Dat mag in de verpakkingsindustrie best een doorbraak worden genoemd, gezien de enorme volumes die hiermee zijn gemoeid. Tetra Pak, met een omzet wereldwijd van 11 miljard euro, is de dominante speler in fmcg-packaging. Op jaarbasis produceert het 180 miljard kartonnen verpakkingen (2014) en heeft het meer dan 19.000 machines (waarvan 8900 afvulmachines voor vloeibare voedingsmiddelen) in operatie.
Birgit Kamp, Director Communications voor North West Europe, ziet de “biobased operation” van Tetra Pak als een logische stap in de verduurzaming van het bedrijf.
‘Verduurzaming is een van de vier pijlers in onze strategie voor 2020. Circa vijf jaar geleden hebben we deze pijlers vastgesteld, waarbij we verduurzaming bestempelden als een cruciale voorwaarde om in de toekomst competitief te blijven. Het is overigens niet zo dat we ons dit in 2010 pas realiseerden. Eind jaren negentig stonden we ook aan de wieg van de introductie van FSC-karton/papier dat inmiddels de norm is in de industrie.’
Gaat het puur om het milieu, of ziet Tetra Pak ook economische voordelen van FSC-karton of biobased plastics?
‘Allereerst, Tetra Pak ziet verduurzaming als een integraal ketenbreed proces, waarbij we niet alleen kijken naar interne processen, maar ook naar het begin en einde van de grondstoffenketen tot endoflife-issues. Bij de interne processen staan onder meer een reductie van water- en energiegebruik voorop. Dat brengt ook kostenvoordelen met zich mee, logisch. De keuze voor de grondstoffen, lees karton en kunststoffen, en endoflife-issues zijn nauw met elkaar verbonden. Wij hebben gekozen voor hernieuwbare grondstoffen en communiceren deze keuze ook expliciet richting onze klanten. Dus ja, we zien het als een onderscheidend aspect in de markt, net zoals we FSC destijds zagen als een middel om ons merk te laden. Het was vanzelfsprekend niet de enige motivatie, maar wel een belangrijke factor.’
Je had het eerder over 2020: wat wil Tetra Pak over vijf jaar hebben bereikt en zijn jullie, halverwege het traject, op koers?
‘We hebben in 2010 een drietal doelstellingen geformuleerd: dat wereldwijd minimaal 40 procent van alle drankverpakkingen wordt gerecycleerd, een bevriezing van de CO2-uitstoot uit 2010, rekening houdend met een omzetgroei wereldwijd van 5 procent op jaarbasis, en dat onze verpakkingen volledig hernieuwbaar zijn. Met Tetra Rex hebben we begin 2015 een volledig hernieuwbare verpakking gelanceerd. De Tetra Rex moet vervolgens de weg vrijmaken voor biobased varianten van onze andere verpakkingstypen.
Wij liggen op koers: de recycling rate ligt inmiddels op 26 procent, klimaatdoelen zijn “on track” en de volledig hernieuwbare verpakking hebben we in 2014 gelanceerd. Ook de uitrol van het FSC-label groeit gestaag.’
De Tetra Rex is alleen geschikt voor koelverse producten. Waarom de keuze voor deze functionaliteit?
‘Onze koelverse verpakkingen zijn opgebouwd uit FSC-karton en HDPE en LDPE. De eerstgenoemde kunststof is verwerkt in de dop, de laatstgenoemde in het laminaat, de laagjes (twee, red.) die aan de binnen- en de buitenkant van het karton zijn aangebracht. We hoefden dus alleen polyethyleen te vervangen door bio-PE. Daarvoor zijn we met het Braziliaanse Braskem in zee gegaan die de doppen en het laminaat op basis van bio-PE (suikerriet) voor ons produceert. Een drop-in was een logische keuze: onze klanten moeten de verpakking zonder problemen kunnen gebruiken op hun afvullijnen. Zou dat wel het geval zijn geweest, dan hadden we als Tetra Pak een uitdagender verhaal gehad.’
Waarom de keuze voor Braskem en suikerriet? Zou het niet meer voor de hand liggen om te kiezen voor lokale feedstocks, zoals suikerbieten in Noord-West-Europa?
‘We werkten eerder – in 2011 – al samen met Braskem om een HDPE-cap te maken, allereerst voor de Latijns-Amerikaanse markt. Daarnaast heeft Braskem een bio-PE-fabriek met capaciteit van circa 200.000 ton per jaar. Gezien onze ambities met biobased poly-ethyleen zullen we ook leveranciers nodig hebben die met ons mee kunnen groeien. Ik begrijp je punt over lokale grondstoffen en dat hebben wij ook op de radar. Momenteel moeten de HDPE-doppen en het LDPE-laminaat worden verscheept vanuit Brazilië. Nu gaat het nog om bescheiden volumes, maar over vijf jaar naar verwachting niet meer. Vandaar dat we de inzet van andere, meer lokale feedstocks overwegen. In Scandinavië is Tetra Pak bijvoorbeeld betrokken bij onderzoek om uit reststromen uit de bosbouw op grote schaal bio-ethanol te winnen. Hoewel het Locally Grown Plastics-project in Zweden nog in het beginstadium is, zal het hopelijk binnen drie tot vijf jaar resulteren in bioplastics “made in Sweden”.’
