De Grondwaterfluctuatiezone. en de invloed op ruimtelijke ontwikkelingen
|
|
- Sterre Baert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Grondwaterfluctuatiezone en de invloed op ruimtelijke ontwikkelingen
2
3 Grondwateroverlast op de flanken van de Veluwe Als de verwachte klimaatsveranderingen doorzetten, dan zal de hoeveelheid neerslag toenemen. Ook op de Veluwe zal dit gebeuren en de verwachting is dat daardoor de grondwaterstand zal stijgen. Op de flank van de Veluwe zal er - behalve in bestaand bouwgebied - ook in nieuw in te richten (en te her inrichten) gebied wateroverlast kunnen ontstaan als er geen maatregelen worden genomen. Te denken valt hierbij aan ondergelopen kelders, natte kruipruimten, vocht in huizen/gebouwen, aantasting van wegen en hogere waterpeilen en afvoeren. In deze zone op de flanken van de Veluwe - de zogenaamde grondwaterfluctuatiezone - is er een verhoogd risico op grondwateroverlast. Het is van belang - nu er een beeld is van de begrenzing van deze risicovolle grondwaterfluctuatiezone - om bij de inrichting of herinrichting van stedelijk gebied hier rekening mee te houden en maatregelen te nemen. De stijging van de grondwaterstand in de grondwaterfluctuatiezone zal van plaats tot plaats kunnen verschillen, maar bij de provincie Gelderland wordt rekening gehouden met een lokale stijging tot circa 80 centimeter. Deze brochure is bedoeld voor degenen die zich bezighouden met de ontwikkeling en herstructurering van bebouwd gebied rondom de Veluwe, zoals planners, woningbouwcoöperaties, projectontwikkelaars, aannemers, en adviesbureaus. Tevens behoren tot de doelgroep: beleidsmedewerkers van provincies, gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat Bron: Stichting RIONED Veel vragen zijn naar boven gekomen tijdens recent uitgevoerde ruimtelijke ontwikkelingsprojecten (RO) in de grondwaterfluctuatiezone. Eén van die projecten was de ontwikkeling van een bedrijventerrein in Nunspeet. Het was één van de eerste RO-projecten in de provincie Gelderland, waarbij de problematiek van de grondwaterfluctuatiezone naar voren kwam. 3
4 Wat is er aan de hand in de grondwaterfluctuatiezone? De grondwaterfluctuatiezone, zoals die rondom de Veluwe wordt aangetroffen, is een gebied waar door klimaatswijzigingen hoge grondwaterstanden kunnen voorkomen. Hierdoor kunnen problemen ontstaan voor bepaalde gebruiksfuncties. In de grondwaterfluctuatiezone spelen twee belangrijke processen: Structurele stijgingen van de grondwaterstand - de verwachting is tot meer dan 50 cm - door toename van de hoeveelheid neerslag als gevolg van klimaatsveranderingen (zie bijlage 2). Niet trendmatige, langjarige schommelingen van de grondwaterstand door wisselende klimatologische omstandigheden. De grondwaterstand rondom de Veluwe kan tot meer dan 80 cm stijgen boven de gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHG) als de winterneerslag - tijdens 3 tot 5 opeenvolgende jaren - hoger is dan gemiddeld. Zo waren de grondwaterstanden in de natte jaren zestig aanzienlijk hoger dan de grondwaterstanden in de droge jaren zeventig (zie figuur 1). Ook in de toekomst kunnen dergelijke schommelingen voorkomen. Figuur 1: Langjarige schommelingen in de grondwaterstand bij Otterlo Als de klimaatsverandering doorzet, dan zullen de grondwaterstanden structureel blijven stijgen; daarnaast kunnen ook langjarige (niet trendmatige) schommelingen van de neerslag voor hoge grondwaterstanden zorgen. De combinatie van deze twee processen zorgt er voor dat in de grondwaterfluctuatiezone de kans op grondwateroverlast verder zal toenemen. Het kan hierdoor gebeuren dat in gebieden waar nu geen overlast is, in de toekomst wel wateroverlast optreedt. 4
5 De grondwaterstijging zal het grootst zijn in gebieden waar goede ontwateringsmiddelen (beken, sloten, drainage) ontbreken. In het centrale deel van de Veluwe zit het grondwater zo diep dat een verhoging van de grondwaterstand daar niet snel tot problemen zal leiden. De stijging van de grondwaterstand zal beperkt blijven in de lagere delen waar voldoende ontwateringsmiddelen zijn, zoals nabij de Rijn, in het IJsseldal en de Gelderse Vallei. Juist in de overgangszone tussen de twee genoemde gebieden - op de flanken van de Veluwe - kan grondwateroverlast optreden. Het bedrijventerrein in Nunspeet bevindt zich in de overgangszone van hogere gronden op de stuwwal naar lager gelegen gebied. Door in een vroeg stadium in het kader van de Watertoets af te stemmen met de Provincie Gelderland, werd duidelijk dat in dit gebied een stijging van het grondwater, en dus wateroverlast, verwacht mocht worden. Naast de effecten van klimaatsverandering en schommelingen in de grondwaterstand is er ook nog het effect van de zeespiegelstijging. Het waterbeheer zal er mogelijk op gericht zijn om de Randmeren te laten meestijgen met de algemene zeespiegelstijging (al hoewel nog niet definitief is besloten in welke mate). Dit betekent dat het peil in de Randmeren zou kunnen stijgen met (max.) 1 meter in het jaar Uit berekeningen van het RIZA blijkt dat in dat geval de grondwaterstanden op de flanken van de Veluwe zullen (mee)stijgen met circa 10 centimeter, en plaatselijk zelfs met 20 centimeter. Dichter bij de Randmeren kan de stijging van de grondwaterstand zelfs nog hoger uitkomen. 5
6 Wat is de begrenzing van de grondwaterfluctuatiezone? De grondwaterfluctuatiezone wordt bepaald door de gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG), in combinatie met de te verwachten grondwaterstijging. Figuur 2: De ondergrens en de bovengrens van een grondwaterfluctuatiezone Uitgangspunt is dat in gebieden waar de GHG hoger ligt dan 70 cm onder maaiveld, er nu al kans bestaat op grondwateroverlast. Onder andere voor de gebruiksfunctie wonen ontstaat hierbij een probleem. Deze GHG van 70 cm minus maaiveld wordt gezien als de ondergrens van de grondwaterfluctuatiezone. De maximaal verwachte (niet trendmatige) stijging van het grondwater als gevolg van langjarig neerslagoverschot wordt geraamd op ca. 80 cm. In gebieden waar de GHG hoger ligt dan 150 cm onder maaiveld zal - bij een dergelijke grondwaterstijging - de GHG hoger uitkomen dan 70 cm onder maaiveld. Dit gebied vormt de bovengrens van de grondwaterfluctuatiezone. Figuur 2 illustreert de ligging van de ondergrens en de bovengrens van de grondwaterfluctuatiezone. Uit veldwerkonderzoek op het geplande bedrijventerrein bij Nunspeet bleek dat de GHG al minder dan 150 cm beneden maaiveld te liggen. Bij een stijging van het grondwater van 80 cm zijn in dit gebied problemen te verwachten. 6
