Veredeling voor inhoudstoffen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Veredeling voor inhoudstoffen"

Transcriptie

1 Veredeling voor inhoudstoffen 11 maart 2014 Rene Hofstede, KeyGene N.V.

2 KeyGene N.V. Technologie platforms Accelerated Molecular Breeding Lead Discovery & validation Mutation Breeding Traits 6F gewassen

3 Genoom kennis en cultivar ontwikkeling Schimmel Droogte Bacterien Zoutgehalte Virus Kwaliteit & Gezondheid Insecten Non-Food

4 Veredeling voor inhoudstoffen Voorbeelden Veredeling voor inhoudstoffen is niet nieuw Aanpak Klassieke veredeling GMO Keygene aanpak Twee voorbeelden

5 Voorbeeld I: Carotenoid gehalte Doel: Verhogen van carotenoide gehalte KeyGene aanpak: Keypoint Mutation Breeding Keypoint MB Selecteer target genen Genereer mutanten (in willekeurig genotype) Fenotypeer

6 Target Genen Selecteer target genen: 1. Genetische information - QTL - Go2Traits - kandidaat genen Trait specific search terms Gene Passport: Predicted localization Gene prediction evidence lines DNA/Protein sequence InterPro domains Gene Ontology annotation Protein clustering BLAST results

7 Target Genen Selecteer target genen: 2. Biochemische informatie - Biosynthese routes 3. Biologische informatie - Regulatie Uitkomst: Een aantal target genen voor Keypoint MB Voor verhogen of verlagen van gehalte Joyard J et al. Mol. Plant 2009;mp.ssp088 V.Quecini, 2007.Genet. Mol. Biol. vol.30 no.3

8 Keypoint Mutation Breeding Her-sequeneren target genen met HT sequencing EMS behandeld zaad A C Vinden van nieuwe varianten IX X XV d i n B zaailingen D Bevestiging van novel variant plants High throughput randomly induced variation

9 Keypoint Mutation Breeding M1 bulked M2 kas N = open veld N = Twee varianten afhankelijk van het gewas

10 Voorbeeld I: Carotenoid gehalte M1 Gebruikt in het carotenoid project Fenotypering loopt momenteel - HPLC kas - Visueel N =

11 Voorbeeld II: witte vlieg repellent plantenchemie Doel: Identificeer de stoffen in wilde tomaat die witte vlieg afstoten Aanpak Screen wilde tomatensoorten voor repellent activiteit Identificeer de repellent Identificeer de genen voor de biosynthese Veredeling voor witte vlieg repellent tomaten

12 Natuurlijke witte vlieg repellence Bleeker et al., 2009 Plant Physiol Screen wilde soorten 1 S. habrochaites accessie gevonden Isoleer stoffen en test op bladeren 7-epi-zingiberene is witte vlieg repellent Bleeker et al., 2011 Phytochem

13 Identificeer het gen voor zingiberene Isoleer de genen Biosynthese route Identificeer kandidaat genen in de genoom sequentie cytosol Acetyl-CoA HMG-CoA HMGR Mevalonate Mevalonate-5-P plastid Pyruvate + GA-3P DXS DOXP MEP fosmidomycin IPP + DMAPP efps C15-E,E-FPP STS C15-sesquiterpenes C10-NDP MTS NDPS C10-GPP MTS C10-monoterpenes IPP + DMAPP GPS zfps C15-Z,Z-FPP ZIS C15-sesquiterpenes 7-epi-zingiberene GGPPS C20-GGPP DTS C20-diterpenes

14 Identificeer het gen voor zingiberene Isoleer de genen Kloneer de genen uit S.habrochaites Breng tot expressie in E.coli Feed Substrate E. coli C15-Z,Z-FPP S. habrochaites candidate gene GC-MS Sample vial 7-epizingiberene S. habrochaites zingiberene synthase gevonden

15 Zingiberene (ng mg -1 FW) Voorbeeld II: witte vlieg repellent plantenchemie Vervolg Transgene planten Bewijs de functie van het gen in planten Veredeling Start veredeling voor zingiberene gehalte x Solanum habrochaites Solanum lycopersicum

16 Veredeling voor inhoudstoffen Samengevat Veredeling voor inhoudstoffen is niet nieuw Voorbeelden uit het publiek domein Voorbeelden van KeyGene Rode draad bij deze voorbeelden Ze gaan allemaal over veranderen van gehalte aan bestaande stoffen Traditionele afzetkanalen kunnen gebruikt worden Veredelaar, tuinder, consument (glucosinolaat, carotenoiden, ) Veredelaar, tuinder, industrie (olie, zetmeel, ) Nieuwe plantenstoffen = nieuwe afzetkanalen

