Het is niet<br />
altijd de goedkoopste manier <strong>van</strong> inkopen<br />
en duurzame vis is niet altijd te<br />
verkrijgen. Gelukkig komen er steeds<br />
meer gecertificeerde vissoorten, dus<br />
dat is een kwestie <strong>van</strong> tijd. En als de<br />
vraag stijgt, gaat ook de prijs omlaag.”<br />
Zie www.duurzamevisopdekaart.nl<br />
Puree aardappel en paddenstoelen<br />
<strong>De</strong> herfst is in aantocht en omdat een <strong>van</strong> de speerpunten <strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong><br />
koken het gebruik <strong>van</strong> seizoensproducten is, een recept met paddenstoelen.<br />
samengesteld door chefkok bas cloo <strong>van</strong> feeding good, praktijkcentrum voor <strong>duurzaam</strong> <strong>voedsel</strong>.<br />
Hollandse aardappels opzetten in een pan met weinig water, wat zout, deksel erop.<br />
Gaarkoken. Intussen biologische paddenstoelen in grove stukken snijden en rustig bakken<br />
in ruime olijfolie met rode ui, salie, tijm (vers!) en laurier. Plakjes gerookt buikspek<br />
apart uitbakken in wat boter. Hele krop bioandijvie kopen zonder overbodig plastic zakje<br />
want hij wordt toch grof gesneden en gewassen. Aardappels afgieten, droogstomen op<br />
laag vuur en een paar keer stampen. Flinke klont lokale roomboter erdoor, uitgelekte<br />
andijvie toevoegen en op smaak maken met zout. Paddenstoelen en spek toevoegen en<br />
een beetje verse mierikswortel erover raspen. Vegetarisch? Gewoon weglaten dat spek!<br />
Meer weten? Check www.feedinggood.com.<br />
Wie lekker en eerlijk wil eten,<br />
kan in de week <strong>van</strong> 25 tot en<br />
met 31 oktober terecht in<br />
meer dan honderd restaurants<br />
in heel nederland. Doel<br />
<strong>van</strong> de Fairtrade restaurant<br />
Week is het stimuleren <strong>van</strong><br />
het gebruik <strong>van</strong> fairtradeproducten<br />
in de horeca.<br />
‘ Duurzame productie en betere productiviteit<br />
en kwaliteit is de beste strategie<br />
voor bestrijding <strong>van</strong> armoede in ontwikkelingslanden.<br />
Het is bovendien een<br />
antwoord op de toenemende vraag <strong>van</strong><br />
bedrijven naar duurzame grondstoffen.’<br />
– Nico Roozen, directeur <strong>van</strong> Solidaridad<br />
eerlijk uit eten<br />
Als gast kun je tijdens de week<br />
heerlijke gerechten eten die<br />
zijn bereid met fairtradeingrediënten.<br />
Wie een restaurant<br />
reserveert, kan vragen naar het<br />
speciale fairtrademenu.<br />
<strong>De</strong> deelnemende horecazaken<br />
verzorgen zelf de invulling <strong>van</strong><br />
het menu, maar moeten in ieder<br />
gerecht minimaal één fairtrade<br />
ingrediënt verwerken. En bij<br />
voorkeur meerdere. <strong>De</strong>nk hierbij<br />
aan ananas, banaan, avocado,<br />
rijst, chocolade, honing of<br />
olijfolie.<br />
Kijk voor de deelnemende<br />
restaurants op www.fairtraderestaurantweek.nl<br />
cateren<br />
Cateringbedrijven kunnen, net als in een<br />
huishouden, rekening houden met milieu<br />
en mens bij het inkopen <strong>van</strong> producten. Ook bij het<br />
bewaren, bereiden en aanbieden <strong>van</strong> eten is duurzame<br />
winst te boeken. Bijvoorbeeld door verspilling <strong>van</strong> eten<br />
en verpakkingsmaterialen te voorkomen.<br />
cateren<br />
met een keurmerk<br />
1 ‘Biologische melk is op<br />
veel plekken de standaard’<br />
Bedrijf<br />
Sodexo<br />
innovatie<br />
Bewuster inkopen, meer biologisch,<br />
meer fair trade.<br />
Duurzame winst<br />
Hairo <strong>van</strong> den Berg, Manager Corporate<br />
<strong>De</strong>velopment: “Wij kopen steeds<br />
