Afbeelding
Foto: WUR

Resultaten onderzoek emissies kasteelten bieden perspectief

Algemeen

In de Europese Kaderrichtlijn Water is het beleid voor de beoordeling van de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa vastgelegd.

Deze richtlijn richt zich op de bescherming van water in alle wateren en stelt zich ten doel dat alle Europese wateren in het jaar 2015 een 'goede toestand' hebben bereikt en dat er binnen heel Europa duurzaam wordt omgegaan met water.
De uiterste datum dat we aan deze richtlijn moeten voldoen is 2027. De bescherming van alle wateren heeft zowel betrekking op rivieren, meren, kustwateren als op grondwateren. De sloot naast u bedrijf hoort hier dus ook bij.
 

Zuivering
Wij hebben als glastuinbouwsector met de overheid afgesproken naar een (nagenoeg) nul-emissie voor nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen (GBM) in 2027 toe te werken. Om dit doel te bereiken zijn reeds in 2013 stikstof-emissienormen voor substraatteelten en verbruiksnormen voor grondgebonden teelten afgesproken. Onder druk vanuit de maatschappij is voor GBM in 2016 met de overheid overeengekomen dat alle tuinbouwbedrijven met teelt(en) onder glas die drain- of drainagewater lozen, verplicht worden zuiveringstechniek toe te passen per 2018 waarmee de GBM voor tenminste 95% kunnen worden verwijderd. Dit geldt ook voor bedrijven die bv. container- of trayvelden combineren met een kasteelt (ondersteunend glas), indien het overtollige drain(age)water uit de kasteelt niet doelmatig kan worden toegepast op eigen perceel. Er is ook een mogelijkheid om de zuivering gezamenlijk uit te voeren door een collectief van bedrijven, met maximaal uitstel tot 2021. Hierover is al heel veel gepubliceerd en u als tuinder weet waar u aan toe bent.
 

License to produce
Gelukkig komt er nog elke dag nieuwe apparatuur op de markt die aan de gestelde eis van 95% zuivering voldoet. Voldoen aan deze zuiveringsplicht is niet alleen een voorwaarde om verdere inkrimping van het middelenpakket te voorkomen, maar minstens zo belangrijk is om als sector maatschappelijk draagvlak voor kasteelten en onze 'license to produce' te behouden.
Het onderzoek heeft samen met de sector de afgelopen jaren met twee verschillende sporen op deze ontwikkelingen ingespeeld. Enerzijds de ontwikkeling van zuiveringstechnieken en –strategieën. Dit heeft onder andere een bijbehorende beoordelingsprocedure opgeleverd (de zg, BZG - toets). Anderzijds de ontwikkeling van innovaties en strategieën om minder of niet meer te lozen.
 

Forward Osmosis
Waar we met zijn allen tegenaan lopen is een aantal knelpunten die implementatie van de noodzakelijke verbetering van de oppervlaktewaterkwaliteit in de weg staan. De belangrijkste kennisvragen bij het eerste onderzoekspoor hebben betrekking op waterstromen die qua samenstelling en volume sterk afwijken van het Standaard Water waarmee de effectiviteit van zuiveringstechnieken is beoordeeld.
Wij hebben hier onderzoek naar gedaan en voor waterstromen die sterk afwijken van gangbaar lozingswater, is de samenstelling geanalyseerd en zijn mogelijkheden tot hergebruik dan wel zuivering verkend. Tevens is onderzocht hoe bedrijven in de praktijk omgaan met deze waterstromen. Voor waterstromen die bij de teeltwisseling vrijkomen is een werkwijze ontwikkeld. Als alles gaat zoals het gaat komen in 2018 komen best practices beschikbaar voor de andere waterstromen.
Binnen het onderzoek is ook onderzocht of forward osmosis (FO) een interessante techniek zou kunnen zijn welke in de tuinbouw zou kunnen worden toegepast. De vraag die hierbij centraal stond is of de voedingsoplossing de trekvloeistof voor de FO zou kunnen fungeren. In het onderzoek zijn twee toepassingsmogelijkheden onderzocht waarbij gekeken is of het indikken van de spuiwaterstroom, nieuwe mogelijkheden voor verdere verwerking kan creëren. De andere mogelijkheid die bekeken is het onttrekken van goed gietwater uit oppervlaktewater of grondwater met behulp van deze techniek.
 

Na-schadedrempels
Een van de belangrijkste oorzaken die leidt tot spui is een te hoog natriumgehalte in het recirculatiewater. Een te hoog Na gehalte leidt tot groeiremming of problemen met vruchtkwaliteit. Ondanks de vele onderzoeken in het verleden is in de praktijk onvoldoende bekend bij welke gehalten problemen ontstaan. Hierdoor worden er ruime veiligheidsmarges aangehouden met als resultaat meer lozingen dan noodzakelijk. Ook hier heeft onderzoek aan plaats gevonden met als doel de hoeveelheid lozingen terug te brengen door meer kennis van de werkelijke Na-schadedrempels en hier teeltervaring mee opdoen, en inzicht in de mogelijkheid om door middel van aangepaste K-Ca-Mg verhoudingen de Na-gevoeligheid te beïnvloeden.
Een ander spoor in het onderzoek is geweest het ontwikkelen van de restgootmethode en inzicht verkrijgen in de mogelijkheid spuiwater te concentreren door te telen met gescheiden wortelsystemen. Verder is onderzocht of, en in welke mate de natriumtolerantie van een gewas met humaten kan worden beïnvloed.

Eigenlijk zou ik u niets nieuws moeten vertellen immers u heeft het onderzoeksrapport hierover kunnen lezen met dank aan de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal, TKI Watertechnologie, Stichting Programmafonds Glastuinbouw, Gewascoöperatie Gerbera U.A., Verhoeve Milieu & Water, WaterQ B.V., Priva B.V., Blue-tec B.V., Humintech Gmbh, Elektravon-Haket B.V. en Yara Vlaardingen B.V.

Wilt u meer weten bezoek dan onze website. Hier kunt ook het onderzoeksrapport downloaden. 
 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw
 

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant