Na bijna 40 jaar eindelijk begonnen

Welk jaar zal het zijn geweest dat de tomaat het meest geteelde gewas was? Het zal net voor mijn geboortejaar zijn geweest. Gewassen hadden in die tijd nog heel serieuze problemen met ziekten en plagen.

Denk dan vooral aan kurkwortel (Pyrenochaeta lycopersici) en meeldauw. Het waren nog "koude tomaten" welke op de zesde tros werden getopt en niet verder kwamen dan 6-7 kg/m2.

Een ontwikkeling die zich na 1955 sterk uitbreidde was de stooktomatenteelt. Moderne stookinstallaties en een relatief gunstige olieprijs, gecombineerd met nieuwe teelttechnieken, lagen hieraan ten grondslag. In die tijd kon men beschikken over een aantal chemische grondontsmettingsmiddelen die vooral in de koude teelten een uitkomst waren. Bij stooktomaten ging men steeds meer grondstomen. Ook het enten van tomaten op kurk resistente onderstammen deed zijn intrede. In die tijd werd veel aandacht besteed aan bodemstructuur en bodemvruchtbaarheid. Er was aandacht voor het doormengen van organische meststoffen en kunstmest. Geleidelijk aan werd ook steeds meer bekend over de invloed van bemesting op de kwaliteit van vruchten. Denk aan waterziek en neusrot.

Verbeteringen
Het grondonderzoek werd gemoderniseerd en geïntensiveerd. Er werd begonnen met bijmestmonsters tijdens de teelt. Betere grondbehandelingen en bemestingstechnieken brachten een verhoging van productie en kwaliteit. De vaste regenleiding deed zijn intrede. Betere bestrijdingstechnieken maakten een efficiënte bestrijding van meeldauw mogelijk. Een nieuw probleem deed zich voor. De gewassen kregen steeds meer last van Botrytis. Ook worden we geconfronteerd met virussen in tomaat welke sterk naar voren komen en veel schade veroorzaken. In die tijd kregen we de zetting van tomaten ook veel beter in de hand. Een onregelmatige zetting leidt tot minder vruchten. Nieuwe hulpmiddelen zoals trostrillers deden hun intrede. Het inzicht in groeiomstandigheden in relatie tot zetting verbeterde sterk. Al deze teelt technische verbeteringen maakte dat de productie enorm toenam.

Nieuwe producten
Op een gegeven moment is het zover dat de Nederlandse tuinbouw kampt met moeilijkheden. Vragen worden gesteld welke weg in te slaan om de groeiende concurrentie de baas te blijven? (het is het jaar 1978). De behoefte van de consument speelt een rol. Nieuwe producten zullen ontwikkeld moeten worden, tuinders zullen een deel van de kosten moeten dragen. Tuinders worden geconfronteerd met een afnemende groei in afzet bij de hoofdgewassen, er is een sterke concurrentie op de afzetmarkt, men wordt geconfronteerd met hogere kosten voor energie en arbeid. Toen was de conclusie om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden: de kostprijs per eenheid product moest verlaagd worden. Iets wat toen ook al geconstateerd werd is: de marktpositie te versterken en het gevoerde assortiment in de te beleverende markt moet worden uitgebreid.

40 jaar
Het staat allemaal te lezen in de groenten:: en fruit, een artikel geschreven naar aanleiding van de jaarvergadering van de Nationale Studie Club vergadering. Het staat er gewoon "omzetvergroting door productvernieuwing". Als voorbeeld wordt Aubergine genoemd als succesvolle nieuwkomer in het assortiment. Ik lees door: productvernieuwing moet steunen op onderzoek- en ontwikkelingswerk van proefstations en op proefproductie door tuinders. Het productbeleid voor groente en fruit zal moeten inspelen op consumentenbehoeften zoals: aandacht voor gezondheidsaspecten van voedsel, voor smaak en voor het natuurlijke in producten; behoefte aan variatie en waardering van gemak.

Ik laat dit alles op mijn inwerken… bijna 40 jaar later ben ik aan het sleuren en trekken met mijn collega's aan een idee "de inno20". Een initiatief om te komen met nieuwe gewassen. We zijn inmiddels begonnen en hebben een flink aantal veel belovende gewassen in de kraamkamer staan. Hoe is het mogelijk dat het 40 jaar geduurd heeft …

Nb. als u serieus geïnteresseerd bent om te participeren in het initiatief "inno20" dan weet u mij te vinden. Maar wacht niet te lang, want we zijn begonnen. Het heeft inmiddels al lang genoeg geduurd …

Jan Willem de Vries
Teamleider Facilitair Bedrijf
(Wageningen UR Glastuinbouw)