meer producten in met bijvoorbeeld<br />
het MSC- of Fairtrade-keurmerk. In<br />
2011 kun je zelfs alleen nog maar <strong>duurzaam</strong><br />
ge<strong>van</strong>gen vis in onze bedrijfsrestaurants<br />
kopen. Ook verkopen we<br />
steeds vaker biologische en diervriendelijker<br />
producten. Die ontwikkelingen<br />
passen bij ons Better Tomorrow<br />
Plan, waarin onze ambities staan op<br />
het gebied <strong>van</strong> voeding, gezondheid en<br />
welzijn, de ontwikkeling <strong>van</strong> lokale ge-<br />
meenschappen en het milieu. Natuurlijk<br />
moeten we een evenwicht bewaren<br />
tussen dat soort aspecten enerzijds en<br />
de business anderzijds. Maar, we zien<br />
steeds vaker dat die prima samengaan.<br />
klant blij?<br />
Jazeker. Bij heel veel bedrijven en met<br />
name binnen overheidsinstellingen<br />
en scholen is de vraag naar de duurzame<br />
keuze groot. Je ziet bijvoorbeeld<br />
ook al dat iets als biologische melk in<br />
een flink aantal bedrijfsrestaurants<br />
gewoon de standaard is. Je kunt ook<br />
de vraag naar <strong>duurzaam</strong> stimuleren<br />
met een leuke actie en dat doen wij<br />
regelmatig. Bijvoorbeeld tijdens de<br />
Fairtrade Week. We vertellen dan<br />
over de herkomst <strong>van</strong> producten en je<br />
merkt dat mensen ze daarna ook graag<br />
kopen.<br />
2 ‘Als je geen vlees wilt,<br />
komt het ook niet aan boord’<br />
Bedrijf<br />
KLM<br />
innovatie<br />
Aan boord eten à la carte.<br />
Duurzame winst<br />
Inka Pieter, hoofd CSR en milieustrategie<br />
<strong>van</strong> KLM: “Passagiers kunnen<br />
binnenkort vooraf precies aangeven<br />
wat ze wel en niet willen eten tijdens<br />
een vlucht. Als je bijvoorbeeld <strong>van</strong> tevoren<br />
weet dat je graag vis eet, nemen<br />
we geen vleesmaaltijd voor je mee aan<br />
boord. We voorkomen zo dat we eten<br />
moeten weggooien. Bovendien scheelt<br />
dit gewicht aan boord en dus brandstof.<br />
Daarnaast serveren we aan boord,<br />
bij vertrek <strong>van</strong>af Amsterdam, altijd<br />
<strong>duurzaam</strong> ge<strong>van</strong>gen vis met MSCkeurmerk.”<br />
klant blij?<br />
“Een deel <strong>van</strong> onze inspanning om<br />
verspilling te voorkomen, merk je alleen<br />
achter de schermen. Maar, passagiers<br />
vinden het natuurlijk prettig om<br />
vooraf hun voorkeuren door te kunnen<br />
geven. Het mes snijdt dus aan twee<br />
kanten.”<br />
3 ‘Duurzamer ondernemen<br />
is gewoon beginnen!’<br />
Bedrijf<br />
Albron<br />
innovatie<br />
Duurzamer ondernemen is gewoon<br />
beginnen!<br />
Duurzame winst<br />
Henk Voormolen, directeur Duurzamer<br />
Ondernemen <strong>van</strong> Albron: “Albron<br />
wil graag de meest duurzame grote<br />
cateraar <strong>van</strong> Nederland zijn. Of we<br />
dat ook zijn beoordelen de mensen<br />
om ons heen, in de eerste plaats onze<br />
opdrachtgevers, medewerkers, gasten<br />
en leveranciers. Het gaat bij ons<br />
om beginnen en doorgaan. Alleen<br />
of samen. Zo worden wij elke dag<br />
een beetje duurzamer. We werken al<br />
ruim 100 jaar <strong>van</strong>uit interesse, respect<br />
en oprechtheid voor de mensen om<br />
ons heen. <strong>De</strong>ze persoonlijke betrokkenheid<br />
is de basis voor onze manier<br />
<strong>van</strong> zaken doen. Onze overtuiging is<br />
hierbij dat investeren in People en<br />
Planet, op korte of langere termijn,<br />
ook resulteert in Profit.<br />
<strong>De</strong> resultaten tot nu toe? Inmid-<br />
DuurZAAm inkopen<br />
bij het rijk<br />
In de bedrijfsrestaurants wordt door cateraars<br />
op veel fronten gewerkt met <strong>duurzaam</strong><br />