7 Uiteraard zijn er ook andere gebruiksfuncties dan wonen (o.a. transport/wegen), die in de grondwaterfluctuatiezone gevoelig zijn voor stijgende grondwaterstanden. Waakzaamheid is ook voor deze gebruiksfuncties geboden voor wat betreft de ontwateringsdiepte. De grenzen van de grondwaterfluctuatiezone kunnen niet exact worden bepaald, omdat deze zijn gebaseerd op een interpolatie van grondwaterstanden. Het is daarom zinvol voor gemeenten om voor het gehele gebied waakzaam te zijn en de ontwikkelingen in de grondwaterstanden te monitoren. Dit kan worden gedaan door de inrichting van een (gemeentelijk) meetnet voor grondwaterstanden. Op deze wijze kan worden ingesprongen op veranderingen in de grondwaterstand. Wat betekent dit voor gemeenten? In het Streekplan van de Provincie Gelderland is de grondwaterfluctuatiezone gepresenteerd op een themakaart. In het Streekplan is opgenomen dat gemeenten, die in deze zone met potentiële grondwateroverlast liggen, het risico op overlast moeten beperken. Betreffende gemeenten zullen dus bij ontwikkelingsprojecten alert moeten zijn op een voldoende ontwateringsdiepte. Dat moet nu gebeuren, maar vooral ook in de toekomst. Een detailopname van de kaart voor de Gemeente Nunspeet is in figuur 3 weergegeven. Paars geeft aan waar als gevolg van grondwaterstijging wateroverlast kan optreden. De ligging van de grondwaterfluctuatiezone is weergegeven in bijlage 1. De kaart is ook via de Wateratlas op de website van de Provincie Gelderland te raadplegen ( ). Op deze kaart is te zien welke gemeenten bij ruimtelijke ontwikkelingen met de grondwaterfluctuatiezone te maken krijgen. 7
8 Figuur 3: Detail van de grondwaterfluctuatiezone De Provincie Gelderland heeft voor een groot aantal peilbuizen (op basis van historische gegevens van de grondwaterstand) berekend welke langjarige, niet trendmatige grondwaterstandstijgingen boven de GHG verwacht worden. Daarnaast heeft de Provincie laten berekenen hoeveel de GHG structureel zal stijgen als gevolg van de klimaatsontwikkeling. Een detail van de uitkomst van de combinatie van beide verschijnselen wordt geïllustreerd in figuur 4. Figuur 4: Verhoging van de grondwaterstand door klimaatsverandering en langjarige fluctuaties Voor inzicht in te verwachten structurele en langjarige stijgingen van de grondwaterstand is de kaart in bijlage 3 een hulpmiddel. Zie ook hiervoor de Wateratlas ( ) Op het geplande industrieterrein bij Nunspeet wordt een structurele 8
9 grondwaterstijging van 0 tot 30 cm verwacht. Langjarige (niet trend matige)schommelingen laten geen significant hogere stijging zien. Voor een deel van het gebied kon op basis van veldwerk al geconcludeerd worden dat de huidige ontwateringsdieptes onvoldoende zijn. Door de te verwachten stijging van de grondwaterstand moest een groter deel van het plangebied worden onderzocht. Het nemen van maatregelen alleen op basis van de huidige grondwaterstanden bleek onvoldoende. Waarom moet er iets gebeuren? Voor wonen, bedrijven en infrastructuur moet de grond niet te nat zijn en dus de grondwaterstand voldoende diep. Er zal geen grondwateroverlast zijn als wordt voldaan aan de bij een bepaalde functie behorende ontwateringsdiepte. Zo is de gangbare norm voor de ontwateringsdiepte voor woningen (met kruipruimte) en secundaire wegen 70 cm beneden maaiveld. Wanneer grondwaterstanden structureel hoger liggen dan deze 70 cm dan kan wateroverlast ontstaan en kunnen de gebruiksfuncties worden aangetast. Bron: Stichting RIONED Waarom zouden we bij de inrichting van een gebied in de grondwaterfluctuatiezone rekening houden met zaken die niet met zekerheid en pas in de toekomst, kunnen plaatsvinden? Omdat we negatieve effecten door klimaatsveranderingen niet willen afschuiven op latere generaties. Burgers worden zich steeds meer bewust van de effecten van klimaatsverandering en zullen verwachten dat de overheid daarop anticipeert. 9
10 Omgaan met een onzekere toekomst Bij het maken van keuzes bij de inrichting van een gebied moet met veel randvoorwaarden - zoals de waterhuishouding - rekening worden gehouden. Klimaatsverandering en de daarmee samenhangende onzekere effecten maken dit proces complex. Veel van de te verwachten veranderingen zijn nu nog niet merkbaar; die zullen pas over 10, 50 of zelfs 100 jaar gaan spelen. Ook bestaat er onzekerheid over de mate waarop het klimaat zal veranderen. Voorts weten we niet goed welke ruimtelijke behoeften we in de toekomst hebben en welke bouwtechnieken voorhanden zullen zijn. Dit betekent dat meer dan voorheen moet worden uitgegaan van een risicobenadering in plaats van een normatieve aanpak. Er moet beter worden gekeken naar de consequenties en kosten & baten van een voorgesteld project. We moeten de vraag stellen: Wat zijn de risico s en voor wie? En vinden we dat acceptabel? Een tweede belangrijke reden om in de grondwaterfluctuatiezone nu al in te springen op toekomstige overlast is van financiële aard. Vaak is het goedkoper om door een zorgvuldige locatiekeuze voor bepaalde gebruiksfuncties - of door het treffen van maatregelen direct bij inrichting of herstructurering - mogelijke grondwateroverlast te voorkomen. Het treffen van maatregelen op het moment dat de grondwateroverlast zich al voordoet is vaak niet alleen duurder, maar leidt ook tot de vraag wie hiervoor verantwoordelijk is en wie hiervoor zal moeten betalen. De gemeente Nunspeet heeft in de planfase voor het bedrijventerrein bewust gekozen geen risico te nemen. Er werd direct rekening gehouden met de verwachte stijging van het grondwater en hiervoor zijn maatregelen opgenomen. Gezien onzekerheden en de aanwezigheid van een infiltratiegebied dichtbij is zelfs een extra veiligheidsmarge aangehouden. 10
11 Veranderende Waterwetgeving Voor grondwateroverlast in stedelijk gebied is wettelijk gezien geen verantwoordelijke overheid aan te wijzen. Het is onduidelijk wie voor de overlastkosten moet betalen. Met de Wetswijziging Verankering en Bekostiging Gemeentelijke Watertaken en de nieuwe Waterwet komt mogelijk aan veel onduidelijkheid een einde. In deze wetgeving is het advies van de Commissie Integraal Waterbeheer opgenomen, n.l. dat iedereen op eigen terrein verantwoordelijk is voor het voorkomen en verminderen van grondwateroverlast. Gemeenten moeten via de grondwaterzorgplicht het inzamelen en afvoeren van overtollig grondwater faciliteren. Verder heeft de gemeente een loketfunctie, waar burgers met hun problemen in verband met grondwateroverlast terecht moeten kunnen. Door als gemeente nu in te spelen op te verwachten wateroverlast in de grondwaterfluctuatiezone, kunnen problemen en conflicten worden vermeden. In principe dient de initiatiefnemer van een bouwproject voldoende aandacht te schenken aan de ontwateringsdiepte tijdens de locatiekeuze en het bouw- en woonrijp maken van terreinen. De gemeente neemt het beheer van deze terreinen vaak over van de ontwikkelaar; goed overleg over ontwateringsdieptes en eventuele maatregelen is daarom van groot belang. 11
12 Hoe ruimtelijke ontwikkelingen af te stemmen op de waterhuishouding in de grondwaterfluctuatiezone? In de grondwaterfluctuatiezone geldt hetzelfde beleid, en dezelfde wet- en regelgeving als buiten deze zone. Dit betekent dat ook in de grondwaterfluctuatiezone de Watertoets het geëigende instrument is om de verwachte grondwaterstijging in mee te nemen. Sinds 2003 is de Watertoets verplicht om bij ruimtelijke ontwikkelingen de interactie met de waterhuishouding te toetsen en op elkaar af te stemmen. De Watertoets komt ook weer terug in de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening, die medio 2008 van kracht wordt. De gemeente Nunspeet is al in een vroeg stadium samen met de ROontwikkelaars en de waterbeheerders (provincie en waterschap) in het Watertoetsproces gestapt. De provincie informeerde de initiatiefnemer over de te verwachten grondwaterstijging in het plangebied. Op basis van het uitgevoerde bodemkundig hydrologisch onderzoek kon de huidige en toekomstige ontwateringsdiepte worden bepaald. Door de verwachte stijging op te tellen bij de in het veld bepaalde GHG, ontstond een beeld van de toekomstige GHG in het gebied. Het in kaart brengen van de huidige lokale grondwaterstanden is dus van groot belang. 12
13 Voor RO-plannen in gebieden waar de grondwaterstand nu al te hoog is, wordt in verband met de Watertoets naar oplossingen gezocht om grondwateroverlast te voorkomen. Dit wordt gedaan door zorgvuldig om te gaan met locatiekeuze, inrichting en bouwwijze. Voor RO-plannen in de grondwaterfluctuatiezone is een soortgelijke aanpak vanzelfsprekend. Normaal gesproken zal het stappenplan - zoals hieronder in figuur 5 aangegeven - tijdens de Watertoets worden doorlopen (de punten in rood zijn aanvullend voor de grondwaterfluctuatiezone). Figuur 5: Watertoets: stappenplan in de grondwaterfluctuatiezone 13
14 Wat zijn mogelijke oplossingen? Er zijn verschillende oplossingen voor het conflict tussen de gewenste ontwateringsdiepte en de bestaande of toekomstige ontwateringsdiepte. In ieder geval zijn de randvoorwaarden, zoals die in het huidige waterbeleid zijn gesteld, het uitgangspunt: Grondwater moet zoveel mogelijk als een kostbare grondstof worden gekoesterd en voor hoogwaardige functies worden gebruikt. Onnodig afvoeren van grondwater moet zoveel mogelijk worden vermeden. Afwenteling van grondwateroverlast naar andere gebieden, of andere onderdelen van de waterhuishouding, of naar volgende generaties moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Het oplossen van grondwateroverlast is niet alleen een watertaak, maar een gezamenlijke actie van ruimtelijke inrichting en waterbeheer. Het voorkomen van grondwateroverlast moet worden uitgevoerd. voor de laagst mogelijke maatschappelijke kosten. Zoveel mogelijk afstemmen van acties is van belang om deeloplossingen te voorkomen. De uiteindelijke keuze van maatregelen in verband met ruimtelijke ontwikkelingen is vaak niet alleen afhankelijk van een waterhuishoudkundige analyse. Ook het financiële draagvlak speelt een rol. Bij de uiteindelijke keuze kan men zich laten leiden door verschillende denkrichtingen, zoals: risicomijdend, robuust en duurzaam, innovatief en technisch, en ruimtebewust. Maatregelen kunnen ook in verschillende stadia worden toegepast, zoals in de initiatieffase, tijdens het bouw- en woonrijp maken, of tijdens de beheer- en onderhoudsfase. Mogelijke uitwerkingen van de verschillende denkrichtingen worden hieronder beschreven. 14
15 Locatie- en functiekeuze Het is noodzakelijk om in een vroeg stadium al rekening te houden met de grondwaterfluctuatiezone; het liefst al in de initiatieffase. Uitgangspunt is dat nieuwbouw het beste buiten deze zone gepland zou moeten worden. Als dit niet mogelijk is, dan kunnen risico s worden vermeden door verstandig om te gaan met locatiekeuzes en het type gebruiksfunctie dat er wordt toegestaan. De vraag moet gesteld worden: Zijn er binnen de grondwaterfluctuatiezone locaties te vinden waar de toekomstige overlast kleiner en daarmee acceptabel is? Toekomstige overlast kan ook worden beperkt door gebruiksfuncties in bepaalde gebieden niet toe te staan. Ruimte kan nodig zijn voor gebruiksfuncties voor een bepaalde periode. Tegen de tijd dat de grondwaterstand zo hoog is gestegen dat er problemen ontstaan, zijn die gebruiksfuncties misschien niet meer nodig. Gebruiksfuncties moeten goed worden afgestemd op de lokale situatie. Kapitaalintensieve functies en moeilijk verplaatsbare functies kunnen beter gesitueerd worden buiten de grondwaterfluctuatiezone. Het is moeilijker een bedrijventerrein - waarvoor een uitgebreide infrastructuur moet worden aangelegd - te verplaatsen dan een bedrijf voor licht administratief werk. 15
16 Grondwater neutraal Een voor de hand liggende oplossing om de kans op grondwateroverlast in de toekomst te beperken, is te zorgen voor voldoende ontwateringsdiepte. Dit kan worden bereikt door het maaiveld te verhogen. Deze maatregel wordt toegepast tijdens het bouw- en woonrijp maken. Vanuit waterbeheer is dit een ideale maatregel. De grondwaterspiegel wordt niet verstoord, er wordt geen grondwater uit het systeem verwijderd, en de watergangen worden niet extra belast. Met andere woorden: er ontstaat een robuust systeem waarbij na aanleg geen onderhoud meer nodig is. Bovendien lost de initiatiefnemer zelf het probleem op. Eventuele effecten op bestaande inrichting vormen hierbij wel een aandachtspunt. Figuur 5: Ophoging De gemeente Nunspeet heeft gekozen voor ophoging om geen hinder te krijgen van een stijgende grondwaterstand. Zij anticipeert hierbij op de klimaatsverandering en hoogt meer op dan voor de huidige situatie nodig is. Als basis voor de ophoging is genomen: de huidige GHG + 20 cm + maximaal 30 cm. De 20 cm heeft te maken met de GHG die niet hetzelfde is als de ontwateringsdiepte. Als geen meetgegevens beschikbaar zijn dan is GHG + 20 cm een redelijke aanname voor de ontwateringsdiepte. Als meetgegevens wel beschikbaar zijn dan kan de ontwateringsdiepte exact worden bepaald (berekeningen voor de grondwaterfluctuatiezone zijn gebaseerd op de periode ). De extra 30 cm heeft te maken met de maximaal verwachte structurele stijging van het grondwater als gevolg van de klimaatsverandering. Langjarige, niet trendmatige, schommelingen gaven geen aanleiding om extra op te hogen. 16
17 Er kan ook worden opgehoogd in combinatie met drainage. Drainage wordt in dat geval gebruikt om de niet trendmatige pieken af te vangen. Drainage wordt echter niet bij alle waterschappen toegestaan. In overleg met het waterschap moet bekeken worden of drainage een optie is en op welk niveau mag worden ontwaterd.. Figuur 6: Ophoging in combinatie drainage De gemeente Nunspeet heeft in overleg met de waterbeheerders besloten om alleen door middel van ophoging voldoende ontwatering te creëren op het geplande industrieterrein. Van aanvullende drainage is vanuit het duurzaamheidsprincipe afgezien. 17
