Als een aap met zeven staarten

Het is donderdagavond 23 juni 2016 als een enorme hagelbui, met hagelstenen zo groot als Jeu de Boulesballen de kassen van Rene Zwinkels van het bedrijf Greenco in Someren treft.

De teelt en de kassen moeten als verloren worden beschouwd. 
Ruim 1 jaar en negen maanden later ben ik te gast op dit bedrijf ter gelegenheid van een update over de campagne die dit bedrijf voert op het gebied van minigroente. De gastspreker van deze middag is Roel Hermans. Roel is expert op het gebied van voeding en gedrag en heeft ons bijgepraat over hoe het gedrag van de consument veranderd kan worden, zodat de consumptie van onze mooie en duurzaam geteelde gewassen omhoog kan.
Dat het nodig is blijkt wel uit de cijfers die hij presenteert. Slecht 5% van de volwassenen in Nederland eet de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groenten. Mogelijk dat ik hierover later nog een keer een column aan wijd. Ik neem u mee terug naar het verhaal van René, een 54-jarige ondernemer. Hij is in de jaren '80 begonnen in het bedrijf van zijn vader met gewone losse tomaten in Wateringen. In 1994 komt hij voor het eerst in aanraking met een product waarvan hij vond dat hij echt waarde aan kon toevoegen. Hij wordt één van de eerste trostomaat telers van Nederland.  In 2001 verhuist hij met zijn bedrijf naar Someren. Het bedrijf ontwikkelt zich voorspoedig maar op 23 juni 2016 gaat het goed fout.

Enorme onweersbui
Voor hem zijn het heftige beelden die op zijn netvlies staan gegrift. Het was een heel broeierige dag geweest met temperaturen tot wel 37 graden. Tijdens het avondeten ziet hij, voordat er ook maar iets aan de hand is, in de lucht een enorme onweersbui met heel veel inductie zich ontwikkelen en besluit dit te filmen. Zijn voorgevoel zegt hem dat dit nog weleens helemaal fout kan gaan en hoopt dat de bui langs zijn bedrijf trekt. Het tegendeel is waar, met ongeloof ziet hij de bui losbarsten. Het duurt maar een kwartiertje... om vijf voor negen besluit hij met lood in zijn schoenen naar zijn bedrijf te gaan kijken. Van zijn bedrijf van 140.000 m2 groot is niets meer over. Het ligt midden in het episch centrum van deze bui in totaal sneuvelt er 32 ha glas binnen 15 minuten.

Niets meer te redden
En dan begint het allemaal, vertelt René. 1,4 miljoen kilo glas rapen, 650.000 planten die niet meer te redden zijn. Er breekt een heel onzekere periode aan, immers hoe ga je verder als ondernemer? Gelukkig gebeurt dit alles op een moment van de dag dat er geen medewerkers op het bedrijf zijn. Je moet er niet aan denken als een dergelijke bui midden op de dag over je bedrijf komt. Naast de eigen medewerkers waren er ook nog eens 150 scholieren aan het werk. Gelukkig konden medewerkers voor een deel in de deeltijd ww en/of elders geplaatst worden. Klanten hadden begrip voor wat er gebeurd was. Vanuit Greenco en met behulp van collega tuinders kon er snel invulling gegeven worden aan vervangend product. 

Nieuwbouw
En dan komt de vraag waar moet je beginnen. Het begint met het beantwoorden van de vraag wordt dit herstellen, nieuwbouw of misschien wel stoppen. In overleg met de verzekeraar kwam men al snel tot de conclusie dat nieuwbouw de enige optie was. 
Eind februari 2017 wordt er begonnen met de nieuwbouw. 9 december 2017 wordt het laatste vak aangeplant, dit vak is nu 2 weken geleden in productie gekomen en maakt dat het bedrijf 20 maanden na de hagelschade weer op volle sterkte is. Ik ben blij dat het zo is afgelopen en dat deze ramp heeft gemaakt dat er weer een heel mooi bedrijf is teruggebouwd. 

Apetrots
U zult zich afvragen waarom deze column? Ik schrijf dit omdat ik gewoon apetrots ben! Een schitterend nieuwe kas waar ik heel veel van ons onderzoekswerk in terugvind. 
Tijdens de rondleiding zie ik een aantal energiebesparende maatregelen zoals een sterk isolerende gevel, dubbele schermen! Als je nog geen 15 jaar geleden tegen een tomaten tuinder zou zeggen je moet schermdoeken gebruiken, werd je van het erf gestuurd. Als je zou zeggen, je moet er geen 1 maar 2 ophangen kreeg je ook nog een keer de hond achter je aan. Diffuus glas met een coating voor een betere spreiding van het licht en om meer licht binnen te krijgen.
Het was 2004 dat we als onderzoek bezig waren met een vraag waarom groeien planten anders onder folie dan onder glas. Ook is er een innovatief ventilatiesysteem waarbij luchtuitwisseling door het doek plaatsvindt en energie bespaard wordt. En of het nu gaat over lampen, geïntegreerde bestrijding, gebruikte substraten, hergebruik van water, et cetera. Overal zie ik elementen die mede mogelijk zijn geworden door collectief onderzoek.
Iets dat mij het gevoel geeft van een aap met zeven staarten en doet glimmen van trots... immers het zijn allemaal zaken waar wij als onderzoeksbedrijf een bijdrage aan hebben geleverd. 

Ik hoop dat we dat nog heel lang mogen doen... maar dat ligt meer aan u dan aan mij. 

Jan Willem de Vries
Wageningen University & Research
Business Unit Glastuinbouw