<strong>voedsel</strong>. <strong>De</strong> overheid, het Ministerie <strong>van</strong> LNV<br />
voorop, neemt hierin ook haar verantwoordelijkheid<br />
door <strong>duurzaam</strong> in te kopen. <strong>De</strong> lijst<br />
<strong>van</strong> duurzame producteisen stelt LNV voor<br />
de gehele Rijksoverheid op in overleg met<br />
cateraars, groothandels, fabrikanten en maatschappelijke<br />
organisaties. Zo eten alle ambtenaren<br />
in de toekomst een duurzamere lunch!<br />
dels is bijna 39% <strong>van</strong> onze inkoopwaarde<br />
<strong>duurzaam</strong>. Zo is onze thee en<br />
koffie FairTrade, onze grootverpakkingen<br />
melk biologisch en ons varkensvlees<br />
Milieukeur gecertificeerd.<br />
klant blij?<br />
Onze locatiemanagers kunnen in het<br />
bestelsysteem precies zien welke producten<br />
een <strong>duurzaam</strong>heidskenmerk<br />
hebben. Zo kunnen zij ook positieve<br />
invloed uitoefenen op <strong>duurzaam</strong>heid<br />
in het restaurant. Tot slot doet Albron<br />
mee aan FairTrade@work. Onze gasten<br />
kunnen FairTrade-pakketten winnen<br />
en we delen een boekje uit dat we<br />
samen met een aantal <strong>van</strong> onze leveranciers<br />
hebben samengesteld over het<br />
verhaal achter<br />
de diverse<br />
FairTradeproducten.
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
10 11<br />
HArT VOOr<br />
Supermarkten<br />
supermarkten willen niet<br />
alleen zo veel mogelijk verkopen, maar<br />
hebben ook een steeds duidelijker <strong>duurzaam</strong>heidsbeleid.<br />
Belangrijk hierbij is het<br />
consument & milieu<br />
CBL Klimaatplan, dat de CO2-uitstoot <strong>van</strong><br />
supermarkten en leveranciers wil verminderen.<br />
Hoe dat werkt, lees je in dit artikel.<br />
PAlmOlie<br />
Palmolie wordt gebruikt in<br />
producten als margarine,<br />
frituurolie, soepen, sauzen,<br />
koekjes. maar ook als grondstof<br />
voor de productie <strong>van</strong><br />
zeep en bijvoorbeeld shampoo,<br />
biodiesel en als brandstof<br />
voor de opwekking <strong>van</strong><br />
zogenoemde groene stroom.<br />
<strong>De</strong> meeste oliepalmplantages<br />
zijn te vinden in Maleisië<br />
en Sumatra in Indonesië. In<br />
Indonesië is ruim 6 miljoen<br />
hectare met palmbomen<br />
beplant<br />
en in Maleisië<br />
circa 4 miljoen<br />
hectare. <strong>De</strong><br />
plantages zijn in<br />
handen <strong>van</strong> kleine<br />
boeren, maar ook<br />
<strong>van</strong> grote beursgenoteerde<br />
bedrijven.<br />
Grootschalige productie<br />
<strong>van</strong> palmolie kan ten koste<br />
gaan <strong>van</strong> oerwoud. Op het<br />
eiland Borneo bijvoorbeeld<br />
vindt een zeer uitgebreide<br />
kap en afbranding <strong>van</strong><br />
oerwoud plaats, voor een<br />
groot deel illegaal. Hierdoor<br />
wordt ook de leefomgeving<br />
<strong>van</strong> veel dieren bedreigd.<br />
<strong>De</strong> opbrengst <strong>van</strong> de kap<br />
is bedoeld voor de handel<br />
in tropisch hardhout. Er<br />
bestaat een grotendeels<br />
illegale, bloeiende handel in<br />
het tropisch hout dat bij de<br />
kap wordt opgeleverd.<br />
<strong>De</strong> Roundtable on Sustainable<br />
Palm Oil (RSPO) heeft<br />
in internationaal verband<br />
afspraken gemaakt over<br />
de productie <strong>van</strong> palmolie,<br />
waarbij bewust rekening<br />
wordt gehouden met mens,<br />
dier en milieu. Veel Nederlandse<br />
supermarkten en<br />
levensmiddelenfabrikanten<br />
beseffen dat duurzame<br />
palmolie belangrijk is en zijn<br />
daarom gezamenlijk lid <strong>van</strong><br />
de RSPO. <strong>De</strong> supermarkten<br />