18 Innovatief en technisch De laatste jaren worden steeds creatievere oplossingen tijdens het bouw- en woonrijp maken bedacht om gebruiksfuncties mogelijk te maken in gebieden waar conventionele waterhuishoudkundige middelen onvoldoende bleken. Oplossingen kunnen bijvoorbeeld ook in het bouwtechnische spectrum worden gezocht. Waarom niet kruipruimteloos bouwen? De benodigde ontwateringsdieptes voor woningen worden dan kleiner. Of bepaalde constructies waterdicht uitvoeren? Tijdelijke hoge grondwaterstanden hoeven dan geen overlast te veroorzaken. Bouwen op palen en op terpen wordt in sommige gebieden, zoals langs de rivieren, al toegepast. Voor bepaalde gebruiksfuncties meer ophogen dan voor andere is soms een mogelijkheid. Bijvoorbeeld: tuinen lager aanleggen dan woningen en wegen, en in de tuinen af en toe wateroverlast accepteren. Een andere optie is het aanbrengen van kwelschermen; bijvoorbeeld voor individuele woningen of voor hele wijken. Een kwelscherm stuwt het grondwater aan de stroomopwaartse zijde (de kant van de stuwwal) op en laat het grondwaterniveau dalen op de bouwlocatie achter het scherm. Wel moet bedacht worden dat dit consequenties heeft voor de omgeving en de ontwikkelingsmogelijkheden voor het gebied. Met een dergelijke aanpak moet zorgvuldig worden omgegaan. 18
19 Ruimtebewust Er kan natuurlijk ook voor worden gekozen om bij de (her)inrichting van een gebied nog geen rekening te houden met grondwaterstijgingen. Maatregelen worden pas dan genomen wanneer de noodzaak er werkelijk is tijdens de beheer- en onderhoudsfase. Dit betekent wel dat er bij de inrichting fysieke ruimte moet worden gereserveerd, om in de toekomst de maatregelen (bijvoorbeeld drainage of een kwelscherm) te kunnen nemen om wateroverlast te verhelpen. Ruimte kan bijvoorbeeld worden gereserveerd in de vorm van stroken grond voor drainage, gecombineerd met een locatie om het drainagewater in te bergen. Ook een kwelscherm zou in een later stadium aangebracht kunnen worden. Ruimtereserveringen moeten dan wel in het bestemmingsplan worden opgenomen. Voor maatregelen in een later stadium moet uiteraard ook financiële ruimte worden gereserveerd. De benadering van uitstel vraagt acceptatie van eventuele risico s bij beheerders en gebruikers. Kunnen straks - wanneer de noodzaak zich voordoet - nog wel op tijd de juiste maatregelen worden getroffen? Niet iedereen kan en wil met dit soort onzekerheden omgaan en een risicodragende rol spelen. Het vergt nog meer dan bij de eerder besproken benaderingen een heldere communicatie en duidelijkheid over de consequenties en verantwoordelijkheden bij de belanghebbenden. 19
20 Verdere vragen Voor eventuele vragen kan contact opgenomen worden met de provincie Gelderland en de waterschappen. Provincie Gelderland Dienst Milieu & Water Postbus GX Arnhem Waterschap Vallei & Eem Afdeling Planvorming Postbus AJ Leusden Waterschap Rijn en IJssel Unit Waterbeleid Postbus 148, 7000 AC Doetinchem Waterschap Veluwe Afdeling Planvorming Postbus AC Apeldoorn
21 Bijlage 1 Grondwaterfluctuatiezone 21
22 Bijlage 2 Bepaling van de structurele grondwaterstandstijging als gevolg van klimaatsveranderingen Het Nederlands Instituut voor toegepaste Geowetenschappen (NITG-TNO) beheert een database met een groot aantal bodem- en grondwatergegevens. Zo wordt in een groot netwerk van peilbuizen twee maal per maand, en dat al vele jaren, de grondwaterstand gemeten. Op basis van de meetreeksen is per peilbuislocatie de gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHG) te berekenen. De GHG is een statistisch meerjarig gemiddelde, dat wordt bepaald door de 3 hoogst waargenomen grondwaterstanden in een meetjaar te middelen en vervolgens deze voor 8 opeenvolgende jaargemiddelden nogmaals te middelen. De GHG-waarden die zijn gebruikt voor de berekeningen zijn bepaald op basis van meetgegevens over de periode Dit is qua neerslag een relatief gemiddelde periode; geen extreem natte jaren en ook geen extreem droge jaren. Om ook buiten de peilbuislocaties te weten wat de GHG is, is door middel van een ruimtelijke interpolatie van de GHG s een gebiedsdekkend beeld gecreëerd. Hoe dichter de meetlocaties bij elkaar liggen des te nauwkeuriger de geïnterpoleerde waarden daartussen zijn. In opdracht van de provincie is in 2003 door TAUW een onderzoek uitgevoerd naar de effecten van klimaatsverandering op het watersysteem van de Veluwe. In het onderzoek zijn de gevolgen van de klimaatscenario s Waterbeheer 21e Eeuw (toename van de neerslag en toename van de droge perioden in 2050 en 2100) voor het watersysteem van de Veluwe Gelderse Vallei in beeld gebracht. Met behulp van een ruimtelijk grondwatermodel is bekeken hoe de GHG gaat stijgen in het gebied. Voor de grondwaterfluctuatiezone is het scenario 2050-midden gehanteerd. Het scenario 2050-midden komt redelijk overeen met de recentelijk door het KNMI nieuw opgestelde scenario s G en W in
23 Bijlage 3 Grondwaterstandverhoging door klimaatverandering en langjarige fluctuaties 23
24
Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt
Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar
Nadere informatieWateradvies voor ruimtelijke plannen met een klein waterbelang (korte procedure)
Notitie Contactpersoon Paul Lammers Datum 10 maart 2016 Kenmerk N002-1233768PTL-evp-V01-NL Watertoets Paleis t Loo Inleiding Eén van de milieuthema s die in het bestemmingsplan voor Paleis t Loo en het
Nadere informatieDe uitkomsten van het onderzoek van TAUW en de toetsing aan het huidige beleid, zijn in deze memo samengevat.
MEMO Datum : 24 mei 2016 Aan Van : Stadsdeelcommissie Noord : Hans van Agteren Onderwerp : Grondwateroverlast Enschede Noord Inleiding In het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) zijn zeven gebieden benoemd
Nadere informatieRuimte voor water. in het rivierengebied
Ruimte voor water in het rivierengebied Het rivierengebied bestaat bij de gratie van de grote rivieren met daarlangs de zich eindeloos voortslingerende dijken. Daartussen vruchtbare klei, groene weilanden
Nadere informatieImpressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)(
Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Indeling(van(de(avond:(van(19.00(uur(tot(21.00(uur(konden(bewoners(van(de(Straatweg(informatie(
Nadere informatie: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24
Logo MEMO Aan : Henrike Francken Van : Michiel Krutwagen Kopie : Dossier : BA1914-112-100 Project : SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Ons
Nadere informatieConserverend Drijber, 8 nieuwe woningen
WATERTOETSDOCUMENT Conserverend Drijber, 8 nieuwe woningen Doel en inhoud van het document Het watertoetsdocument is opgesteld op basis van het door u op 20 mei 2010 ingediende digitale formulier. Op 6
Nadere informatieMEMO. Datum : 28 januari Aan. Van. Afschrift. : Stedelijke commissie. : Hans van Agteren
MEMO Datum : 28 januari 2016 Aan : Stedelijke commissie Van : Hans van Agteren Afschrift : Djoerd de Vos Koelink, Werner Gerritsen, Henk-Jan van Tubbergh, Suzanne Remmers, Derk Jan Eshuis, Ina van Dijk,
Nadere informatieOnderzoek hoge grondwaterstanden regio zuid Kennemerland afgerond.
Onderzoek hoge grondwaterstanden regio zuid Kennemerland afgerond. Veel bewoners in de gemeenten van Zuid-Kennemerland hebben de afgelopen winter grondwateroverlast gemeld. In opdracht van de samenwerkende
Nadere informatieBijlage IV Watertoets. Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014
Bijlage IV Watertoets Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014 datum 14-6-2014 dossiercode 20140614-4-9150 Geachte heer / mevrouw R. Zuidema, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//.
Nadere informatieWaterschap Hunze en Aa s Ontvangen d.d.: Documentnummer: Raakvlak waterbeheer: ja/nee. gemeente Assen Verbouwing woning Venestraat 175 9402GM ASSEN
Waterschap Hunze en Aa s Ontvangen d.d.: Documentnummer: Raakvlak waterbeheer: ja/nee gemeente Assen Verbouwing woning 9402GM ASSEN Algemeen Betrokkenheid waterschap Voor de verdere procedurele afhandeling
Nadere informatieToelichting GGOR Schieveen
Toelichting GGOR Schieveen Inleiding Om het GGOR te kunnen bepalen is de GGOR-systematiek gevolgd (zie figuur 1). Op basis van een analyse met een grondwatermodel zijn de actuele grondwaterstanden (AGOR)
Nadere informatieVerdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc.
WATERTOETSPROCES Globale checklist waterbelangen in de ruimtelijke ordening Bij het watertoetsproces let het waterschap op alle wateraspecten. Doorgaans krijgen het voorkomen van wateroverlast en de zorg
Nadere informatiein Flevoland Heeft u er last van of wilt u het gebruiken?
Grondwater in Flevoland Heeft u er last van of wilt u het gebruiken? 1. Wat is grondwater? Grondwater is de naam zegt het al water onder het grondoppervlak. Normaal gesproken is dit water dus niet zichtbaar.
Nadere informatiegemeente Borger-Odoorn Bestemmingsplan 1e Exloermond
Waterschap Hunze en Aa s Ontvangen d.d.: Documentnummer: Raakvlak waterbeheer: ja/nee gemeente Borger-Odoorn Bestemmingsplan 1e Exloermond Algemeen Betrokkenheid waterschap Voor de verdere procedurele
Nadere informatieCode: 20101103-39-2671 Datum: 2010-11-03
Bijlage 1: Digitale Watertoets Waterschap Hollandse Delta, d.d. 3 november 2010 Code: 20101103-39-2671 Datum: 2010-11-03 Deze uitgangspuntennotitie bevat de waterhuishoudkundige streefbeelden, strategieen
Nadere informatieBijlage 13-1: Stedelijke wateropgave Bargermeer noord
Bijlage 13-1: Stedelijke wateropgave Bargermeer noord Situatie Bargermeer noord Het industrieterrein Bargermeer noord ligt centraal in de stad Emmen. Het is een grootschalig bedrijventerrein met ruimte
Nadere informatieSamenvatting rapport Oorzaken en oplossingen kweloverlast omgeving Twentekanaal
Samenvatting rapport Oorzaken en oplossingen kweloverlast omgeving Twentekanaal De aanleiding voor het onderzoek Oorzaken en oplossingen kweloverlast omgeving Twentekanaal betreft de voorgenomen verruiming
Nadere informatieUITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens:
UITGANGSPUNTEN NOTITIE Plan: Algemene projectgegevens: Projectomschrijving: 8 woningen Holtenweg Vries Oppervlakte plangebied: 2185 m2 Toename verharding in plangebied: 400 m2 Kaartlagen geraakt: Ja Aanvrager
Nadere informatieProjectnummer 111769 Bedrijventerrein Smilde aspect Water"
Memo Ter attentie van Gemeente Midden-Drenthe Datum 4 december 2012 Opgesteld door Maarten van Vierssen Projectnummer 111769 Onderwerp Bedrijventerrein Smilde aspect Water" In deze memo zijn de watertoetsen
Nadere informatieMemo. Algemeen. drs. D.H. Edelman. Datum 5 maart 2012 Onderwerp Ontwatering Wienercomplex. Van
Memo Datum 5 maart 2012 Onderwerp Ontwatering Wienercomplex Van drs. D.H. Edelman Telefoon +31 (0)73 658 22 72 Fax +31 (0)73 658 22 99 E-mail dedelman@breijn.nl Bijlage(n) 1 Aan Dhr. M. van Vemden, Waternet
Nadere informatieAchtergrond rapportage beleidsregel toepassen van drainage in attentiegebieden. Juni 2011
Achtergrond rapportage beleidsregel toepassen van drainage in attentiegebieden Juni 2011 Achtergrond van de lagen benadering De oorsprong van de lagenbenadering moet gezocht worden in de negentiende eeuw,
Nadere informatiePresentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018
Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018 In gesprek over het water(peil) in De Haak, Zegveld en alternatieven voor het toekomstig waterpeil Programma Welkom
Nadere informatiegrondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?
grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond Grondwater bestaat uit regenwater en oppervlaktewater dat in de bodem is weg gezakt en kwelwater dat onder druk uit lager
Nadere informatieDoetinchem, 21 juli 2014
Doetinchem, 21 juli 2014 Deze notitie over het risico op verzakking van bebouwing als gevolg van de plannen is opgesteld in 2011. In de notitie wordt een verwachte grondwaterstandstijging in de bebouwde
Nadere informatie2 november 2009 C M.J.C. Kerkhof Jonkman. Team stedelijk water
WATERPARAGRAAF Onderwerp: Rentray Rekken Apeldoorn, Projectnummer: 2 november 2009 C01031.200803 Opgesteld door: M.J.C. Kerkhof Jonkman Gecontroleerd door: M. Swenne ARCADIS NEDERLAND BV Het Rietveld 59a
Nadere informatieEcologische verbindingszone Omval - Kolhorn
Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn Watertoets Definitief Provincie Noord Holland Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 11 december 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Inrichting watersysteem...
Nadere informatieIntegraal Waterplan Haarlem. Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014
Integraal Waterplan Haarlem Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014 Inhoud presentatie 1. Enkele begrippen 2. Waterplan Haarlem Aanleiding en doel Gerealiseerde maatregelen Actualisatie Geplande maatregelen
Nadere informatie(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem
Memo DM 1013497 Aan: Marktpartijen uitwerking plannen het Burgje, gemeente Bunnik Van: Beke Romp, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Datum: 13 januari 2016 Onderwerp: Notitie gebiedskenmerken (waterthema
Nadere informatieWatertoets De Cuyp, Enkhuizen
Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Definitief Bouwfonds Ontwikkeling Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 6 april 2009 Verantwoording Titel : Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Subtitel : Projectnummer : 275039 Referentienummer
Nadere informatieWaterparagraaf. Opdrachtgever. Groenstraat 2, Sprundel. De heer C.J.M. Lazeroms Groenstraat 2 4714 SK Sprundel
Waterparagraaf Groenstraat 2, Sprundel projectnr. 166718 revisie 00 20 oktober 2006 Opdrachtgever De heer C.J.M. Lazeroms Groenstraat 2 4714 SK Sprundel datum vrijgave beschrijving revisie 00 goedkeuring
Nadere informatieHet waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.
