leestijd

Belgische klassiekers met een gezonde twist

M. Galle, Voedingsdeskundige NICE

Er zijn gezonde voedingspatronen waarvan veel Vlamingen nog iets kunnen leren. Dat betekent echter niet dat zij hun vertrouwde dagelijkse kost volledig moeten omgooien. Veel voedingsmiddelen die aan de basis liggen van gezonde voedingspatronen zijn vertrouwde producten van bij ons. Exotische producten en excentrieke superfoods kunnen variatie brengen maar zijn niet noodzakelijk.

Belgische klassiekers met een gezonde twist

De eetcultuur mag niet worden onderschat

Mensen leven niet geïsoleerd. Zij groeien op en gedijen in een fysieke, sociale en cultuurgebonden omgeving. Dat bepaalt ook hoe zij omgaan met eten: met meer of minder aandacht voor de keuze, de bereiding en de tijd die zij hieraan willen besteden.

Een eetcultuur gaat samen met tradities en aangeleerde voedings- en gedragskenmerken. Drastisch ingrijpen in lokaal verankerde eetgewoonten is lastig. Door slimme ingrepen is dat meestal ook niet nodig. Kleine lokaal getinte aanpassingen kunnen dikwijls volstaan om de voeding bij te sturen  richting gezonder eten.

Naar een gezonder Vlaams voedingspatroon

De gezondheidseffecten van voedingsmiddelen en voedingspatronen winnen aan belangstelling. Verwijzingen naar het traditionele mediterrane en het ‘New Nordic’ of Scandinavische voedingspatroon klinken steeds meer vertrouwd, ook bij het brede publiek. Hun succes schuilt niet alleen in hun aangetoonde gezondheidseffecten maar mogelijk ook in hun relatie met lokaal geïnspireerde en meer traditionele/authentieke eetculturen. Lokale voedingspatronen met een lage milieu-impact dragen ook bij tot een meer duurzame voedselconsumptie (1).
 

De Vlaming kan beter

Veel Vlamingen eten nog niet gezond (2). Hun voedingspatroon sluit nog te veel aan bij wat algemeen bekend staat als een typisch westers ongezond eetpatroon. Dat bevat onder meer te weinig groenten, fruit en volkoren granen en is rijk aan ultrabewerkte, geraffineerde en energiedense voedingsmiddelen. Dat vertaalt zich bij veel Vlamingen in een te hoge inname van calorieën, verzadigde vetten, suiker en zout en een ondermaatse inname van calcium, ijzer en vitamine B1, B2, B6, C en foliumzuur (3).
 

Haalbare bijsturingen

Gezonde bijsturing is nodig. Dat wil niet zeggen dat de Vlaming zijn eetgewoonten danig overhoop moet gooien en zich tot een andere eetcultuur moet bekeren. Kleine aanpassingen op basis van het courante en vertrouwde voedingsaanbod van bij ons volstaan meestal, zijn haalbaar en blijven betaalbaar. Een goede leidraad zijn de richtlijnen van de nieuwe voedingsdriehoek die ook aanraadt om zoveel mogelijk regionaal en seizoensgebonden te kiezen (1,4). Kwaliteitsproducten uit eigen streek en de Vlaamse keuken met of zonder fusiontoets bieden veel mogelijkheden. Zo’n lokale aanpak verhoogt bovendien de kans om een gezonder eetpatroon ook op lange termijn vol te houden en zowel op individueel als op populatieniveau effectief resultaat te behalen.

 


Kenmerken gezonde voedingspatronen

  • Vooral niet-geraffineerde of weinig bewerkte basisvoedingsmiddelen.
  • In verhouding meer plantaardige dan dierlijke producten.
  • Vooral groenten, fruit, volkoren producten, noten, peulvruchten, oliën rijk aan onverzadigde vetzuren, halfvolle en magere zuivel, eieren, gevogelte en vis.
  • Weinig rood vlees en bewerkt vlees, volle zuivel, harde vetten, zout en producten met veel toegevoegde suiker.
  • Matig met alcohol.
  • Zelf maaltijden bereiden.
  • Sluiten vaak aan bij eettradities die van generatie op generatie zijn doorgegeven.
  • Hebben ook aandacht voor andere aspecten van het voedingsgebeuren, bijvoorbeeld regelmaat in de voeding, samen eten met familie of vrienden, bewust eten en genieten.
  • Geassocieerd met een lager risico op chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker en met minder sterfte.

 

Van bij ons: ruim en gevarieerd

De Vlaamse land- en tuinbouw en visserijsector voorzien in een ruim en gevarieerd aanbod aan basisvoedingsmiddelen die passen binnen een gezond voedingspatroon: groenten, fruit, aardappelen, volkoren granen, bepaalde oliën zoals koolzaadolie, melk en melkproducten, eieren, vis, vlees en gevogelte. Steeds meer consumenten zijn vragende partij naar producten uit eigen land of regio. Sommigen willen hiermee vooral de lokale producenten steunen. Anderen streven naar meer duurzaamheid en trachten het aantal voedselkilometers te beperken of hebben meer vertrouwen in de veiligheid en de voedzaamheid van verse producten van bij ons (6).
 

Geef de voorkeur aan seizoensproducten

Koop producten volgens het seizoen. Seizoensproducten smaken op hun best en zijn meestal goedkoper. Eten volgens de seizoenen brengt ook automatisch variatie in de voeding. Raadpleeg de groente-, fruit- en viskalender.

TOOL - Belgische klassiekers in een gezonder jasje

Tool 'Klassiekers in een gezonder jasje' om met cliënten/patiënten mee te geven.

Lees meer
Referenties
  1. www.gezondleven.be
  2. De Ridder K, Bel S, Brocatus L, Lebacq T, Moyersoen I, Ost C & Teppers E. De consumptie van voedings-middelen en de inname van voedingsstoffen. In: Bel S, Tafforeau J (ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Rapport 4. WIV-ISP, Brussel, 2016.
  3. Vlaams Instituut Gezond Leven (2017) Onderbouwing inhoudelijke visie voeding en gezondheid. Achtergronddocument bij vernieuwde richtlijnen en visuele voorstelling van de voedingsdriehoek. Laken (Brussel), Online: gezondleven.be
  4. Vlaams Instituut Gezond Leven (2017) Onderbouwing inhoudelijke visie voeding en duurzaamheid. Achtergronddocument bij vernieuwde richtlijnen en visuele voorstelling van de voedingsdriehoek. Laken (Brussel), online: gezondleven.be
  5. Coene I. Gezonde voedingspatronen Kenmerken en gezondheidseffecten. Nutrinews maart 2016 – ook te raadplegen via www.nice-info.be > Nutrinews
  6. www.nice-info.be. De herkomst van voedingsmiddelen herkennen. 2015 - https://www.nice-info.be/nl/weetjes-en-feiten?articleID=273
  7. Belgische voedingsmiddelentabel - www.internubel.be

OP DEZE PAGINA

    Nutrinews 2018 nr. 1

    Cover_Gezond eten zo kan het ook_2018-01