hebben de ambitie uitgesproken<br />
dat eind 2015 de<br />
palmolie voor alle huismerkproducten<br />
<strong>duurzaam</strong> is.<br />
We kunnen stimuleren,<br />
maar dwingen niet<br />
Studenten en medewerkers <strong>van</strong> de Technische Universiteit <strong>De</strong>lft hebben een ruime keuze aan biologische<br />
producten in de restaurants. Sander Heerbaart, verantwoordelijk voor alles wat met inkoop te maken heeft,<br />
vertelt over de keuze voor een duurzame cateraar.<br />
Waarom een duurzame<br />
cateraar?<br />
“Dat kwam heel erg <strong>van</strong>uit onszelf. Toen<br />
we een nieuwe cateraar zochten, hebben<br />
we als eis gesteld dat er een biologisch assortiment<br />
zou komen, dat er zou worden<br />
gewerkt aan het verminderen <strong>van</strong> verpakkings-<br />
en wegwerpmateriaal en dat er<br />
minder belastende schoonmaakmiddelen<br />
zouden worden gebruikt.”<br />
En, tevreden over de<br />
‘hofleverancier’?<br />
“<strong>De</strong> cateraar werkt nu ruim drie jaar<br />
in onze 41 gebouwen en biedt onder<br />
meer scharreleieren en biologische<br />
27%<br />
<strong>van</strong> de verkoop is<br />
nu biologisch<br />
– Kantine TU <strong>De</strong>lft<br />
broodsoorten, melk, fruit en desserts aan.<br />
Dat is ruim boven het gestelde minimum.<br />
Duurder is het niet. Er zijn prijzen vastgesteld<br />
en toen bijvoorbeeld alle melk<br />
biologisch werd, is niet <strong>van</strong> die prijzen<br />
afgeweken.”<br />
Duurzaamheid staat bij de TU<br />
‘hoog in het vaandel’. Waarom?<br />
“Enerzijds omdat we vinden dat we een<br />
maatschappelijke functie hebben, anderzijds<br />
omdat we een convenant hebben<br />
getekend waarin staat dat in 2012 50 procent<br />
<strong>van</strong> wat we inkopen <strong>duurzaam</strong> is. We<br />
streven er zelfs naar om dit tot 75 procent<br />
op te trekken.”<br />
‘BiOlOgiSCH is echt lekkerder’<br />
naam: Coty Bruggeman (25)<br />
Woonplaats: Amsterdam<br />
Studie: Geneeskunde<br />
Als je boodschappen doet, koop<br />
je dan duurzame producten?<br />
“Ik probeer zo veel mogelijk biologische<br />
producten te kopen. Als ik de keus heb<br />
tussen een biologisch of een normaal<br />
product kies ik zeven <strong>van</strong> de tien keer<br />
voor biologisch.”<br />
Kijk je daarbij naar de prijs?<br />
“<strong>De</strong> prijs speelt natuurlijk wel mee. Biologische<br />
kip bijvoorbeeld is ongelooflijk<br />
duur, dus dan voor mij geen kip.”<br />
Hoe vind je het aanbod <strong>van</strong><br />
duurzame producten in de supermarkt?<br />
“Supermarkten kunnen hun assortiment<br />
verder uitbreiden en mensen helpen<br />
realiseren dat iets meer neertellen<br />
voor je boodschappen ook niet altijd<br />
verkeerd is.”<br />
Waarom is <strong>duurzaam</strong>heid<br />
belangrijk voor jou?<br />
“Biologische producten zijn echt lekkerder.<br />
En als ik erover nadenk onder wat<br />
voor omstandigheden sommige producten<br />
wordt gemaakt, word ik een beetje<br />
misselijk.”<br />
Zie je die bewustwording ook<br />
terug bij leeftijdgenoten?<br />
“Je ziet het wel steeds meer. Als ze er<br />
niet aan willen, is het vaak omdat ze bewust<br />
niet willen weten onder wat voor<br />
omstandigheden sommige producten<br />
worden gemaakt. Een soort struisvogelpolitiek.”<br />
Hoe zijn de reacties <strong>van</strong> de<br />
studenten/medewerkers?<br />
“<strong>De</strong> consument ziet en proeft vaak het<br />
verschil niet. We vinden het wel belangrijk<br />
om voldoende keuzevrijheid te bieden,<br />
dus er is een ruim assortiment waar<strong>van</strong><br />
biologisch een onderdeel is. We stimuleren<br />
duurzame producten, maar willen niemand<br />