17 The KeyPoint MB technology is covered by patents and patent applications owned by KeyGene N.V. KeyGene, KeyPoint are (registered) trademarks in one or more territories in the world. It s a thank you! rene.hofstede@keygene.com anker.sorensen@keygene.com

veredelen op alterna3eve gewasbescherming toepassing van kennis en innova-e

veredelen op alterna3eve gewasbescherming toepassing van kennis en innova-e Universiteit van Amsterdam Afdeling Plantenfysiologie Green Life Sciences veredelen op alterna3eve gewasbescherming toepassing van kennis en innova-e Enza Zaden Research & Development Afdeling Fytopathologie

Nadere informatie

Genomica: technologie van populaties tot proteomics

Genomica: technologie van populaties tot proteomics Aardappel: een wereld gewas Genomica: technologie van populaties tot proteomics Prof. dr. Richard Visser Laboratorium voor Plantenveredeling, Wageningen Universiteit Waarom aardappel? Aardappel is belangrijkste

Nadere informatie

Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be

Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be Masters Onderwerpen 2013 Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be website http://www.biw.kuleuven.be/biosyst/plantenbiotechniek/fruitgenetics/lfbb/education

Nadere informatie

Veredeling; Moleculair Moet..

Veredeling; Moleculair Moet.. Veredeling; Moleculair Moet.. Chris van Schie (c.van.schie@enzazaden.nl) Chris van Schie, 15 Mei 2012, UvA; Blooming Breeders, Green Life Sciences meeting ENZA Zaden: Groenten-veredelaar van Enkhuizen

Nadere informatie

Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?!

Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?! Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?! De aardappelziekte De aardappelziekte Wel of geen infectie? Veroorzaakt door Phytophthora infestans Verantwoordelijk voor hongersnood 19e

Nadere informatie

Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities

Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities 20 mei 2015 dr. C.M. Kreike Inhoud Lectoraat Green Biotechnology People Plants Possibilities Toekomst Lectoraat Green Biotechnology Missie: Het verstevigen

Nadere informatie

Van RTK GPS naar Smart Breeding! Marco Rijstenbil RijkZwaan Breeding B.V.

Van RTK GPS naar Smart Breeding! Marco Rijstenbil RijkZwaan Breeding B.V. Van RTK GPS naar Smart Breeding! Marco Rijstenbil RijkZwaan Breeding B.V. RijkZwaan = Groente Een assortiment met meer dan 20 groenten en meer dan 800 rassen Voor de professionele tuinbouw; volle grond

Nadere informatie

Start van het CHIC project: Cichorei als multi-inzetbaar gewas voor voedingsvezel en medicinale terpenen

Start van het CHIC project: Cichorei als multi-inzetbaar gewas voor voedingsvezel en medicinale terpenen Nederland, Februari 2018 Start van het CHIC project: Cichorei als multi-inzetbaar gewas voor voedingsvezel en medicinale terpenen CHIC is een onderzoeks- en innovatie project ondersteund door het Horizon

Nadere informatie

Voor een uitdagend en weinig onderzocht doelwit zoals DXS, bleek de strategie om meerdere hit-identificatie en optimalisatie strategieën in parallel

Voor een uitdagend en weinig onderzocht doelwit zoals DXS, bleek de strategie om meerdere hit-identificatie en optimalisatie strategieën in parallel Samenvatting Belangrijke pathogenen zoals Mycobacterium tuberculosis en Plasmodium falciparum, de ziekteverwekkers van respectievelijk tuberculose en malaria, maken gebruik van de 2-Cmethyl-D-erythritol

Nadere informatie

De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief. Gerco Angenent

De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief. Gerco Angenent De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief Gerco Angenent Onderzoek voor bedrijfsleven met een academisch karakter Publiek Private Samenwerking (PPS) exploitatie wetenschappelijke

Nadere informatie

Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016

Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016 Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016 Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Definities Wat is bekend uit onderzoek? Monitoring

Nadere informatie

Entomologie in Wageningen onderzoeksthema s

Entomologie in Wageningen onderzoeksthema s Entomologie Wageningen Universiteit Fundamenteel & toegepast onderzoek Bio-interacties duurzame gewasbescherming Entomologie in Wageningen onderzoeksthema s Chemische en moleculaire ecologie rol van informatiestoffen

Nadere informatie

Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering

Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering Pim Lindhout Jaarcongres Nederlandse Akkerbouw Vakbond De Schakel, Nijkerk 28 februari 2018 Solynta oprichters Theo Schotte, veredeling Hein

Nadere informatie

ALTERNATIEVE EIWITTEN INSECTEN!

