Maarten Goddijn is een bezige bij. Al in zijn studententijd, tijdens de studie Bedrijfseconomie aan de Rijksuniversiteit Groningen, zette hij een uitzendbureau op voor studenten. Niet voor productiewerk, maar hoger gekwalificeerd werk. In de loop der jaren heeft hij vijf ondernemingen opgericht, waaronder Founderz. ‘Ik vind ondernemen leuk, maar kwam er achter dat ik met name het opstarten van vernieuwende bedrijven of bedrijvigheid leuk vind. Ik heb daar mijn onderneming van gemaakt. Omdat ik ruime ervaring heb opgedaan met alle facetten, zoals bedrijfsfinancieringen, investeringen, verkoop van bedrijven, ontwikkelen van nieuwe bedrijfsconcepten met name voor innovatieve startup’s en scale up’s, kan ik deze bedrijven adviseren en waar nodig assisteren. Bijvoorbeeld met het aanvragen van risicokapitaal, het verbeteren van hun propositie of het in contact brengen met de juiste mensen.’
Maarten, je bent circa een jaar geleden door de provincie Drenthe en Greenlincs ingehuurd om de biobased startup’s in Drenthe in het zadel te helpen. Lukt dat?
‘Het is nooit gemakkelijk. Wat me opvalt, en dat is niet alleen een fenomeen in het noorden, is dat startup’s vaak denken vanuit het aanbod en de technologie en minder vanuit de markt. Dat bemoeilijkt het opstartproces omdat financiers, niet alleen de informele investeerders maar ook banken, hun risico zoveel mogelijk af willen dekken. Is er geen klant in velden of wegen te ontdekken, haken ze al bij voorbaat af. Mijn tip is dan ook: probeer in een zo vroeg stadium mogelijk eindgebruikers en/of potentiële klanten te betrekken bij het R&D-traject. Zo kunnen startup’s een beeld krijgen van het ‘minimal viable product’, een product dat aan de minimumeisen voldoet. Vaak zijn startup’s die teveel vanuit de technologie redeneren, bezig met het vervolmaken van hun proces of product. Zo verliezen deze bedrijfjes niet alleen kostbare tijd, maar ontwikkelen ze mogelijk ook iets waar de markt op dat moment niet op zit te wachten.’
Het is dus moeilijk. Zijn er wel succesvolle biobased startup’s in de noordelijke provincies?
‘Zeker, neem een Mycelco uit Emmen dat schimmels, planten en bacteriën inzet waarmee het verontreiniging aan kan pakken, zoals met diesel of andere oliehoudende producten vervuilde grond. Voor zowel toxines, pesticiden of een overschot aan nutriënten bieden schimmels een oplossing. Zelfs voor verontreiniging met zware metalen heeft het bedrijf een oplossing. De gebruikte biologische oplossingen staan in feite nog in de kinderschoenen en moeten nog worden opgeschaald, maar de potentiële markt is enorm. Overigens zijn het ook vaak bestaande bedrijven die nieuwe bedrijven opstarten. Dit zijn ook startup’s, maar wel opgezet door mensen met een track record.’
Wat kun je doen als startup zonder trackrecord om wel de juiste competenties aan boord te krijgen?
‘Startup’s hebben vaak niet voldoende vlees op de botten om alle functies gelijk in te vullen. Je kunt wel advies inwinnen bij mensen zoals ik, maar uiteindelijk zul je voor de sales toch echt iemand moeten hebben die in de auto stapt om de markt te bewerken. Gelukkig zie je steeds vaker dat bedrijven, waaronder startup’s en scale up’s, samen gaan werken, ook cross-sectoraal. Steeds vaker gebeurt dit ook in de incubators. Jammer genoeg zijn er weinig tot geen publieke financiële instrumenten om tijdens de marktintroductie startup’s te ondersteunen. Deze zijn vaak alleen gericht op het marktrijp maken van technologie, maar daar heb je nog geen omzet mee.’
Technologie is een, het bewerken van de markt is andere koek. Hebben start up’s wel goed zicht op hun markten?
‘Een product of proces is nog geen bedrijf. Op het moment dat een proof of principle is geleverd, zullen ondernemers al moeten gaan denken in productmarktcombinaties. “Ga ik afbreekbare zandschepjes maken of landbouwfolie, of allebei?” Elke markt heeft andere wetmatigheden en vraagt dus om een andere benadering. Het is verstandig om hierin een afgewogen keuze te maken. Maak ook een korte- en langetermijnplan. Startup’s zijn in de beginfase gevoelig voor tegenslagen. Probeer dus zo snel mogelijk een cash flow op gang te brengen. Lukt het niet gelijk met het product/proces, ga dan advieswerk doen. Met dit soort “nevenwerkzaamheden” komen veel startup’s de magere jaren door.’
Een barrière voor veel startup’s is de (vervolg)financiering, zoals je al aangaf. Ontbreekt het aan geld of aan goede plannen?
‘Er is naar mijn mening meer dan voldoende geld in Nederland. Het is alleen niet altijd even goed zichtbaar. Je kunt niet even googlen op “geld” en dat er gelijk een lijstje uitrolt. Dat geldt met name voor informele investeerders, een interessante doelgroep voor biobased bedrijven. Er is wel een maar. Deze partijen moeten wel snappen waarover het gaat en overtuigd worden. Dat is zeker in het geval van biobased niet altijd gemakkelijk. Startup’s die deze bronnen aan willen boren, zullen zich goed voor moeten bereiden. Ik kom in de praktijk tal van goede ideeën tegen, maar een idee maakt nog geen product en nog geen markt. Zoals gezegd, de strategie, de productmarktcombinatie(s) en de teamsamenstelling: het hele plaatje moet kloppen, willen deze partijen hun portemonnee trekken.’
Tot slot, welke rol kunnen lokale partijen, bijvoorbeeld investeringsmaatschappijen of kennis- en onderzoeksinstellingen, spelen om het (biobased) startup-klimaat te verbeteren?
‘Deze partijen zijn bij uitstek geschikt om de faciliteiten – geld, middelen, advies, huisvesting, labs et cetera – (zie kader) te scheppen waar startup’s hun voordeel mee kunnen doen. Maar het is ook niet meer dan dat, startende ondernemers moeten het zelf doen. Bij startup’s die vanuit kennis- en onderzoeksinstellingen worden opgestart, zijn ondernemerscompetenties niet sterk ontwikkeld. Daar zou het hoger onderwijs meer aandacht aan kunnen besteden. Gelukkig zie je dat dat ook steeds vaker gebeurt.’
Hulp voor startup’s in Drenthe
- GreenPAC CoCi Emmen: faciliteiten, onderzoeksmogelijkheden en veel biobased (markt)kennis
- Greenlincs: multidisciplinair innovatieteam dat naast bestaande bedrijven ook startup’s helpt bij het realiseren van biobased innovaties
- De Ondernemersfabriek (Assen): bedrijfsruimtes op diverse locaties, coaching en workshops
- MKB Fonds Drenthe: biedt ook voor biobased startup’s financieringsmogelijkheden
- TOPprogramma Drenthe: bijeenkomsten, webinars, workshops en (telefonische) ondersteuning maar ook financiële ondersteuning in de vorm van vouchers
- Emmtec Industry & Businesspark: dé locatie voor bedrijven/start up’s met unieke kennis en faciliteiten voor de productie van biobased materialen.