dwingen.”<br />
Kunnen TU’ers meer biologische<br />
producten verwachten?<br />
“27 procent <strong>van</strong> de verkoop is nu biologisch.<br />
Als het aanbod <strong>van</strong> producten<br />
groeit, sluit ik niet uit dat het aandeel<br />
duurzame voeding toeneemt.”<br />
Cateraar kiest<br />
voor duurzame<br />
samenwerking<br />
Voor cateraar Avenance is <strong>duurzaam</strong>heid<br />
een belangrijk thema. Het bedrijf heeft een<br />
nieuw contract afgesloten met kruidenier<br />
Foodservice voor het leveren <strong>van</strong> meer<br />
duurzame producten.<br />
Voorheen leverde Kruidenier alleen foodproducten<br />
aan de cateraar, maar daar komt nu<br />
non-food bij. Het gaat om onder meer bekers,<br />
servetten, draagtassen, placemats, wegwerpartikelen<br />
en verpakkingsmateriaal.<br />
Avenance heeft niet alleen biologische en<br />
fairtradeproducten in het assortiment, maar<br />
zet bijvoorbeeld ook Earth Water op tafel. <strong>De</strong><br />
opbrengst <strong>van</strong> de verkoop <strong>van</strong> het water wordt<br />
gestoken in projecten voor schoon drinkwater<br />
over de hele wereld.<br />
Supermarkten zijn al vele jaren bezig<br />
met <strong>duurzaam</strong>heid. <strong>De</strong> samenleving,<br />
en daarmee de consument, wordt<br />
steeds bewuster <strong>van</strong> het bestaan<br />
<strong>van</strong> fairtradeproducten en dier- en<br />
milieuvriendelijk geproduceerde levensmiddelen.<br />
Op die vraag <strong>van</strong> consumenten<br />
spelen de supermarkten in<br />
met hun aanbod.<br />
Maar de supermarkten gaan verder.<br />
Zo is het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel<br />
(CBL) druk bezig met het<br />
ontwikkelen <strong>van</strong> het CBL Klimaatplan,<br />
waarin allerlei initiatieven staan die<br />
als doel hebben de CO2-uitstoot <strong>van</strong><br />
supermarkten en hun leveranciers te<br />
verminderen. Het veelomvattende<br />
plan rust op drie pijlers: winkels, logistiek<br />
en consumptie. Marlijn Somhorst,<br />
medewerker Duurzaamheid <strong>van</strong> het<br />
CBL, legt uit.<br />
Winkels<br />
“<strong>De</strong> productie, distributie en verkoop<br />
<strong>van</strong> levensmiddelen is energie-intensief.<br />
Supermarkten vinden het <strong>van</strong> belang<br />
om met toeleveranciers en transporteurs<br />
het energiegebruik terug te<br />
dringen. Voor supermarkten en groothandels<br />
zijn er verschillende energiebesparende<br />
maatregelen die in de winkel<br />
of het distributiecentrum kunnen<br />
worden genomen. Zoals het gebruiken<br />
<strong>van</strong> ledverlichting of het uitzetten <strong>van</strong><br />
apparatuur buiten werktijd. Wat we<br />
ook steeds vaker zien, is dat warmte<br />
die aan koel- en vriesmeubelen wordt<br />
onttrokken, wordt gebruikt voor op-<br />
EErlijk shoppEn<br />
jouw supermarkt<br />
is er klaar voor!<br />
Extra zuinigE supErmarktEn<br />
Veel supermarkten zijn al extra<br />
energiezuinig ingericht. Op de<br />
kaart wat voorbeelden. is er<br />
eentje bij jou in de buurt?<br />
neem dan eens een<br />
smakelijk kijkje!<br />
Vomar<br />
Heerhugo-<br />
warming <strong>van</strong> bijvoorbeeld de winkelvloer.<br />
Ook zijn koelmeubelen vaker<br />
afgedekt. Wie gesneden sla wil kopen,<br />
moet daarvoor tegenwoordig vaak een<br />
deur openmaken. Hiermee voorkomen<br />
we dat energie verloren gaat.”<br />
SuPer goed voor dieren<br />
n in veel zuivelproducten <strong>van</strong> supermarkten<br />
melk zit <strong>van</strong> koeien die<br />
weidegang hebben gehad? Koeien<br />
gaan minimaal 120 dagen, minimaal<br />
6 uur per dag lekker de wei in.<br />