ALTERNATIEVE EIWITTEN INSECTEN! ALTERNATIEVE EIWITTEN INSECTEN! VMT Food Law Event 16 juni 2016 Proti-Farm Holding NV Heidi de Bruin CEO AGENDA 1. POTENTIE VAN INSECTEN VOOR MENSELIJKE VOEDSELVOORZIENING EN HOE ZIET DE MARKT ERUIT? 2.

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Shirzadian, R. (2008). Molecular genetic regulation of developmental leaf longevity Groningen: s.n.

Citation for published version (APA): Shirzadian, R. (2008). Molecular genetic regulation of developmental leaf longevity Groningen: s.n. University of Groningen Molecular genetic regulation of developmental leaf longevity Shirzadian, Reza IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to

Nadere informatie

ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS

ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS Next economy GEPLAATST DOOR: BERTUS BUIZER DIRECTEUR BUIZER ADVIES DUURZAME LANDBOUW EN ENERGIE VR 3 AUG ALLES OVER GENVOEDSEL EN ARGUMENTEN TÉGEN CRISPR-CAS GEWAS door Bertus Buizer (Buizer Advies) 25

Nadere informatie

De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr.

De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr. Tentamen Genoombiologie, 28 Oktober 2009, 9.00-11.45 h De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr.

Nadere informatie

Product Quality Management, onze toekomst René Tuinhout

Product Quality Management, onze toekomst René Tuinhout Product Quality Management, onze toekomst René Tuinhout Agenda No. 2 1 Tijdsindeling Binnen TestNet is gesproken over Product Kwaliteit (in 2011 en tijdens de Summerschool 2012). Een TestNet-werkgroep

Nadere informatie

biologie vwo 2017-II Bananen bedreigd

biologie vwo 2017-II Bananen bedreigd Bananen bedreigd Bananen zijn de belangrijkste voedselbron voor meer dan 400 miljoen mensen in de tropen. De wereldwijde bananenproductie wordt bedreigd door schimmels die de Panama-ziekte veroorzaken.

Nadere informatie

Benefits Management. Continue verbetering van bedrijfsprestaties

Benefits Management. Continue verbetering van bedrijfsprestaties Benefits Management Continue verbetering van bedrijfsprestaties Agenda Logica 2010. All rights reserved No. 2 Mind mapping Logica 2010. All rights reserved No. 3 Opdracht Maak een Mindmap voor Kennis Management

Nadere informatie

Better Plants for New Demands. Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten

Better Plants for New Demands. Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten Better Plants for New Demands Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten Better Plants for New Demands Generieke programma Zaadtechnologie Groene Veredeling Uitgangsmateriaal

Nadere informatie

Centre for Biosystems Genomics

Centre for Biosystems Genomics Wat is genomics Centre for Biosystems www.biosystemsgenomics.nl In kaart brengen van genomen Humane Genoom Project, Rijst Maïs, Medicago, Tomaat, Aardappel Grootschalig parallel onderzoek functie alle

Nadere informatie

SAMENVATTING 141 Aminozuren zijn bouwstenen voor de synthese van eiwitten die nodig zijn voor de groei van een organisme. De synthese van aminozuren kost energie dat wordt gewonnen uit de voedingstoffen

Nadere informatie

Rapport enquête en workshop (Bio Vak Zwolle 2012) Locale rassen; het juiste ras locatie teler concept Bertus Buizer & Kitty de Jager, december 2012

Rapport enquête en workshop (Bio Vak Zwolle 2012) Locale rassen; het juiste ras locatie teler concept Bertus Buizer & Kitty de Jager, december 2012 Rapport enquête en workshop (Bio Vak Zwolle 2012) Locale rassen; het juiste ras locatie teler concept Bertus Buizer & Kitty de Jager, december 2012 Inleiding: De veredeling van gewassen heeft onder andere

Nadere informatie

13/07/2012. Op naar Product Quality Monitoring René Tuinhout. Agenda. Tijdsindeling. K o f f i e p a u z e. TestNet Summerschool, juni 2012

