Nog even en de budgetten zijn op

Nog even en de budgetten voor de innovatieprogramma's Kas als Energiebron, Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid en Glastuinbouw Waterproof zijn op.

Om de voortgang van deze programma's te waarborgen zijn vanaf 2018 nieuwe financiële middelen nodig. LTO Glaskracht Nederland peilt in de periode van 5 tot en met 19 mei 2017 de mening van de glastuinbouwondernemers over de financiering van onderzoek. Als ik er over nadenk is het te triest voor woorden dat dit nodig is. Alle glastuinbouwondernemers kunnen deelnemen aan de ondernemerspeiling of u nu wel of geen lid bent LTO

Kas als energiebron
Niemand in de sector kon vermoeden welke impact deze programma's hebben gehad op de sector. Neem nu bijvoorbeeld het programma Kas als Energiebron, met als doel om zonlicht als bron van duurzame energie te laten zijn. Het streven was om zonne-energie effectief te benutten bij de bedrijfsvoering, zodat de inzet van fossiele brandstof niet meer nodig zou zijn. Dat het verduurzamen van de sector noodzaak was, werd ons pijnlijk duidelijk door de energieprijsontwikkeling in 2008. Om het principe van de energie producerende kas te beproeven is in het jaar 2004 op het bedrijf van Stef Huisman in het tuinbouwgebied Bergerden een experimentele faciliteit gerealiseerd. Als onderdeel van de toenmalige nieuwbouw is een afdeling van 2700 m2 ingericht voor onderzoek. In 2006 begon men hier met de eerst proeven.
Dit praktijkexperiment van een energie producerende Kas, heeft veel mooie resultaten opgeleverd. Niet alleen op het gebied van energiebesparing. Ook werd een aanzienlijke kwaliteit en productieverhoging behaald. Eén van de belangrijke spin-off van dit praktijkexperiment is wel het inzetten van extra verneveling. Hiermee werd het mogelijk om veel lichtere teeltomstandigheden te hanteren welke een aanzienlijke teeltversnelling opleveren. Met deze kennis kon elke tuinder direct aan de slag. Het was voor zo ver ik weet ook voor het eerst dat er warmte wisselaars werden toegepast in combinatie met een aquifer in de tuinbouw. Met als doel de zomerse warmte in de winter te kunnen gebruiken.
Het project liet zien dat het technisch mogelijk is om in een kas meer energie te verzamelen dan de kas zelf nodig heeft. Door met geavanceerde technologie energie van de zon te verzamelen, op te slaan en te hergebruiken is jaarrond alleen op zonne-energie een prima teeltklimaat te realiseren. De vraag of een kas een energiebron kan zijn was beantwoord. Er was immers een positieve energiebalans van 2m3 a.e. per m2 behaald.
De eerste verkenningen en publicaties in 2005 over het gebruik van aardwarmte in de glastuinbouw hebben er toe geleid dat de belangstelling door telers was gewekt.
Het vleestomatenbedrijf van A&G van den Bosch was het eerst bedrijf in de Nederlandse glastuinbouw wat beschikte over een aardwarmtedoublet. Inmiddels zijn er meer dan 15 projecten operationeel. Het streefdoel van de sector om 0,3 Mton CO2-reductie te bewerkstelligen door het gebruik van aardwarmte in 2020 is hiermee vrijwel gerealiseerd. Dat komt neer op bijna 5% van het energiegebruik. 

Te veel om op te noemen
Eén van de meest in het oog springende resultaat van het project kas als energiebron is misschien wel de ontwerpwedstrijd geweest en de realisatie van het Innovatie en Demonstratiecentrum Kas als Energiebron.
De doelstelling van de ontwerpwedstrijd was kassen minimaal energieneutraal te laten zijn. Het project Kas als Energiebron heeft meer dan 100 onderzoeksprojecten uitgevoerd. Projecten die gaan over telen zonder fossiele brandstof, energiezuinige vochtregulatie, factoren die bepalend zijn voor groei en fotosynthese, perfecte chrysant, roos en Lysianthus, Slimme materialen voor kassen, verbeteren van aardwarmte projecten, hoog isolerende kassen, Het Nieuwe Telen, sturing assimilaten balans, fotosynthese van belichte gewassen, sturing van assimilaten balans, lokale verwarming, het nieuwe belichten, tulp in meerlagenteelt, maximale isolatie en lichtonderschepping, maximale daglichtbenutting, telen bij een hogere RV, energiebesparen door bladplukken, beter CO2 benutting door het gewas, meetprotocollen lichttransmissie, vermindering Calcium gerelateerde problemen, … etc. etc. etc.
Het is gewoon te veel om op te noemen. Ik heb het nog niet eens gehad over al het onderzoek op het gebied van gewasbescherming en recirculatie. Het valt niet te ontkennen dat veel technieken en teeltkennis die u toepast op uw bedrijf vaak het resultaat van onderzoek. Om als sector vooruit te blijven komen is onderzoek onontbeerlijk.

LTO Glaskracht Nederland peilt van 5 t/m 19 mei 2017 dus uw mening of u bereid bent om voor onderzoek mee te betalen. Als blijkt dat het er onvoldoende draagvlak is dan stoppen deze programma's en zal de ontwikkeling van nieuwe technieken en teeltkennis stil komen te staan. Het is te gek voor woorden dat het zo ver heeft kunnen komen. Ik wens u een wijs besluit. 

 Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)