n supermarkten geen eieren<br />
verkopen <strong>van</strong> kippen die in een<br />
legbatterij zitten? Eieren zijn sinds<br />
2005 altijd afkomstig <strong>van</strong> kippen<br />
Hoogvliet<br />
Gouda<br />
Poiesz<br />
Witmarsum<br />
waardPlus<br />
<strong>De</strong>ka<br />
Heemskerk<br />
jumbo<br />
Raamsdonksveer<br />
Coop<br />
Olst<br />
Nijmegen<br />
<strong>De</strong> supermarktbranche heeft dierenwelzijn hoog in het<br />
vaandel staan. Wist je bijvoorbeeld dat….<br />
die hebben gescharreld, vrije<br />
uitloop hebben of biologisch zijn<br />
gehouden.<br />
n supermarkten het mogelijk<br />
hebben gemaakt dat varkens<br />
die worden gecastreerd nu altijd<br />
worden verdoofd? Uiterlijk 2015<br />
moet castratie helemaal verleden<br />
tijd zijn.<br />
Albert Heijn<br />
Stadskanaal<br />
n supermarkten per 2011 alleen<br />
nog <strong>duurzaam</strong> ge<strong>van</strong>gen vis<br />
verkopen? <strong>De</strong>ze vis is nu al volop<br />
verkrijgbaar en herken je aan het<br />
MSC-logo.<br />
n supermarkten sinds 2009 alleen<br />
nog kalfsvlees verkopen afkomstig<br />
<strong>van</strong> kalveren die een goed leven<br />
hebben gehad?<br />
n supermarkten met boeren, het<br />
Ministerie <strong>van</strong> LNV en de Dierenbescherming<br />
aan betere leefom-<br />
logistiek<br />
“Supermarkten worden soms meerdere<br />
keren per dag bevoorraad. Nu gebeurt dat<br />
nog binnen zogeheten venstertijden. Dit<br />
betekent dat vrachtwagens alleen op speciale<br />
tijden de supermarkten mogen bevoorraden,<br />
en zo onnodig vaak in files terechtkomen.<br />
Als supermarkten de hele dag door<br />
zouden mogen worden bevoorraad, is er<br />
veertien miljoen liter minder brandstof<br />
nodig, 60.000 kilo minder uitstoot <strong>van</strong><br />
fijnstof en 36 miljoen kilo minder CO2-uitstoot.<br />
<strong>De</strong>ze vermindering <strong>van</strong> CO2-uitstoot<br />
staat gelijk aan de CO2-uitstoot <strong>van</strong> 3.500<br />
huishoudens per jaar als gevolg <strong>van</strong> het<br />
verwarmen <strong>van</strong> het huis, autorijden en<br />
vliegen. Omdat die venstertijden gemeentelijke<br />
regelingen zijn, is het CBL met gemeentes<br />
in overleg over het opheffen <strong>van</strong><br />
deze venstertijden, zonder dat dit overlast<br />
voor de omwonenden oplevert”<br />
Consumptie<br />
“Voor het produceren, vervoeren, verpakken<br />
en bewaren <strong>van</strong> <strong>voedsel</strong> is veel energie<br />
nodig. Het is daarom belangrijk dat we<br />
<strong>voedsel</strong>verspilling samen met andere partijen<br />
in de <strong>voedsel</strong>keten tegengaan. Consumenten<br />
gooien jaarlijks voor ongeveer<br />
2,1 miljard euro aan <strong>voedsel</strong> weg. Voedsel<br />
dus dat wel is geproduceerd, maar niet<br />
geconsumeerd. Dat is zonde <strong>van</strong> het product,<br />
zonde <strong>van</strong> de energie en zonde <strong>van</strong><br />
het geld. Wij willen consumenten beter<br />
informeren hoe ze zo goed mogelijk kunnen<br />
kopen, bewaren en koken, zodat er zo<br />
min mogelijk hoeft te worden verspild.<br />
Op www.passievoorfood.nl zijn we daar al<br />
mee begonnen.”<br />
standigheden <strong>van</strong> dieren werken?<br />
Vlees afkomstig <strong>van</strong> deze dieren is<br />
in het schap vaak herkenbaar aan<br />
een, twee of drie sterren <strong>van</strong> de<br />
Dierenbescherming.<br />
n supermarkten elk jaar meer<br />
biologische producten zoals vlees,<br />
vleeswaren, vleesver<strong>van</strong>gers en<br />
eieren verkopen?<br />
n supermarkten gemiddeld 34<br />
soorten vleesver<strong>van</strong>gers in het<br />