13/07/2012. Op naar Product Quality Monitoring René Tuinhout. Agenda. Tijdsindeling. K o f f i e p a u z e. TestNet Summerschool, juni 2012 Op naar Product Quality Monitoring René Tuinhout Agenda No. 2 Tijdsindeling K o f f i e p a u z e No. 3 1 Introductie Zaterdag 9 juni 2012 Vrijdag 15 juni 2012 Zaterdag 16 juni 2012 Zaterdag 9 juni 2012

Nadere informatie

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector DAS Lectoren bijeenkomst 13 November 2014 Dr C.M. Kreike Lector Green Biotechnology Hogeschool Inholland Life Sciences and Chemistry 1 Definitie

Nadere informatie

Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal. Juni 2016

Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal. Juni 2016 Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal Juni 2016 Introductie In dit document worden de stappen tot het gebruik van de MyStandard Readiness Portal beschreven. Het gebruik van de Portal is redelijk

Nadere informatie

New sequencing technologies:

New sequencing technologies: New sequencing technologies: possibili4es and limita4ons for archival DNA studies 1 Outline Basic concepts of NGS Overview NGS sequencing plaoorms NGS applica4ons: Whole genome Targeted- resequencing technologies

Nadere informatie

Innovatieprogramma. New business met plantenstoffen uit de tuinbouw. Nieuwegein, 18 april 2017 Jan Smits Kenniscentrum Plantenstoffen

Innovatieprogramma. New business met plantenstoffen uit de tuinbouw. Nieuwegein, 18 april 2017 Jan Smits Kenniscentrum Plantenstoffen Innovatieprogramma New business met plantenstoffen uit de tuinbouw Nieuwegein, 18 april 2017 Jan Smits Kenniscentrum Plantenstoffen Ambitie Realisatie van nieuwe verdienmodellen met plantenstoffen voor

Nadere informatie

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en

Nadere informatie

Novel Foods. Wetgeving, toelating, voorbeelden en gebruik. Heereluurt Heeres

Novel Foods. Wetgeving, toelating, voorbeelden en gebruik. Heereluurt Heeres Wetgeving, toelating, voorbeelden en gebruik 2 Novel foods Wetgeving Toelating Voorbeelden Gebruik 3 Wetgeving Novel foods Verordening (EG) nr. 258/97 betreffende nieuwe voedingsmiddelen en nieuwe voedselingrediënten

Nadere informatie

Niveau 2 cursus Microbiele Interacties

Niveau 2 cursus Microbiele Interacties Niveau 2 cursus Microbiele Interacties Vraag 1 Tijdens de evolutie hebben planten ingenieuze afweermechanismen ontwikkeld waarmee ze in staat zijn zich te verdegigen tegen een breed scala aan belagers

Nadere informatie

PUBLICATIE INFORMATIE TRIMBLE ACCESS SOFTWARE. Versie 2013.41 Revisie A December 2013

PUBLICATIE INFORMATIE TRIMBLE ACCESS SOFTWARE. Versie 2013.41 Revisie A December 2013 PUBLICATIE INFORMATIE TRIMBLE ACCESS SOFTWARE 1 Versie 2013.41 Revisie A December 2013 Legal Information Trimble Navigation Limited Engineering Construction Group 935 Stewart Drive Sunnyvale, California

Nadere informatie

Data fusion & Geo-psychographical database

Data fusion & Geo-psychographical database Data fusion & Geo-psychographical database Pascal van Hattum University Utrecht Differentiated marketing Target customers as individually as possible Sell the same product or service, but change the marketing

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL 2004

Bijlage VMBO-GL en TL 2004 Bijlage VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL BIOLOGIE VBO-MAVO-D Deze bijlage bevat informatie. 400009-1-586-543b BIOTECHNOLOGIE INFORMATIE 1 OUDE TECHNIEKEN Al eeuwen gebruiken mensen organismen

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 2 Brassica rapa is wereldwijd een van de meest belangrijke oliehoudende zaadgewassen met een grote ecologische impact. Naast het gebruik in de plantaardige olie-industrie, voorziet het de gemeenschap over

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie heeft Deloitte

Nadere informatie

Precisie Tuinbouw. Sassenheim,

Precisie Tuinbouw. Sassenheim, Precisie Tuinbouw Jos.Balendonck@wur.nl Sassenheim, 7-9-2017 Overzicht Wat speelt er momenteel in de glastuinbouw? Wat is gedaan en wat is aanleiding voor project precisietuinbouw? Wat is precisietuinbouw,

