Eikenprocessierups bereikt derde larvale stadium

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op vrijdag 8 mei 2009

De eikenprocessierupsen vervellen zich momenteel voor de tweede keer nadat ze rond 10 april uit het ei zijn gekomen. Ze bereiken daarmee hun derde larvale stadium. Na de volgende vervelling krijgen ze de vervelende brandharen en gaan ze ook nesten vormen. Dat zal naar verwachting eind mei, begin juni plaatsvinden. Gemeenten kunnen zich aanmelden voor het digitaal ontvangen van vindplaatsen van de rups.

Rond 10 april kwamen de eikenprocessierupsen uit hun eieren. Eerder stelden we al vast dat de rupsen in de eitjes geen schade hadden opgelopen door de lage temperaturen in deze winter. Ook een Duitse studie in Bayern laat zien dat de vitaliteit van de eitjes na de winter optimaal is geweest. De onderzoekers hebben 250 eipakketjes met elk tussen de 120 en 150 eitjes gevolgd. Vrijwel alle eitjes zijn uitgekomen. Er was maar een eipakketje waarin alle eitjes geparasiteerd waren door een parasitaire wesp.

Foto 1: Eikenprocessierupsen die op 7 mei 2009 het derde larvale stadium bereikt hebben (Foto: Silvia Hellingman).

Brandharen vanaf vierde stadium
De eerste vervelling van de eikenprocessierupsen vond ruim twee weken geleden plaats. Momenteel vervellen de rupsen naar het derde larvale stadium (zie Foto 1). De rupsen hebben nu nog niet de karakteristieke nesten gevormd. Dat doen ze pas vanaf het vierde larvale stadium. Ze krijgen dan ook pas de vervelende brandharen waar ze berucht om zijn. Die brandharen verschijnen op de plaats waar de huid nu zwart is (zie Foto 2). De lange witte haren die ze nu al hebben veroorzaken geen klachten.

 
Foto 2: Eikenprocessierupsen, op het zwarte gedeelte van de huid verschijnen later de brandharen (Foto: Silvia Hellingman).

Verzoek: waarneming doorgeven
De rupsen zitten nu nog vrij onopvallend in groepjes bij elkaar op de takken. Je moet vaak goed kijken voordat je ze opmerkt. Zodra ze de nesten gaan maken zullen ze vaker opgemerkt gaan worden. We stellen het zeer op prijs als u uw waarneming van eikenprocessierupsen doorgeeft via de speciale eikenprocessierupspagina van De Natuurkalender

Spuiten tegen rupsen
Momenteel zijn veel gemeenten bezig met het bespuiten van de eikenbomen met een bacterie. De bacterie komt op het blad en zodra de rups dat blad met de bacterie opeet sterft de rups. Probleem is dat niet alleen de eikenprocessierupsen het slachtoffer worden van deze bacterie maar ook andere rupsen. Spuiten met de bacterie is dan ook niet toegestaan in gebieden waar zeldzame vlinders voorkomen. Het spuiten werkt alleen maar effectief gedurende een korte periode. Als er teveel blad aan de bomen zit heeft bespuiten niet veel zin meer omdat het dan niet meer lukt om de bacterie in voldoende mate op de bladeren te krijgen.

Gratis informatie vindplaatsen voor gemeenten
Gemeenten kunnen gratis toegang krijgen tot gedetailleerde informatie over elke melding van de eikenprocessierups binnen hun eigen gemeentegrenzen die wordt doorgegeven via www.natuurkalender.nl, www.telmee.nl of Landkaartje van de Vlinderstichting. Gemeenten kunnen zich hiervoor aanmelden via natuurkalender@wur.nl. U kunt uw gemeente ook op deze faciliteit attenderen.

Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, met dank aan Silvia Hellingman voor het aanleveren van de informatie.
Foto’s: Silvia Hellingman