Hout kan bijvoorbeeld als chips, pellets, shreds, blokken, chunks, zaagsel et cetera worden gebruikt. Daarnaast kan de samenstelling ook variëren, zoals vochtgehalte, percentage as, zware metalen et cetera. Al deze verschillen hebben invloed op de prijsvorming.
Een groot aantal biomassagrondstoffen zit in hetzelfde waardesegment en is uitwisselbaar, afhankelijk van kwaliteit en logistieke keten. De prijs van een grondstof wordt in de verschillende lagen van de keten ook anders bepaald, onder andere in commodities, groothandelsprijzen en consumentenprijzen. Daarnaast zijn er leveringsvoorwaarden en mogelijke contractcondities van invloed op de ‘prijs aan de poort’.
De prijs van een grondstof vertegenwoordigt de waarde die een afnemer er voor over heeft als toegevoegde waarde aan zijn eindproduct en wordt bepaald door de beschikbaarheid van de grondstof. Vraag en aanbod bepalen het marktmechanisme. De beschikbaarheid van biomassa is een omgekeerde piramide, vergelijkbaar met die gebruikt wordt voor de waarde van biomassa voor de biobased economy. Afhankelijk van de ‘winbaarheid’ van het benodigde element en het voorkomen van het element in de grondstof wordt de bruikbaarheid bepaald
Parameters
De hoeveelheid aan biomassa die vrij op de markt is en de maximale feedstockprijs in relatie tot de businesscase bepalen de primaire beschikbaarheid van de biomassa voor de ondernemer. Wetgeving (o.a. duurzaamheid criteria en importeisen) bepalen de uiteindelijke beschikbaarheid van de benodigde biomassa. Afhankelijk van de uiteindelijke toepassing worden de biomassaprijzen meer of minder bepaald door een groot aantal parameters:
- (Europese) voorraden: de markt voor zetmeel, suiker, oliën en vetten zijn internationale markten, de houtmarkt is meer regionaal georganiseerd.
- regionale vraag- en aanbodverschillen: er wordt bijvoorbeeld jaarlijks veel vloeibare mest van Oost-Brabant naar Zeeland getransporteerd.
- andere afnemers van de biomassa: zowel de spaanplaatindustrie als de biobrandstoffenindustrie gebruiken dezelfde grondstoffen.
- subsidiemogelijkheden (EU en NL): de dubbeltelling van biobrandstoffen voor vervoer heeft bijvoorbeeld invloed op de grondstoffenmarkt voor voedingsmiddelen.
- energie- en brandstofprijzen: met name de dieselprijs voor het vervoer is belangrijk.
- extreme weersituaties: te heet of te nat weer geeft misoogsten of bij prima oogstomstandigheden ontstaan grote voorraden.
- handelsconflicten: de boycot door Rusland is een recent voorbeeld.
- beschikbare regionale vervoerscapaciteit: een voorbeeld hiervan is een te lage waterstand in de rivieren, waardoor vracht per schip beperkt wordt.
- beschikbaarheid van kapitaal: als banken niet meewerken ontstaat er minder vraag naar biomassa doordat men geen grote productiefaciliteiten kan realiseren.
- wet- en regelgeving: bijvoorbeeld de mogelijkheden van op- en overslag, maar ook de mogelijkheid om restmaterialen onder te ploegen op het land.
- opinie over en framing van biomassagebruik: de food versus fueldiscussie, maar ook de angst voor wereldwijde voedseltekorten zijn hier een voorbeeld van.
Vaak spelen meerdere van bovenstaande parameters tegelijkertijd een rol bij de totstandkoming van de handelsprijs. Pas jaren achteraf kon worden vastgesteld wat de werkelijke reden was van internationale prijsstijgingen van voedsel in de periode van 2007-2008, terwijl er direct naar de eerstegeneratie biobrandstoffen werd gewezen. Vaak heeft de onrust in de media een verhoudingsgewijs groot effect op de prijsvorming.
Als initiatiefnemer of beheerder van een installatie is het dus verstandig om vooraf de benodigde keten (productie, logistiek, opslag en bewerking) duidelijk in beeld te hebben, het liefst ook in eigen beheer of grotendeels contractueel vastgelegd. Bij externe financiers is dit vaak al een vereiste, zodat de vaste kosten worden afgedekt. Verder is het vergroten van de toegestane bandbreedte in feedstock (kwaliteit, vorm en eigenschappen) voor het productieproces, bijvoorbeeld door de mogelijkheid tot (extra) voorbewerking, de sleutel tot maximale winst.