Nadere informatie

1. Wanneer kan je een octrooi (=patent) nemen op een planteigenschap die voordien nog niet gekend was in de landbouw?

1. Wanneer kan je een octrooi (=patent) nemen op een planteigenschap die voordien nog niet gekend was in de landbouw? Q&A Octrooien op planteigenschappen 1. Wanneer kan je een octrooi (=patent) nemen op een planteigenschap die voordien nog niet gekend was in de landbouw? Als het Europees Octrooi Bureau een patent verleent,

Nadere informatie

Robots in de tuinbouw voor tuinders en veredelaars

Robots in de tuinbouw voor tuinders en veredelaars Robots in de tuinbouw voor tuinders en veredelaars AgriFoodTech - 13 th of December 2016 Den Bosch Rick van de Zedde, Gert Kootstra, Gerwoud Otten & Franck Golbach. Introductie Rick van de Zedde, business

Nadere informatie

Flexibel gebruik van lab automatisering bij een dynamische voedselonderzoek bedrijf

Flexibel gebruik van lab automatisering bij een dynamische voedselonderzoek bedrijf Flexibel gebruik van lab automatisering bij een dynamische voedselonderzoek bedrijf Wednesday, April 10, 2013 Arno Wegkamp arno.wegkamp@nizo.com Project leader fermentation Overzicht presentatie Wie is

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt de

Nadere informatie

Platform Outsourcing Nederland. Applicatie migratie 18 mei 2017

Platform Outsourcing Nederland. Applicatie migratie 18 mei 2017 Platform Outsourcing Nederland Applicatie migratie 18 mei 2017 Introductie Even Voorstellen Jaco Zwarts Project manager / Transitie manager bij Atos De laatste 10 jaar alleen maar transitie projecten gedaan.

Nadere informatie

Bio-informaticus. EV/2018/037/Plant39. A165 (of A166 - afhankelijk van je diploma) Caritasstraat 39, 9090 Melle

Bio-informaticus. EV/2018/037/Plant39. A165 (of A166 - afhankelijk van je diploma) Caritasstraat 39, 9090 Melle Contractuele functie Vacaturenummer Werkgever Eenheid Graad Salarisschaal Bio-informaticus EV/2018/037/Plant39 Eigen Vermogen van het Instituut voor Landbouw-, Visserij-, en Voedingsonderzoek (ILVO Own

Nadere informatie

INNOVATIE MANAGEMENT SYSTEMEN

INNOVATIE MANAGEMENT SYSTEMEN INNOVATIE MANAGEMENT SYSTEMEN INNOVATIE MANAGEMENT NORMEN, INNOTEK GEEL 26/11/2013 PROF. DR. BART LETEN WAARDECREATIE DOOR INNOVATIE MARTWAARDE VAN APPLE INNOVATIE IS EEN COMPLEXE ACTIVITEIT Innovatie

Nadere informatie

Door de voortdurende blootstelling aan verschillende vormen van stress, hebben planten

Door de voortdurende blootstelling aan verschillende vormen van stress, hebben planten Samenvatting SAMENVATTING Door de voortdurende blootstelling aan verschillende vormen van stress, hebben planten verfijnde mechanismen ontwikkeld die een verscheidenheid aan verdedigingsreacties oproepen.

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Samenvatting De mogelijkheid om genen op een specifieke wijze te reguleren creëert diverse manieren om genfunctie te kunnen bestuderen of moduleren. Artificiële transcriptiefactoren

Nadere informatie

t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken

t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken Organisatie Bejo Zaden BV Veredeling vollegrond Veredeling fruit crops Onderzoek Zaadteelt & vermeerdering Productie & verwerking Verkoop

Nadere informatie

Metabolic engineering of Bacillus subtilis for terpenoids production Xue, Dan

Metabolic engineering of Bacillus subtilis for terpenoids production Xue, Dan University of Groningen Metabolic engineering of Bacillus subtilis for terpenoids production Xue, Dan IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to

Nadere informatie

Slide 1. Hybride rassen. Voor- en nadelen. Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz

Slide 1. Hybride rassen. Voor- en nadelen. Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz Slide 1 Hybride rassen Voor- en nadelen Clemens van de Wiel, Jan Schaart & Bert Lotz Slide 2 Hybride rassen Hybride (F1) rassen standaard in tal van gewassen Akkerbouw: maïs, suikerbiet, koolzaad Groenten:

Nadere informatie

Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk

Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk Genetische counseling en ethische aspecten * Unclassified variants * Toevallige bevindingen * Kostprijs - publieke gezondheidszorg & commerciële bedrijven

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Samenvatting Agrobacterium tumefaciens is een Gram-negatieve bacterie, die van nature voorkomt in de grond. In dicotyle planten veroorzaakt hij een ziekte die zich uit in de vorming

Nadere informatie

Biologie in het lab van de toekomst

Biologie in het lab van de toekomst Biologie in het lab van de toekomst Frank Schuren TNO Microbiologie Conventionele microbiologie met state of the art genomics technologie en viability assays Conventional Microbiology Genomics technologies

Nadere informatie

HLA-B*27 diagnostiek: is sequentie analyse the way to go?

