Afbeelding

"Zonder samenwerking geen succes"

Column Column

Om maatschappelijk draagvlak te houden moet de glastuinbouw de CO2-uitstoot beperken. Ik heb het dan nog niet eens over een sterk groeiende wereldbevolking met een stijgende welvaart waarin de energievraag sterk zal toenemen.


Of over het feit dat we als sector Glastuinbouw met instemming van de Europese Commissie een verlaagde energiebelasting kennen waarvoor we een tegenprestatie moeten leveren nl. het behalen van een jaarlijks dalende CO2 doelstelling via het CO2 –sectorsysteem. Kortom, we moeten loskomen van fossiele brandstof.

Het project Kas als Energiebron (KaE) is het innovatieprogramma dat energiebesparing en het gebruik van duurzame energie in de glastuinbouw stimuleert. LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken trekken hierin samen op. KaE werkt vanuit energieafspraken, gemaakt tussen de glastuinbouwsector en de overheid Deze staan verwoord in de "Meerjarenafspraak Energietransitie 2014-2017'.  Zo is een ambitie verwoord dat in 2020 nieuw te bouwen kassen op economisch rendabele wijze netto klimaatneutraal produceren, dus zonder de inzet van fossiele energie. In de nu achter ons liggende jaren heeft de het onderzoek forse stappen gezet op weg naar de realisatie van deze ambities. Een van meest bekende successen die het project heeft opgeleverd is 'Het nieuwe telen'. Een pakket van nieuwe teeltmaatregelen opgeleverd om energiezuiniger te telen. HNT is inmiddels een begrip in de sector. Ook zijn we veel lichter gaan telen door het aanwezige natuurlijk licht beter te benutten. Nieuwbouw wordt vrijwel allemaal beglaasd met diffusse kasdekken. Wat velen niet weten is dat ook toepassing van aardwarmte in de Glastuinbouw zijn oorsprong vindt binnen dit project.

In de nu achterliggende jaren heeft de sector forse stappen gezet. Er zijn koplopers, die nu al nagenoeg klimaatneutraal produceren. Als je een beetje je best doet, vind je ze bij bedrijven die warmte leveren aan woningen. Wonen en tuinbouw zo dichtbij zou 20 jaar geleden ondenkbaar zijn geweest. Nu zoeken ze elkaar op. Als je nagaat dat bijna een derde van het energieverbruik in Nederland warmte betreft, zijn hier enorme winsten te behalen als industriële bedrijvigheid wordt gecombineerd met glastuinbouw. Er is een enorm  potentieel aan afvalwarmte beschikbaar. Een ontwikkeling die ik met meer dan gemiddelde belangstelling volg zijn de projecten die het gebruik van industriële restwarmte mogelijk maken. Hiervoor worden warmtebedrijven opgericht. Wat ik ook zie zijn steeds meer decentrale duurzaamheid projecten waar gewerkt wordt met biomassa in combinatie met glastuinbouw.

Tuinbouw is van oudsher een sterke Nederlandse sector. Om dat in de toekomst zo te laten blijven, is een stevige verduurzaming nodig. Willen we de transitie maken naar een duurzame energievoorziening en voldoen aan het convenant wat we met de overheid hebben afgesloten dan zullen we nu moeten schakelen. Gelukkig zie ik steeds meer bedrijven die hiermee bezig zijn. De beeldvorming dat de  glastuinbouw een groot verbruiker is van fossiele energie is aan het veranderen dankzij onze inspanningen om onze energie vraagstukken zo duurzaam als mogelijk in te vullen. Het toekomstbeeld om te komen tot een energie neutrale sector lijkt haalbaar. De Tuinbouw kent op dit terrein een aantal pioniers zoals Kwekerij A + G van den Bosch in Bleiswijk met het eerste aardwarmte project. De Greenportkas het voormalige bedrijf van Joep Rademakers die als eerste teler warmte ging leveren aan derden; een zorginstelling en een zwembad op een steenworpafstand van zijn bedrijf, de gebroeders Duijvenstijn met de ID-kas, Leon Ammerlaan als de Green Innovator, etc.

Vandaag was ik op bezoek op het bedrijf van Ter Laak een Phalaenopsis bedrijf van ongeveer 13 hectare. Als je de ontvangstruimte binnenstapt kan je bijna niet om het paneel heen dat aangeeft hoeveel kWh stroom er opgewekt wordt met zonnepanelen op het kasdek. Hoog isolerende kasgevels, drie binnenschermen, een buitenscherm, warmte/koude bronnen, warmtepomp en WKK's met een rookgasreiniger dragen bij tot een enorme energiebesparing en dus CO2-reductie. Waar ik best heel erg trots op ben is dat op dit bedrijf de DaglichtKas staat. Deze kas is een ontwerp voor schaduw minnende teelten waarbij gebruik gemaakt wordt van lenzen in het dak. Deze lenzen buigen het directe licht af naar een brandlijn waar een collector het omzet in warmte. De lens is alleen effectief voor direct licht en daardoor heeft het systeem nauwelijks effect op de diffuse licht doorlatendheid.  Dit resulteert  in een zeer geschikt lichtklimaat voor de teelt van potplanten en in het bijzonder Phalaenopsis.

Aan deze kas hebben wij als Wageningen UR Glastuinbouw vele jaren gewerkt in opdracht van het project KaE. Al het directe zonlicht wordt opgevangen en omgezet in heet water. Dit hete water wordt gebufferd en op een later moment gebruikt voor het verwarmen van de kassen. Dit bedrijf heeft grootste plannen voor de toekomst. Plannen die er voor zorgen dat ze vrijwel helemaal loskomen van fossiele brandstof. Deze potplantenkwekerij is wat mij betreft een toonbeeld van duurzaamheid. Het bedrijf hanteert een slogan "Zonder samenwerking geen succes" Als iedereen zo dacht in de sector dan waren we nu een heel stuk verder.

Ik ben er dan ook bijzonder trots op dat wij de afspraak hebben gemaakt om ook te gaan samenwerken. Met een glimlach op mijn gezicht ging ik naar mijn volgende afspraak.

Jan Willem de Vries

Uit de krant

Meest gelezen

Uit de krant