assortiment hebben? bron: cbl
12<br />
COlumn<br />
‘ We hebben<br />
geen aarde<br />
in reserve’<br />
<strong>De</strong> aarde krimpt. niet<br />
letterlijk natuurlijk. <strong>De</strong> fysieke<br />
omtrek <strong>van</strong> de planeet<br />
verandert niet. maar nog<br />
even en we moeten natuur,<br />
grondstoffen en hulpbronnen<br />
delen met 9 miljard<br />
mensen en andere soorten.<br />
Nederland is een klein land<br />
met grote handelsstromen.<br />
We verbruiken veel grondstoffen<br />
<strong>van</strong> elders. Onze<br />
consumptie hier heeft gevolgen<br />
aan de andere kant<br />
<strong>van</strong> de planeet. We moeten<br />
slimmer zijn. Meer halen uit<br />
minder. We hebben geen<br />
aarde in reserve.<br />
Zo tegen 2050 staat het<br />
boeltje onder maximale<br />
spanning.<br />
Dan wordt het<br />
dringen voor<br />
miljarden mensen,<br />
de laatste<br />
reuzenpanda’s<br />
en een paar plukken<br />
wilde natuur.<br />
We willen allemaal blijven<br />
eten, drinken en recreëren.<br />
Een leeggeviste zee en<br />
alleen nog kwal of zeekomkommer<br />
op ons bord terwijl<br />
we dineren tussen beton en<br />
asfalt; het lijkt me niks. Dan<br />
liever nu keuzes maken en<br />
aandringen op een rappe<br />
verduurzaming <strong>van</strong> handel<br />
en productie. Dat kan. <strong>De</strong><br />
productie <strong>van</strong> FSC hout<br />
– uit goed beheerde bossen<br />
– staat wereldwijd op 8<br />
procent. In Nederland is het<br />
marktaandeel 20 procent.<br />
Dat is pure natuurwinst.<br />
Verantwoord ge<strong>van</strong>gen<br />
wilde vis moest je een paar<br />
jaar geleden met een loep<br />
zoeken, maar ligt nu in bijna<br />
iedere supermarkt in het<br />
schap. In een klein dieseltje<br />
zonder BPM en wegenbelasting<br />
rijdt je op één tank heen<br />
en weer naar Parijs.<br />
Het kan dus anders. Een<br />
beetje bewuste consument<br />
draagt al snel flink bij aan een<br />
markt voor nette producten<br />
en diensten. Dan is het voor<br />
jouw kinderen na 2050 ook<br />
nog aardig toeven. En voor<br />
die panda’s natuurlijk!<br />
Johan <strong>van</strong> de Gronden,<br />
directeur Wereld<br />
Natuur Fonds<br />
Voor de productie <strong>van</strong> melk,<br />
vlees en eieren in Nederland is<br />
circa 700.000 hectare sojateelt<br />
nodig in Zuid-Amerika. Dit<br />
is nog geen 2% <strong>van</strong> de sojaproductie<br />
in Zuid-Amerika,<br />
maar voor het Centraal Bureau<br />
Levensmiddelenhandel (CBL)<br />
wel genoeg reden om in 2009<br />
Dit is een uitgave <strong>van</strong> Metro CustoM Publishing<br />
supermarkten en producenten pleiten voor...<br />
eerlijke handel<br />
Niet alleen de arbeidsomstandigheden <strong>van</strong> medewerkers in Nederland zijn belangrijk,<br />
maar ook die <strong>van</strong> werknemers in ontwikkelingslanden. <strong>De</strong> keten <strong>van</strong> diverse<br />
producten, zoals chocola, begint tenslotte niet in Nederland maar ver weg.<br />
Producenten en supermarkten leveren een<br />
bijdrage aan het verbeteren <strong>van</strong> arbeidsomstandigheden<br />
in ontwikkelingslanden.<br />
Een belangrijk instrument om producenten<br />
in ontwikkelingslanden te houden<br />
aan fatsoenlijke arbeidsomstandigheden<br />
is BSCI (Business Social Compliance Initiative).<br />
Fatsoenlijk<br />
Hiermee stimuleren en verplichten bedrijven<br />
hun toeleveranciers te voldoen aan de<br />
richtlijnen en normen <strong>van</strong> de International<br />
Labour Organisation <strong>van</strong> de Verenigde<br />
Naties. Het gaat dan om bijvoorbeeld het<br />
verbod op kinder- en dwangarbeid en het<br />