HLA-B*27 diagnostiek: is sequentie analyse the way to go? HLA-B*27 diagnostiek: is sequentie analyse the way to go? 14 juni 2011 Bouke Hepkema Transplantatie-Immunologie Laboratoriumgeneeskunde UMCG Kwaliteit in Harmonisatie of Harmonisatie in Kwaliteit UMCG

Nadere informatie

Healthy ALIFE

Healthy ALIFE Healthy ageing@ ALIFE Monique Ebbelaar Instituut voor Life Science & Technology Instituut voor Life Science & Technology Instituut voor Life Science & Technology (ILST) ~ 700 studenten ~ 50 personeel Opleiding

Nadere informatie

NOVEL FOOD WETGEVING EN ALTERNATIEVE EIWITTEN

NOVEL FOOD WETGEVING EN ALTERNATIEVE EIWITTEN NOVEL FOOD WETGEVING EN ALTERNATIEVE EIWITTEN VMT Food Event 2 april 2015 Karin Verzijden www.axonadvocaten.nl Agenda Wettelijk kader Novel Foods Wijzigingen op komst Praktische voorbeelden Salvia Hispanica

Nadere informatie

Effect methyljasmonaat op Botrytis bij roos en Lisianthus

Effect methyljasmonaat op Botrytis bij roos en Lisianthus Effect methyljasmonaat op Botrytis bij roos en Lisianthus G. Slootweg en M.A. ten Hoope Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Glastuinbouw December 2004 PPO nr. 41380143 2004 Wageningen, Praktijkonderzoek

Nadere informatie

Weerbaar telen Micosat

Weerbaar telen Micosat Weerbaar telen Micosat 2 Micosat is een hoog geconcentreerde entstof van mycorrhiza, nuttige schimmels en bacteriën die van nature in de bodem, rondom de wortels en op het blad van planten voorkomen. Gezamenlijk

Nadere informatie

Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt

Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt 1. Maak gebruik van een kas die ontworpen is zoals in de afbeelding hieronder, met de mogelijkheid van ventilatie langs de zijkanten, en met op minimaal

Nadere informatie

WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE?

WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE? SPREEKBEURT OF WERKSTUK WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE? Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over genetische modificatie. De informatie is ingedeeld in stappen. Dit zijn de verschillende

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting De fitness en overleving van planten hangt af van efficiënte mechanismen om te reageren op bedreigende omstandigheden aanwezig in de natuurlijke leefomgeving. Bij het aanschakelen van de verdediging

Nadere informatie

Landbouw richting 2020

Landbouw richting 2020 A Landbouw richting 2020 Bert-Jan Aling Rabobank Nederland Sectormanager Food & Agri Financieringsvolume 1996-2009 30,0 28,1 30,1 28,0 26,0 23,4 25,8 24,0 22 22,2 22,0 19,7 20,5 20,0 18,2 19 18,0 17,1

Nadere informatie

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt?

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,

Nadere informatie

THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION

THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION 22 Mei 2019 Karel van Bommel DG Agriculture and Rural Development Politieke context Meerdere verzoeken van stakeholders (o.a. FEFAC conferentie,

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving 2011 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 14

landbouw en natuurlijke omgeving 2011 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 14 landbouw en natuurlijke omgeving 2011 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 14 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1).

Nadere informatie

Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment de Graef, M.R.

Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment de Graef, M.R. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment de Graef, M.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Graef,

Nadere informatie

Genes, Molecular Mechanisms and Risk Prediction for Abdominal Aortic Aneurysm

Genes, Molecular Mechanisms and Risk Prediction for Abdominal Aortic Aneurysm Genes, Molecular Mechanisms and Risk Prediction for Abdominal Aortic Aneurysm Arne IJpma Clinical Genetics Department, Erasmus MC, Rotterdam, The Netherlands Financial Disclosure I have no financial relationships

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Plischke, Andreas Title: Non-target effects of GM potato : an eco-metabolomics