Memo Ter attentie van Project management Den Dekker B.V. Datum 03 januari 2013 Distributie Projectnummer 111850-01 Onderwerp Parkeerterrein Jumbo Heythuysen Geachte heer Bosman, 1 WATERBELEID Het streven
Nadere informatieKernboodschap: Waterbeheerders houden rekening met aanhoudende droogte
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 26 april 2011 Nummer 2011-03 Kernboodschap: Waterbeheerders houden rekening met aanhoudende droogte
Nadere informatieAnne Mollema IGWR. Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving
Anne Mollema IGWR Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving Inhoud Water in de stad, hoe zit dat in elkaar Wie is waarvoor verantwoordelijk Wanneer is er een probleem Grondwaterstanden gemeten Wat kunt
Nadere informatieKleine Beerze. Bijeenkomst. 13 juli 2017
Kleine Beerze Bijeenkomst 13 juli 2017 Agenda 1. Uitkomsten berekeningen met nieuwe maatregelen. a) Klimaatsveranderingen b) Resultaten met mitigerende maatregelen 2. Effect drinkwaterwinning op grondwater.
Nadere informatieWaterparagraaf Heistraat Zoom
Waterparagraaf Heistraat Zoom In Zeelst aan de Heistraat is een ontwikkeling gepland. Voor deze ontwikkeling dient een omgevingsvergunning te worden opgesteld waarvan deze waterparagraaf onderdeel uit
Nadere informatieVoortgangsbericht De Bruuk juli 2016
Voortgangsbericht De Bruuk juli 2016 Op 4 juli organiseerde de provincie Gelderland in De Sleutel in Breedeweg een inloopavond over de ontwikkelingen in De Bruuk. Vanuit het bewonerscollectief kregen wij
Nadere informatieFAZ: ja AB: Ja Opdrachtgever: Jelmer Kooistra
Onderwerp: Stedelijke wateropgave - waterberging Musselkanaal Nummer: Bestuursstukken\1836 Agendapunt: 9 DB: Ja 7-4-2015 BPP: Ja 24-4-2015 FAZ: ja 24-4-2015 VVSW: Nee AB: Ja 13-5-2015 Opsteller: Robert
Nadere informatieBijlage E: Peilvakken en de gewenste grond- en oppervlaktewaterpeilen.
Blad 95 van 127 Bijlage E: Peilvakken en de gewenste grond- en en. Zie ook de bijgevoegde Peilvakkenkaart op A0. Afweging en uitgangspunten peilenplan Terwolde De belangrijkste afweging bij de totstandkoming
Nadere informatieAchtergrondartikel grondwatermeetnetten
Achtergrondartikel grondwatermeetnetten Wat is grondwater Grondwater is water dat zich in de ondergrond bevindt in de ruimte tussen vaste deeltjes, zoals zandkorrels. Indien deze poriën geheel met water
Nadere informatieBijlage 1 Watertoets en (standaard) waterparagraaf
Bijlage 1 Watertoets en (standaard) waterparagraaf datum 2-3-2017 dossiercode 20170302-4-14760 Geachte heer / mevrouw R. Zuidema, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//.
Nadere informatie1 Waterparagraaf bij het bestemmingsplan t Hoge Loo. 1.1 Inleiding tot de waterparagraaf. 1.2 Beleidskader
1 Waterparagraaf bij het bestemmingsplan t Hoge Loo 1.1 Inleiding tot de waterparagraaf In de waterparagraaf wordt beschreven hoe het huidige waterhuishoudkundig systeem rond de wijk t Hoge Loo in Emmen
Nadere informatieToelichting GGOR Oude Polder van Pijnacker
Toelichting GGOR Oude Polder van Pijnacker Inleiding Om het GGOR te kunnen bepalen is de GGOR-systematiek gevolgd (zie figuur 1). Op basis van een analyse met een grondwatermodel zijn de actuele grondwaterstanden
Nadere informatieSamenvatting 203 Klimaatverandering leidt volgens de voorspellingen tot een toename van de mondiale temperatuur en tot veranderingen in de mondiale waterkringloop. Deze veranderingen in de waterkringloop
Nadere informatieBijlage 10 Watertoets A2 s-hertogenbosch Eindhoven, februari 2011
Logo Bijlage 10 Watertoets A2 s-hertogenbosch Eindhoven, februari 2011 Ten behoeve van de watertoets voor de verbreding van de A2 s-hertogenbosch - Eindhoven is gezocht naar mogelijkheden om water te infiltreren,
Nadere informatieGemeente Den Haag. Delissen Martens Advocaten De heer D.J. Bergkotte Postbus EN DEN HAAG. Geachte heer Bergkotte,
Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Delissen Martens Advocaten De heer D.J. Bergkotte Postbus 18598 2502 EN DEN HAAG Uw brief van 19 september 2014 Uw kenmerk EV/20140884/014/0154
Nadere informatieEen zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening.
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 2 mei 2011 Nummer 2011-04 Een zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening. Afgelopen
Nadere informatie1) Gaat het om een ruimtelijk plan dat uitsluitend een functiewijziging van bestaande bebouwing inhoudt? nee
datum 16-5-2013 dossiercode 20130516-34-6989 Tekenen: Heeft u een beperkingsgebied geraakt? Welke gemeente omvat het grootste deel van het door u getekende plangebied? Winsum Vragen: 1) Gaat het om een
Nadere informatieOnderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs
Notitie Contactpersoon ir. J.M. (Martin) Bloemendal Datum 7 april 2010 Kenmerk N001-4706565BLL-mya-V02-NL Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs Tauw
Nadere informatieFiguur 2 ontwateringsituatie
Bijlage Achtergrondrapportage beleidsregel toepassen drainage in keurbeschermings- en attentiegebieden Achtergrond van de lagen benadering De oorsprong van de lagenbenadering moet gezocht worden in de
Nadere informatieAfsprakennotitie voor ruimtelijke plannen met mogelijk een groot waterbelang (normale procedure)
datum 17-6-2016 dossiercode 20160617-10-13192 Afsprakennotitie voor ruimtelijke plannen met mogelijk een groot waterbelang (normale procedure) Algemeen Sinds 1 november 2003 is voor alle ruimtelijke plannen
Nadere informatieBETROKKENHEID waterschap Hunze en Aa's
UITGANGSPUNTEN NOTITIE PLAN: Lunchroom Kathodeweg Stadskanaal Algemene projectgegevens: Projectomschrijving: Het betreft een onbebouwd gebied aan de Kathodeweg te Stadskanaal waarop een lunchroom zal worden
Nadere informatieWateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen
Wateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Zeewolde Augustus 2011 Oplage: 2500 exemplaren Fotografie Gemeente Zeewolde fresh fotooz Productie
Nadere informatieVoorkomen van natte terreinen tijdens en na de bouw
Voorkomen van natte terreinen tijdens en na de bouw Henny van Dijk Adviseur/projectleider regionale en stedelijke infrastructuur Royal Haskoning Inhoud presentatie Wateroverlast tijdens het bouwen: problematiek
Nadere informatie1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE
NOTITIE Onderwerp : Waterparagraaf Opdrachtgever : A.E.C. Vestjens Projectnummer : BIM-079-01 Projectomschrijving : Gezondheidscentrum te Neer Opgesteld door : ing. R. Peeters Paraaf: Datum : 18 oktober
Nadere informatieVerslag bewonersavond 24 november 2016
Verslag bewonersavond 24 november 2016 Datum: 28 november 2016 Betreft: Aanpak grondwateroverlast Villapark Eindhoven Kenmerk: BY11, NOT20161128 Bestemd voor: Gemeente Eindhoven Opgesteld door: Wareco
Nadere informatieGeohydrologisch onderzoek Centrumplan Oldebroek
Notitie Contactpersoon Wietske Terpstra Datum 2 februari 2006 Kenmerk N001-4425137TER-pla-V01-NL 1.1 Bodemopbouw De regionale bodemopbouw is afgeleid uit de Grondwaterkaart van Nederland 1 en boorgegevens
Nadere informatiete leveren producten\t4.2 Controlled - extern\w11a0031.e01.27sept2011.docx
Aan Gemeente Reusel-De Mierden Behandeld door Ewald Oude Luttikhuis T.a.v. de heer G. Korsten E Ewald.OudeLuttikhuis@MWHGlobal.COM Van ir. E.H.J. Oude Luttikhuis T +31(0)15 7512349 Betreft Second Opinion
Nadere informatieGrondwaterstanden juni 2016
Grondwaterstanden juni 2016 Kennisvraag: In beeld brengen van de grondwatersituatie zoals die buiten geweest is. Antwoord: op vrijwel alle meetlocaties waar analyse mogelijk was komt de maximale waterstand
Nadere informatiedatum 27-2-2016 dossiercode 20160227-4-12526 Geachte heer / mevrouw R.G. Zuidema,
datum 27-2-2016 dossiercode 20160227-4-12526 Geachte heer / mevrouw R.G. Zuidema, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//. Op basis van deze toets volgt u de korte
Nadere informatieHoe kom ik van grondwaterproblemen af?
