Goudrandloopkever, Carabus nitens 16 september 2009 in Mantingerveld

Zeer bedreigde goudrandloopkever heeft goed jaar

De Natuurkalender
20-SEP-2009 - Dit jaar worden er in Drenthe relatief veel goudrandloopkevers aangetroffen. Deze zeer bedreigde soort van heigebieden lijkt sterk te profiteren van de natuurontwikkeling in het Mantingerzand en het Dwingelderveld. De stijgende temperaturen lijken echter een negatief effect te hebben. Dit blijkt uit de wekelijkse waarnemingen van het loopkeveronderzoek dat al sinds 1959 loopt.

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op zondag 20 september 2009

Dit jaar worden er in Drenthe relatief veel goudrandloopkevers aangetroffen. Deze zeer bedreigde soort van heigebieden lijkt sterk te profiteren van de natuurontwikkeling in het Mantingerzand en het Dwingelderveld. De stijgende temperaturen lijken echter een negatief effect te hebben. Dit blijkt uit de wekelijkse waarnemingen van het loopkeveronderzoek dat al sinds 1959 loopt.

Dit jaar zijn al ruim 70 goudrandloopkevers aangetroffen in de loopkevervallen in het Dwingelderveld en het Mantingerzand. Dit komt neer op 3 kevers per bodemval die ingegraven zijn in deze heidegebieden. De laatste jaren kwam het aantal niet meer boven de 45 exemplaren uit. De monitoring van loopkevers loopt al continu vanaf 1959. Sindsdien worden elke week een groot aantal bodemvallen bemonsterd. Hiermee is het veruit de langstlopende reeks ter wereld. Voor meer informatie over dit netwerk zie http://www.biological-station.com/.

In 1959 werden er gemiddeld 1,5 kever per val aangetroffen. Daarna zakte het aantal vangsten sterk terug en in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werd hij nauwelijks meer aangetroffen. De vergrassing van de heide en het verlagen van de grondwaterstand eisten hun tol. Vanaf eind jaren 80 en begin jaren 90 werd begonnen met het plaggen van de heidevelden en het begrazen met schapen. Doordat de bovenste bodemlaag werd verwijderd kregen heideplanten weer de overhand en werden grassen teruggedrongen. Het aantal goudrandloopkevers steeg na de ingrepen snel tot een maximum van gemiddeld 18 kevers per val in 1991. Op dat moment werd de kever alleen nog maar op vier plaatsen in Drenthe aangetroffen. Verder kwam hij nergens in Nederland meer voor.

Na 1994 zakte het aantal echter weer in en aan het begin van deze eeuw werden er minder dan gemiddeld 1 kever per val aangetroffen. Dit was slecht nieuws voor natuurliefhebbers en de Provincie Drenthe die deze soort samen met vier andere loopkeversoort als prioritaire soort heeft aangewezen. Dit wil zeggen dat de provincie wil proberen deze soort te behouden.

Noordelijke soort en natuurontwikkeling
Waarom liep het aantal goudrandloopkevers de laatste jaren weer terug terwijl de grootschalige natuurontwikkeling juist tot een toename zou moeten leiden? Een mogelijke verklaring is dat de afname van begrazing door schapen in de laatste jaren die zorgde voor een toenemende verruiging van de heide. Het is echter ook mogelijk dat de sterke temperatuurstijging van de laatste jaren een negatief effect heeft. De goudrandloopkever is namelijk een noordelijke soort. Hij komt niet voor ten zuiden van België, Duitsland en Polen. In Vlaanderen is hij bedreigd maar in Wallonië is hij inmiddels uitgestorven. Overal aan de zuidgrens van zijn verspreidingsgebied is de soort bedreigd.

De door de natuurontwikkeling veroorzaakte sterke toename van het heideoppervlak en de natuurkwaliteit lijkt positief te zijn voor deze noordelijke soort. Het geeft de kevers in ieder geval extra ‘tijd’ om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden of zich naar het noorden te verplaatsen.

Tekst en foto onder: Arnold van Vliet, De Natuurkalender
Foto boven: www.eurocarabidae.de

Met dank aan de Stichting WBBS (www.biological-station.com/) voor het gebruik van de gegevens.