Terug naar de Tetra Rex Biobased. Inmiddels heeft Valio, de Finse zuivelaar, besloten om de verpakking uit te rollen naar andere productgroepen. Tevreden over de pilot?
‘Zeker. De pilot betrof een productreferentie, lactosevrije melk. Inmiddels gebruikt Valio de Tetra Rex ook voor haar biologische melk (niet meer voor lactosevrije melk, red.). Valio ziet de verpakking als een manier om hun merk te versterken in de thuismarkt. Scandinaviërs staan in het algemeen zeer open voor milieuvriendelijke proposities, waarbij consumenten van biologische voedingsmiddelen nog iets gevoeliger zijn. Inmiddels lopen in verschillende Europese landen, waaronder ook in de Benelux, gesprekken met fabrikanten en retailers om de Tetra Rex op te nemen in hun assortiment.’
Was het in die zin niet vervelend dat FrieslandCampina in zee ging met Elopak?
‘Nee, alhoewel FrieslandCampina een zeer gewaardeerde klant is en op gebied van dagverse zuivel wel een grote speler is in Nederland. Het bedrijf heeft er voor gekozen om met Elopak en SABIC in zee te gaan. Feit is wel dat FrieslandCampina daarmee een krachtig signaal afgeeft naar de markt. Wij delen de visie van deze partijen dat hernieuwbare bronnen de toekomst hebben om fossiele grondstoffen te vervangen. Dat kan alleen maar positief uitpakken voor de gehele verpakkingsindustrie.’
Prijs blijkt vaak een horde te zijn die de opmars van biobased belemmert. Berekenen jullie de hogere prijs die jullie voor bio-PE moeten betalen, door aan jullie klanten?
‘Bioplastics zijn momenteel beperkt beschikbaar en daardoor ligt de marktprijs hoger dan van de fossiele tegenhangers. De prijs die wij zullen berekenen, moeten we dan ook per individueel geval bekijken, waarbij we wel verwachten dat de prijs van bio-PE uiteindelijk zal dalen richting fossiele PE. Desondanks vinden we dat het onze rol is om dergelijke ontwikkelingen op gang te brengen en zo bij te dragen aan verbeteringen in de industrie.’
Wat betreft de CO2-footprint “scoort” de bio-PE beter dan polyethyleen, zo claimt Tetra Pak. Hoe zit het eigenlijk met de endoflife van de HDPE-doppen en LDPE-laminaat?
‘Deze worden, net als hun fossiele tegenhangers, gescheiden in het recyclingproces en gebruikt voor de productie van nieuwe plastic producten zoals dakbedekking en bouwproducten. We vinden het belangrijk dat deze materialen een tweede leven krijgen, vandaar dat we niet geïnteresseerd zijn in afbreekbare plastics.’
Nu hebben jullie inmiddels voor de koelverse verpakkingen een 100 procent biobased verpakking. Hoe staat het met de verbiobasering van de houdbare verpakkingen?
‘In deze categorie vormt aluminium de uitdaging. Deze zorgt voor de zuurstof- en lichtbarrière die nodig is om langhoudbare zuivel en vruchtensappen goed te houden. We onderzoeken mogelijkheden om dit flinterdunne laagje van 6 micron te vervangen door een biobased materiaal. Details hierover kan ik nu niet geven. Momenteel wordt het aluminiumlaagje, samen met het laminaat, gescheiden tijdens het pulpproces. Omdat het aluminium in contact is gekomen met voedingsmiddelen, mag het niet opnieuw worden ingezet in nieuwe verpakkingen en wordt het gebruikt voor andere toepassingen.’
Marketing communicatie is een belangrijke factor om consumenten te overtuigen van de voordelen van biobased materialen. Wat doet Tetra Pak op dit gebied?
‘We nemen hierin weloverwogen niet de lead. Dat is in onze ogen de rol van de eigenaren van de consumentenmerken, onze klanten. Wel helpen we graag door onze inzichten die we in de loop der jaren hebben opgebouwd, met hen te delen. Zo hebben we drie jaar geleden, samen met Coca-Cola, een consumentencampagne gehouden in Brazilië bij de introductie van de eerste biobased dop. Hiervoor is onder meer een inzichtelijk filmpje gemaakt, waarin wordt uitgelegd welke stappen worden gezet in het productieproces, van suikerriet tot kantenklare dop. Onze klanten kunnen vanzelfsprekend dit filmpje gebruiken op hun site. De essentie van het verhaal is dat de bio-PE van plantaardige origine en hernieuwbaar is.’