Wat is grondwater? Grondwater is zoals het woord zelf al aangeeft het water dat zich in de grond bevindt. We zien het meestal niet totdat we het onverwacht tegenkomen of er zelfs overlast van ondervinden
Nadere informatieWatertoets voor de ontwikkeling van verblijfsrecreatie aan de Fazantenweg te Dongen
Watertoets voor de ontwikkeling van verblijfsrecreatie aan de Fazantenweg te Dongen Datum: 3 februari / 15 juli 2016 Opdrachtgever: Auteur: Pukkemuk Vaartweg 192a 5106 NG Dongen ir. S.A.H. Gloudemans Optifield
Nadere informatiePvE Stedelijk Water. Deel: Functionele Eisen Grondwater. Versie 1.1
PvE Stedelijk Water Deel: Functionele Eisen Grondwater Versie 1.1 Stadsbeheer / Stadsontwikkeling Water / Ingenieursbureau Datum : 8 mei 2018 Wijziging : Versie : 1.0 Status : Definitief Bezoekadres: De
Nadere informatieIn deze notitie wordt de bepaling van de waterbergingsopgave toegelicht en wordt aangegeven hoe deze ingevuld kan worden.
Notitie Referentienummer Kenmerk 190509/Ack 277242 Betreft Waterbergingsopgave Hogewegzone Concept d.d. 19 mei 2009 1 Inleiding De Hogewegzone in de gemeente Amersfoort wordt de komende jaren vernieuwd.
Nadere informatieZoals aangegeven zijn de gemeente Lelystad en het havenbedrijf Amsterdam de ontwikkelaars van het bedrijventerrein.
Notitie Contactpersoon Jeroen Lasonder Datum 24 mei 2013 Kenmerk N008-1213242JLO-gdj-V022 Flevokust: Watertoets 1 Inleiding De gemeente Lelystad en Havenbedrijf Amsterdam ontwikkelen samen bedrijventerrein
Nadere informatieBijlage 1: Kaart locatie inrichtingsmaatregelen buiten het natuurgebied
Bijlage 1: Kaart locatie inrichtingsmaatregelen buiten het natuurgebied Bijlage 2. Kaart hydrologische effecten Met een hydrolgisch model zijn de effecten van de waterhuishoudkundige maatregelen uit het
Nadere informatieGrondwatereffecten door aanleg van de tunneltraverse A2
Grondwatereffecten door aanleg van de tunneltraverse A2 Projectbureau A2 Eindrapport 9P2534 000... 0...,.._0---- 000 HASKONING NEDERLAND BV RUIMTELlJKE ONTWIKKELING Randwycksingel 20 Postbus 1754 6201
Nadere informatieMemo. Plaats en datum Referentienummer Kenmerk Houten, 20 juli 2011 PN
Memo Plaats en datum Referentienummer Kenmerk Houten, 20 juli 2011 PN 307938 Aan Macéka Vastgoed t.a.v. De heer M.M. Boerse Amsterdamsestraatweg 41 Postbus 560 3740 AN Baarn Kopie aan Van Ir. J.W. Bronkhorst
Nadere informatieToelichting Watertoets
Toelichting Watertoets Zorgboerderij Schoolstraat te Dongen projectnr. 203471 revisie 00 21 januari 2010 Opdrachtgever Vieya T.a.v. de heer J.W. Revet Postbus 134 5100 AC Dongen datum vrijgave beschrijving
Nadere informatieOplegnotitie waterhuishoudingsplan 2012 Bedrijvenpark A1 Bijlage 8b exploitatieplan
Oplegnotitie waterhuishoudingsplan 2012 Bedrijvenpark A1 Bijlage 8b exploitatieplan Gemeente Deventer Opdrachtgever ORB H.J. Laing Datum paraaf Projectleider ORB J.J. van der Woude Datum paraaf Gemeente
Nadere informatieToelichting GGOR Akkerdijksche polder
Toelichting GGOR Akkerdijksche polder Inleiding Om het GGOR te kunnen bepalen is de GGOR-systematiek gevolgd (zie figuur 1). Op basis van een analyse met een grondwatermodel zijn de actuele grondwaterstanden
Nadere informatieBijlage 1. Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek
Bijlage 1 Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bijlagel Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bodemopbouw en Geohydrologie Inleiding In deze bijlage wordt
Nadere informatieConferentie Kennis voor Klimaat. WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland
Conferentie Kennis voor Klimaat WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland Vz: Cees Moons Organisatie: Aad Sedee & Aalt Leusink 27 november 2008 Context Adaptatieprogramma
Nadere informatieBELEIDSREGEL DEMPEN SLOTEN WATERSCHAP HUNZE EN AA S
BELEIDSREGEL DEMPEN SLOTEN WATERSCHAP HUNZE EN AA S Algemeen Bestuur: 17 september 2003 Beleidsregels in de zin van de Algemene wet bestuursrecht De Algemene wet bestuursrecht geeft aan wat onder beleidsregels
Nadere informatieBijlage 5 Wateradvies Wetterskip
vastgesteld bestemmingsplan West-Terschelling West Aletalaan fase 4 Gemeente Terschelling Projectnummer 250651 Bijlage 5 Wateradvies Wetterskip blad 259 van 381 Ruimtelijke Ordening - Oranjewoud WFN1215886
Nadere informatieNOT a 12 september 2013 Water Bij elke ruimtelijke ontwikkeling is het opstellen van een waterparagraaf verplicht gesteld, mede in relatie
NOT01-0252596-01a 12 september 2013 Water Bij elke ruimtelijke ontwikkeling is het opstellen van een waterparagraaf verplicht gesteld, mede in relatie tot de watertoets. In deze notitie wordt verwoord
Nadere informatieBetreft: Variatie in grondwaterpeilen en bodemopbouw (bureaustudie) ter plaatse van de Landgoed Huize Winfried te Wapenveld (gemeente Heerde).