Nadere informatie

Moleculaire microbiologie 1: Schimmels

Moleculaire microbiologie 1: Schimmels Moleculaire microbiologie 1: Schimmels Hand-out behorende bij de COO 17 maart 2009 Introductie tot de schimmels Waarom is het eenvoudiger antibiotica te ontwikkelen voor bacteriën dan voor schimmels? Noem

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19980 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Khurshid, Muhammad Title: Functional analysis of ORA47, a key regulator of jasmonate

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

Active2Gether. Smart coaching strategies that integrate social networks and modern technology to empower young people to be physically active

Active2Gether. Smart coaching strategies that integrate social networks and modern technology to empower young people to be physically active Active2Gether Smart coaching strategies that integrate social networks and modern technology to empower young people to be physically active 08-12-2015 VvBN Utrecht 2015 Introductie Julienka Mollee Department

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. 945-0191-a-GT-2-b Informatie - Aardappels Lees eerst informatie 1 tot en met 8 en beantwoord dan vraag 37 tot en

Nadere informatie

Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment

Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment UvA-DARE (Digital Academic Repository) Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment de Graef, M.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Graef,

Nadere informatie

Creatief Europa subprogramma Cultuur

Creatief Europa subprogramma Cultuur Creatief Europa subprogramma Cultuur Samenwerkingsprojecten Hoe een aanvraag indienen? J. Willemsens Stappen 1. Maak je (i.e. projectleider en partners) Participant Identification Code (PIC) aan 2. Genereer

Nadere informatie

Genetische modificatie in de landbouw: Nederland, Europa en de rest van de wereld. Frank van der Wilk

Genetische modificatie in de landbouw: Nederland, Europa en de rest van de wereld. Frank van der Wilk Genetische modificatie in de landbouw: Nederland, Europa en de rest van de wereld Frank van der Wilk COGEM De Commissie Genetische Modificatie (COGEM) is het wetenschappelijke adviesorgaan voor de overheid

Nadere informatie

Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers?

Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Edith Lammerts van Bueren Louis Bolk Instituut, Wageningen University DNA labs, 8 maart 2013 De schrik van elke

Nadere informatie

Kwantitatieve genetica les 4. Les 4 Populatie- en kwantitatieve genetica 1

Kwantitatieve genetica les 4. Les 4 Populatie- en kwantitatieve genetica 1 Kwantitatieve genetica les 4 genetica 1 Inhoud les 4 Berekenen gemiddelde, variantie en standaardafwijking Berekenen correlatie Variatie Componenten genetische variatie Heritability in broad sense Heritability

Nadere informatie

Manipulation of isoprenoid biosynthesis in mevalonate kinase deficiency Schneiders, M.S.

Manipulation of isoprenoid biosynthesis in mevalonate kinase deficiency Schneiders, M.S. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Manipulation of isoprenoid biosynthesis in mevalonate kinase deficiency Schneiders, M.S. Link to publication Citation for published version (APA): Schneiders, M.

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

EWI-focus. Biogebaseerde industrie in Vlaanderen. 22 maart 2017

EWI-focus. Biogebaseerde industrie in Vlaanderen. 22 maart 2017 EWI-focus Biogebaseerde industrie in Vlaanderen 22 maart 2017 Sessie 1 Financiering van de bio-economie in Vlaanderen Nieuwe investeringen aantrekken Overheid & FIT: Vlaanderen als vestigingsplaats BBE

Nadere informatie

Toepassing van Farmacogenetica

Toepassing van Farmacogenetica Toepassing van Farmacogenetica Kansen en uitdagingen Marjolein Weda Centrum voor Gezondheidsbescherming; RIVM Aanleiding 2 Personalised medicine PM is een containerbegrip 3 Personalised therapy Factoren

Nadere informatie

Samenvatting

Samenvatting Voor toepassingen in plantenkweek is het van groot belang om de genetische diversiteit in een populatie alsmede de ontwikkeling van homozygote lijnen goed te kunnen beoordelen. Het verkrijgen van homozygote

Nadere informatie

De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer

De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer Tjakko van Ham Klinische Genetica, Erasmus MC, Rotterdam t.vanham@erasmusmc.nl Microglia, immuun cellen van het brein Wat weten we wel & wat weten we

Nadere informatie

Fyta y g ta oras BV Planten in de klas

Fyta y g ta oras BV Planten in de klas Fytagoras BV Plant and sensor innovations Planten in de klas www.fytagoras.nl Located in bioscience city Leiden Central to the Dutch Greenport (Westland) Located in BioScience park Leiden, Leiden University

Nadere informatie

Test rapportage Waarom eigenlijk?