zorgen voor een veilige en gezonde werkplek<br />
en fatsoenlijk loon.<br />
In maart <strong>van</strong> dit jaar hebben supermarkten<br />
met producenten die<br />
actief zijn in de cacaoketen,<br />
maatschappelijke organisaties<br />
en de Ministeries <strong>van</strong><br />
Landbouw, Buitenlandse<br />
Zaken en Economische<br />
Zaken de Intentieverklaring Duurzame<br />
Cacao Consumptie en Productie ondertekend.<br />
het ‘Actieplan Duurzame Soja’<br />
te presenteren. Het CBL is aangesloten<br />
bij de Round Table<br />
on Responsible Soy (RTRS) en<br />
in Nederland bij de Task Force<br />
Duurzame Soja.<br />
<strong>De</strong>elnemers aan de Task Force<br />
en de RTRS zijn afkomstig uit<br />
de primaire sector, de olieza-<br />
Cacaoboer<br />
Afgesproken is dat over een aantal<br />
jaar de gehele chocoladeconsumptie<br />
in Nederland <strong>duurzaam</strong><br />
is. Een goede positie voor de<br />
Tijd voor actie<br />
Varkens, kippen en koeien worden gevoederd met sojaproducten, maar de sojateelt is niet onbesproken.<br />
in met name Zuid-Amerika kan het gepaard gaan met sociale, ecologische en economische problemen.<br />
Tijd voor actie, vinden de nederlandse supermarkten.<br />
<strong>De</strong>elnemerS<br />
denverwerkende industrie, de<br />
plantaardige oliën- en vettensector,<br />
de diervoederindustrie,<br />
de vlees- en zuivelsector en de<br />
retail. Samen zetten zij zich in<br />
voor een ecologisch en sociaal<br />
verantwoorde sojateelt.<br />
Eind 2015 moet de hoeveelheid<br />
soja die nodig is voor de<br />
Geïnteresseerd in <strong>duurzaam</strong>heid en supermarkten? Volg ons op twitter.com/passievoorfood<br />
of meldt u aan voor onze nieuwsbrief op www.passievoorfood.nl en maak kans op een gratis<br />
boodschappentas met lekkere, duurzame producten!<br />
in het <strong>Platform</strong> <strong>Verduurzaming</strong> Voedsel werkt het ministerie <strong>van</strong> landbouw, natuur en Voedselkwaliteit (lnV) samen met<br />
de boeren (ZlTO), de levensmiddelenindustrie (Fnli), de supermarkten (CBl), de cateraars (Veneca) en de horeca (kHn).<br />
Het gezamelijk doel is om sneller te komen tot een ruimer aanbod <strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong> <strong>voedsel</strong> voor de consument. Dit vergt<br />
maatregelen op zowel product- als procesniveau en gezamelijk zetten zij daar de komende jaren de schouders onder.<br />
lokale cacaoboer staat hierbij centraal.<br />
Om te beginnen verkopen supermarkten<br />
in 2012 alleen nog chocoladeletters gemaakt<br />
<strong>van</strong> duurzame cacao. Om eerlijke<br />
handel te stimuleren wordt elk jaar de<br />
Fair Trade Award uitgereikt aan de supermarkt<br />
met het grootste fairtrade-assortiment.<br />
Afgelopen jaar sleepte Jumbo<br />
Supermarkten deze prijs in de wacht.<br />
behoefte <strong>van</strong> de Nederlandse<br />
markt verantwoord zijn geproduceerd<br />
volgens de RTRSprincipes<br />
en -criteria.<br />
COlOFOn<br />
‘<strong>De</strong> <strong>opmars</strong> <strong>van</strong> <strong>duurzaam</strong> <strong>voedsel</strong>’<br />
is een publicatie <strong>van</strong> MCP en<br />
<strong>Platform</strong> <strong>Verduurzaming</strong> Voedsel.<br />
Productmanager<br />
Jessica Gerretsen<br />
redactie en vormgeving<br />
RedactiePartners<br />
MediaGroep,<br />
www.redactiepartners.nl<br />
met medewerking <strong>van</strong><br />
Marlijn Somhorst, CBL<br />
Beeld Nationale Beeldbank<br />
Voor meer informatie over Metro<br />
Custom Publishing of als u zelf een<br />
idee heeft voor een uitgave kunt u<br />
contact opnemen met David Beentjes,<br />
020-5114073 of via david.beentjes@metronieuws.nl