Wageningse onderzoekers testen: kunnen wormen leven op Mars?
Het klinkt als een doorzichtige 1-aprilgrap, maar dat is het niet. Na tomaten, aardappels, boontjes, erwten en rucola gaan Wageningse onderzoekers nu ook wormen kweken in nagemaakte Mars- en maan-grond. 'Omdat je voor een gezonde bodem ook bodemleven met wormen en bacteriën zult moeten hebben', zegt plantkundige Wieger Wamelink van de WUR. Hij werkt al jaren aan experimenten om uit te zoeken of de buitenaardse bodems tuinbouw toelaten, bijvoorbeeld met het oog op kolonies op Mars.
Op zijn bureau in Wageningen staat bij wijze van pilotproject al een maand een pot kunstmatige Mars-grond met daarin wormen. Die leven vooralsnog alsof er niks vreemds aan de hand is, zegt de onderzoeker. Systematisch onderzoek, samen met bodemkundigen van de universiteit, moet de komende tijd uitwijzen hoe het bodemleven zich echt in de vreemde bodems houdt, samen met kweekgewassen.
Veilige concentraties
Het wormenexperiment vormt een nieuwe fase in het werk van Wamelink in Wageningen, dat onder meer door NASA en Mars-ONE met argusogen wordt gevolgd. In samenwerking met Wageningen Plant Research heeft hij net de inhoudsstoffen geanalyseerd van rucola, tomaat, worteltjes en gerst van de oogst van vorig jaar.
Eerder was al vastgesteld dat de in kassen gekweekte groenten veilige concentraties zware metalen bevatten. Daarover bestond aanvankelijk enige zorg omdat er flink wat metaal zit in de gebruikte bodems, die van een vulkaanhelling op Hawaï komen en een woestijngebied bij Flagstaff, Arizona.
Chemisch lijken die bodems op wat NASA op respectievelijk Mars en de maan vindt. Volgens Wamelink is de phytochemische samenstelling van de geoogste groenten vergelijkbaar met die van groenten uit gewone aardse potgrond. 'Zelfs het mondgevoel komt overeen. Wetenschappelijk is dat een beetje saai, misschien. Maar het is ook goed nieuws, je kunt op deze bodems kennelijk heel normale groenten verbouwen.' De variatie tussen de gekweekte planten onderling is volgens hem groter dan de verschillen die de bodemsoort veroorzaakt.
Je kunt op deze bodems kennelijk heel normale groenten verbouwen
Smaakverschil
Najaar 2016 hield de Wageningse onderzoeker een diner voor de sponsoren van het project, waarbij de oogst blind werd geproefd, om na te gaan of er smaakverschillen zijn. Wamelink: 'Dat viel erg mee. Sterker, sommige mensen zeiden zelfs dat de tomaat van Mars smakelijker was. Ik ook. Alleen zien we dat in de analyses van inhoudsstoffen niet terug.'
In de regel geeft de Mars-bodem iets lagere kweekopbrengst dan gewone potgrond, en is de schrale maangrond het minst productief met een opbrengst van de helft tot 70 procent van normaal.
Sommige mensen vonden de marstomaat zelfs smakelijker
Veel interesse
Vorig jaar haalde Wamelink kilo's groenten uit zijn buitenaardse kas. Op Mars zou die, alleen al vanwege de straling, vermoedelijk ondergronds moeten zijn, verlicht door led-lampen. Voor aardappels, was een van de lessen, moet daarbij een kunstmatige herfst worden toegepast, anders verwelkt het loof niet en zijn de doorschoten aardappels oneetbaar.
Of Wamelinks werk daadwerkelijk ooit de kolonisatie van Mars of de maan zal helpen, weet hij niet. Zijn onderzoek trekt in ieder geval veel interesse op aarde, waar hij in landen in het Midden-Oosten gaat adviseren bij landbouwprojecten in de woestijn.
Wamelink gaat landen in het Midden-Oosten adviseren bij landbouwprojecten in de woestijn
Lees ook
Voor het eerst hard bewijs: er stroomt water op Mars
Voor het eerst is er nu hard bewijs: af en toe, hier en daar, stroomt er ook nu nog water op Mars - een klein beetje. Pekelwater is het - volledig verzadigd met verschillende zouten. Dankzij die smeltpuntverlagende zouten kan het water bij de extreem lage temperaturen op Mars vloeibaar blijven. Eventjes.
Onderzoekers oogsten eerste buitenaardse tomaat
Wageningse plantenonderzoekers hebben voor het eerst een rijpe tomaat gekweekt op Marsgrond, zij het in een kas in Wageningen en op bodem die hooguit qua samenstelling lijkt op die van Mars. Niettemin, zegt hoofdecoloog Wieger Wameling van Alterra, is het een doorbraak. 'Hij is rood, je kunt hem in principe eten. En belangrijk: er is dus zaad voor een nieuwe ronde.'
Een maaltje van Mars gaat er wel in
Een verblijf op Mars zal wel niet zo snel een culinair avontuur worden, maar aan aardse groenten hoeft het niet te ontbreken. Dat was in Wageningen te proeven.