Test rapportage Waarom eigenlijk? Testrapportage Boodschappers van de koning? Test rapportage Waarom eigenlijk? TestNet voorjaarsevenement 2015 Jurian van de Laar Jurian van de Laar @JurianvdL 30 april 2015 @JurianvdL Jurian van de Laar

Nadere informatie

Vermoedens bevestigen?

Vermoedens bevestigen? Vermoedens bevestigen? Wat zijn de mogelijkheden om geknoei op te sporen? 21/03/2014 SLIDE 1 Twijfel? Tracking en traceability Vertrouwen in de leverancier? Korte ketens versus lange ketens Ontwikkeling

Nadere informatie

Kennismiddag Ruimte voor de aardappel

Kennismiddag Ruimte voor de aardappel Kennismiddag Ruimte voor de aardappel 23.11.2017 Ir. Jeroen Bakker Sector Veredelaar Retail Fresh HZPC Veredelen voor de Toekomst Mét of zonder nieuwe veredelingsmethoden? Curriculum vitae Jeroen Bakker

Nadere informatie

1 Voedingselementen Voedingselementen Zuurgraad Elektrische geleidbaarheid (EC) Afsluiting 14

1 Voedingselementen Voedingselementen Zuurgraad Elektrische geleidbaarheid (EC) Afsluiting 14 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voedingselementen 9 1.1 Voedingselementen 9 1.2 Zuurgraad 12 1.3 Elektrische geleidbaarheid (EC) 13 1.4 Afsluiting 14 2 Kunstmeststoffen 15 2.1 Indeling kunstmeststoffen

Nadere informatie

CRISPR-Cas om groentes te verbeteren

CRISPR-Cas om groentes te verbeteren CRISPR-Cas om groentes te verbeteren Hoe kunnen we planten weerbaarder maken? Elysa Overdijk, mei 2019 Leerstoelgroepen Fytopathologie en Celbiologie, Wageningen Universiteit Inhoud 2019 7 miljard 2050

Nadere informatie

Antibiotica resistentie en ons water

Antibiotica resistentie en ons water en ons water Sanne van den Hengel 4 december 204 combining scientific excellence with commercial relevance Tot 65% van de bacteriën in Nederlandse rivieren zijn multiresistent. en ons water en ons water

Nadere informatie

Het platform voor behandelingstechnologie

Het platform voor behandelingstechnologie Het platform voor behandelingstechnologie voor groentezaden Conservenerwt Ziektebestrijding WAKIL XL: Cymoxanil, Fludioxonil, Mefenoxam Insectenbestrijding Cruiser 350 FS Thiametoxam Bodem- en zaadgebonden

Nadere informatie

Themaweek dikke darmkanker

Themaweek dikke darmkanker Themaweek dikke darmkanker AZ Sint-Lucas Gent Workshop 4 De artsen van AZ Sint-Lucas hebben deze presentatie met zorg opgemaakt. De inhoud ervan is echter algemeen en indicatief. AZ Sint-Lucas en de artsen

Nadere informatie

Windows Server 2003 EoS. GGZ Nederland

Windows Server 2003 EoS. GGZ Nederland Windows Server 2003 EoS GGZ Nederland Inleiding Inleiding Op 14 juli 2015 gaat Windows Server 2003 uit Extended Support. Dat betekent dat er geen nieuwe updates, patches of security releases worden uitgebracht.

Nadere informatie

Debat, ethische aspecten, onderwijs

Debat, ethische aspecten, onderwijs Workshop DNA labdag 2013 Genetische genomica tegen aardappelziekte Debat, ethische aspecten, onderwijs Bert Lotz, Jan-Peter Nap Wageningen UR Opbouw verhaal Scholierenfilm www.youtube.com/watch?v=pxbcgj6qsis

Nadere informatie

Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw

Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2 Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw arca.kromwijk@wur.nl Stuurlicht Freesia Normaal assimilatielicht (SON-T 35 µmol/m 2 /s) met stuurlicht

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie

Technologie en Normen voor voedingsmiddelen en farmaceutische industrie. SAMSON REGELTECHNIEK bv Hans Zwart

Technologie en Normen voor voedingsmiddelen en farmaceutische industrie. SAMSON REGELTECHNIEK bv Hans Zwart Technologie en Normen voor voedingsmiddelen en farmaceutische industrie SAMSON REGELTECHNIEK bv Hans Zwart Welke industrieën: 1. Melk en kaas 2. Brouwerijen en andere drankproductie 3. Olieën en vetten

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 19

landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 19 landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 19 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1).

Nadere informatie