Projectnummer 2013-11-002: Variatie in grondwaterpeilen en bodemopbouw Landgoed Huize Winfried Natuurbegraven Nederland T.a.v. de heer W. Peters Postbus 29 5201 AA s-hertogenbosch Betreft: Variatie in
Nadere informatieHUISSENSCHE WAARDEN AANVULLENDE GRONDWATERBEREKENING
HUISSENSCHE WAARDEN AANVULLENDE GRONDWATERBEREKENING BASAL TOESLAGSTOFFEN BV 12 december 2013 077461453:0.1 - Definitief C01012.100037.0120 Inhoud 1 Inleiding... 4 2 Rivierwaterstanden... 5 2.1 Rivierwaterstanden
Nadere informatieEen zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening.
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 2 mei 2011 Nummer 2011-04 Een zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening. Afgelopen
Nadere informatieDroogtebericht. Waterbeheerders spelen in op actuele situatie. Watermanagementcentrum Nederland. Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW)
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 9 mei 2011 Nummer 2011-05 Waterbeheerders spelen in op actuele situatie Ook in de afgelopen week is
Nadere informatieWATERPARAGRAAF SLAAKDAM 2A DE HEEN (STEENBERGEN)
318827_1331028363790_waterparagraaf_slaakdam_2_S_BEM1201217_1.pdf *BEM1201217* BEM1201217 gemeente Steenbergen Behoort bij beschikking d.d 22-01-2013 nr.(s) MYZ12000090 Omgevingsmanager WATERPARAGRAAF
Nadere informatieGrondwatereffectberekening Paleis het Loo. 1. Inleiding. 2. Vraag. Datum: 16 september 2016 Goswin van Staveren
Grondwatereffectberekening Paleis het Loo Project: Grondwatereffectberekening Paleis het Loo Datum: 16 september 2016 Auteur: Goswin van Staveren 1. Inleiding Voor de ondergrondse uitbreiding van het museum
Nadere informatieRBOI - Rotterdam/Middelburg bv Niets uit dit drukwerk mag door anderen dan de opdrachtgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel
RBOI - /Middelburg bv Niets uit dit drukwerk mag door anderen dan de opdrachtgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook
Nadere informatie: KRW Bentinckswelle : Aanvulling op aanvraag watervergunning LW-AF20122221
HaskoningDHV Nederland B.V. Logo MEMO Aan : Waterschap Vallei en Veluwe Van : Esther van den Akker Kopie : Dossier : BA7927-101-100 Project : KRW Bentinckswelle Betreft : Aanvulling op aanvraag watervergunning
Nadere informatieVragen: Gaat het plan uitsluitend over functiewijziging van bestaande bebouwing zonder fysieke aanpassingen van de bebouwing en de ruimte?
datum 24-7-2014 dossiercode 20140724-9-9338 Samenvatting In deze paragraaf worden puntgewijs de resultaten van de toetsing samengevat. Tekenen: Heeft u een toetslaag geraakt? In welke gemeente ligt uw
Nadere informatieRichtlijnen ter voorkoming van grondwateroverlast in nieuw bebouwd gebied
Richtlijnen ter voorkoming van grondwateroverlast in nieuw bebouwd gebied mei 2003 (op enkele punten in juni 2007 herzien vanwege de herziening van de Keur in maart 2006) De in deze notitie voorgestelde
Nadere informatieWaterschap De Dommel. Waterberging. De visie tot 2050 op hoofdpunten
Waterschap De Dommel Waterberging De visie tot 2050 op hoofdpunten Inhoud 2 De waterbergingsvisie van Waterschap De Dommel; doel, kader en status 4 Werknormen wat zijn dat? 5 Waterschap De Dommel kan niet
Nadere informatiedatum dossiercode Samenvatting watertoets (korte procedure)
datum 14-9-2015 dossiercode 20150914-63-11571 Samenvatting watertoets (korte procedure) In dit document vindt u een samenvatting van de door u ingevulde gegevens op de website www.dewatertoets.nl. De toets
Nadere informatieWaterparagraaf Melkveebedrijf M.C.M. Sieben, Witte Plakdijk 6 Ospel
Waterparagraaf Melkveebedrijf M.C.M. Sieben, Witte Plakdijk 6 Ospel De heer M.C.M. Sieben is voornemens een nieuwe rundveestal op te richten op het perceel, kadastraal bekend als gemeente Nederweert, sectie
Nadere informatieSCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden.
SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. INDIENING Steller vragen: J.H.Maas, PvdA Datum: 11 januari 2013 Onderwerp: grondwateroverlast
Nadere informatieVoorstel aan : Gemeenteraad van 14 december 2009 Door tussenkomst
Voorstel aan : Gemeenteraad van 14 december 2009 Door tussenkomst van Nummer : : Raadscommissie van 2 december 2009 Onderwerp : Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2010-2014 Bijlage(n) : 1. Gemeentelijk
Nadere informatieLandgoed Heijbroeck. Waterparagraaf. Datum : 11 juni Bureau van Nierop, Landgoed Heijbroeck, Waterparagraaf 1
Landgoed Heijbroeck Waterparagraaf Datum : 11 juni 2013 Auteur Opdrachtgever : W.J. Aarts : Fam. van Loon 1 VOORWOORD In opdracht van Fam. van Loon is er door Bureau van Nierop een waterparagraaf conform
Nadere informatieRuimte om te leven met water
Ruimte om te leven met water Het huidige watersysteem is volgens de nieuwe In de toekomst wil het waterschap een zoveel Om de benodigde ruimte aan hectares te verwerven inzichten niet meer op orde. Aanpassingen
Nadere informatieProjectplan verdrogingsbestrijding Empese en Tondense Heide D e f i n i t i e f
Projectplan verdrogingsbestrijding Empese en Tondense Heide D e f i n i t i e f 26 juni 2013 1 1 Projectbeschrijving 1.1 Wat wordt aangelegd of gewijzigd? Zowel binnen als buiten het natuurgebied Empese
Nadere informatieWater en de Irenebuurt
Water en de Irenebuurt 7 december 2015 Zuidas & Water Wensen en belangen buurt Inbreng vanuit twee werksessies met bewoners: Goede afwatering in de buurt voorkomt wateroverlast in tuinen en kelders Grondwaterstand
Nadere informatieFiguur 1: Plangebied Integrale gebiedsontwikkeling (variant 18 woningen)
Memo Ter attentie van Wolfswinkel Reiniging Datum 2 oktober 2015 Distributie Prinsen Advies, VKZ Projectnummer 142215 Onderwerp Watertoets Ambachtsweg Maarsbergen 1 AANLEIDING De gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieMiddelburg Polder Tempelpolder. Polder Reeuwijk. Reeuwijk. Polder Bloemendaal. Reeuwijksche Plassen. Gouda
TNO Kennis voor zaken : Oplossing of overlast? Kunnen we zomaar een polder onder water zetten? Deze vraag stelden zich waterbeheerders, agrariërs en bewoners in de Middelburg-Tempelpolder. De aanleg van
Nadere informatiePraktijkvoorbeeld VAF Argonautenstraat Amsterdam
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Argonautenstraat Amsterdam Beschrijving van een praktijkvoorbeeld van de uitwerking van een funderingsvraagstuk conform de VAF. In beknopte vorm
Nadere informatieDraaiboek Voorkomen schade Waalenburg
Draaiboek Voorkomen schade Waalenburg Februari 2015 Inleiding In opdracht van de Stuurgroep (waarin alle betrokken partijen 1 zitting hebben) heeft de projectgroep dit draaiboek opgesteld. De betrokken
Nadere informatie