Vossen niet nieuw voor de Waddeneilanden (1)

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging op vrijdag 25 december 2009

De vossen op Vlieland zijn een groot raadsel. Maar het is niet de eerste keer dat er een vos op een Waddeneiland rondloopt. Hoe zit dat precies?  

Eind juni 2009 bleken er opeens vossen op Vlieland te zitten, een raadsel voor een ieder, omdat men het nagenoeg onmogelijk acht dat een vos naar Vlieland kan zwemmen of (Wad)lopen. Hoe kan het dan dat er toch vossen op het eiland zitten? Sommigen suggereren dat een zwanger vrouwtje ongemerkt met een militair transport van de Veluwe naar het eiland is gebracht, en vervolgens daar haar jongen heeft gebaard. Dit is mogelijk, maar actieve uitzetting is ook nog steeds niet helemaal uitgesloten. Is dit nu de eerste keer dat er een vos op een voorheen vosloos eiland rondloopt?

Zwemmers

Vossen kunnen zwemmen en over drooggevallen stukken Wad lopen. Daarnaast bevriest de Waddenzee zo nu en dan: in 1996 voor het laatst. In theorie kunnen vossen dus op eigen kracht bepaalde Waddeneilanden bereiken.

De belangrijkste reden om vossen toch van de Waddeneilanden te weren, is dat ze met name onder de lokale avifauna (vogels) enorme schade kunnen berokkenen. De vogels op Vlieland zijn niet gewend aan de dreiging van dit roofdier en wanen zich veilig op de grond. Nu de vos daar toch rondloopt, vormen ze een gemakkelijke prooi. Een vergelijking kan worden gelegd met oceanische eilanden waar hele kolonies zeevogels uitstierven, nadat ratten vanaf schepen op het eiland wisten te komen.

Australië

De vos is een meester in het overleven. In Australië bijvoorbeeld, zijn in 1855 enkele vossen geïmporteerd vanuit Engeland. De eerste vossen werden losgelaten in Victoria nabij Melbourne (Zuid-Australië) gevolgd door nog een aantal uitzettingen in dat zelfde gebied. Het lukte de vossen om in een recordtijd van vijftig jaar bijna heel Australië te bezetten. Nu ruim 150 jaar later wordt alleen al de populatie in Victoria geschat op anderhalf miljoen!

In 1998 is de vos voor het eerst op Tasmanië gezien. Tien jaar later werden er ruim 300 zichtwaarnemingen gemeld. Indien meerdere vossen (van beide geslachten) een eiland weten te bereiken en er voldoende voedsel beschikbaar is, kunnen de dieren zich natuurlijk snel uitbreiden. We beschouwen het echter als onmogelijk voor mens en vos om vanaf het Australische continent naar Tasmanië te zwemmen.

Vlieland

Voor Vlieland is dit de eerste vossenmelding. Na de melding van juni 2009, is in juli de eerste vos geschoten op het eiland: een mannetje van nog geen half jaar oud (rekel). Nadat er met heel veel inspanning drie jongen zijn geschoten, is men in november overgegaan tot het zetten van strikken en klemmen om de resterende vossen te vangen. Inmiddels zijn hiermee nog twee jonge vossen gevangen. Dat brengt het totaal op vijf. Naar alle waarschijnlijkheid loopt er nog één vos op het eiland rond: het volwassen vrouwtje.

Ook de andere Waddeneilanden zijn niet altijd vosloos. Morgen meer..

Tekst en foto's: Richard Witte van den Bosch, De Zoogdiervereniging